Muzeum Architektury we Wrocławiu zaprasza na wystawę: Jože Plečnik 1872-1957. Retrospektywa.
Ekspozycja obejmuje 230 fotografii realizacji architektonicznych Plečnika. Wernisaż odbędzie się 27 pażdziernika o godz. 17.00 a wystawa potrwa do 30 stycznia 2005.
Słoweński architekt Jože Plečnik był wybitną osobowością, której rozwój artystyczny przebiegał w cieniu funkcjonalistycznych teoretyków, mistrzów „stylu międzynarodowego”, jak Le Corbusier i Ludwig Mies van der Rohe, czy architektury organicznej, jak Frank Lloyd Wright i Alvaro Aalto.
Jednak dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku dzieło Jože Plečnika stało się prawdziwym odkryciem dla Europy i całego świata. Wraz z rozwojem artystycznym, którego świadkami byliśmy w ostatnim dwudziestoleciu, wyraźnie zmienił się pogląd na architekturę, a zwłaszcza na jej znaczenie, wartość historyczną, jakość wykonania i akceptację, w tym także sposób, w jaki można ją oceniać.
Niewątpliwym przełomem w procesie odkrywania dzieła Jože Plečnika, którego realizacje znajdziemy w Wiedniu, Pradze i Lublanie, była wystawa w Centrum Kultury i Sztuki Georges’a Pompidou w Paryżu, zorganizowana wiosną 1986 roku z pomocą finansową władz miasta Lublany i Republiki Słowenii. Obecnie szczególne uznanie na świecie budzi wysoka jakość jego architektonicznego rzemiosła i wykonawstwa, niezwykła indywidualność, nowatorstwo w stosowaniu elementów historycznych, regionalnych, a nawet lokalnych – za każdym razem w oryginalny sposób adaptowanych – przy czym skala prac Jože Plečnika obejmuje zarówno detale, pojedyncze obiekty, jak i pomniki architektury czy większe założenia miejskie.
Wielu teoretyków architektury charakteryzowało Lublanę okresu międzywojennego jako miasto, na którym piętno odcisnęła twórczość Jože Plečnika. Z kolei dla znacznej grupy współczesnych architektów i projektantów ten słoweński twórca jest jednym z protoplastów postmodernizmu.
Charakterystyczną cechą jego miejskich założeń jest bogactwo koncepcji w rozmieszczeniu punktów skupiających uwagę widza oraz kształtowaniu rytmu, który daje – przede wszystkim przechodniom – przyjemne uczucie swobody i przestrzeni w mieście. Projektując budowle, Jože Plečnik nierzadko dopiero w okresie realizacji dostosowywał je do tkanki miejskiej. Swoją ideę Lublany – słoweńskich Aten z zamkiem jako Akropolem i koroną mostów – uzupełnił dwoma projektami urbanistycznymi z 1928 i 1943 roku. Opracował także plan północnej części miasta – Bežigradu (1928) – a ponadto wielu mniejszych ośrodków miejskich. Liczne koncepcje i projekty zawarte w tych planach pozostały niezrealizowane. Za sprawą Jože Plečnika powstało również mnóstwo wyrobów rzemieślniczych i stolarskich, do których wykonywania architekt wykształcił rzesze kamieniarzy, stolarzy i betoniarzy.
Wydział Techniczny Uniwersytetu w Lublanie uhonorował Jože Plečnika w 1952 roku tytułem doktora honoris causa. Również władze Wyższej Szkoły Technicznej w Wiedniu nadały mu ten honorowy stopień naukowy. W 1954 roku architekt został honorowym członkiem królewskiego stowarzyszenia architektów brytyjskich RIBA.
Jože Plečnik zmarł 7 stycznia 1957 roku w swoim domu w Trnovie i został pochowany na cmentarzu Žale w Lublanie. Biorąc pod uwagę ilościowy aspekt jego twórczości, a zwłaszcza wysoki poziom i różnorodność autorskich rozwiązań, zalicza się Jože Plečnika do najbardziej znaczących twórców XX wieku. Architekt należy do największych, a zarazem ostatnich artystów uniwersalnych o światowej sławie.