11. edycja Międzynarodowych Toruńskich Spotkań Teatrów Lalek w Teatrze „Baj Pomorski” w Toruniu dobiegła już końca. Podczas siedmiu dni festiwalu widzowie mieli możliwość obejrzeć łącznie 19 przedstawień: 12 spektakli konkursowych, w tym 7 przedstawień dla dzieci i 5 dla dorosłych, 2 przedstawienia dla dzieci poza konkursem zaprezentowali gospodarze festiwalu, ponadto 5 spektakli pokazanych zostało w ramach Przeglądu Zespołów Teatralnych Osób Niepełnosprawnych. Na toruńskiej scenie zaprezentowali się twórcy z: Białorusi, Bułgarii, Czech, Holandii, Słowacji i Polski. Wszystkie spektakle i wydarzenia festiwalu obejrzało około 4500 widzów. Tak na widowiskach przedpołudniowych, jak i na spektaklach wieczornych dla dorosłych widownia dużej sceny, na której odbywały się przedstawienia, była zapełniona. Był to najlepszy dowód na to, że festiwal w „Baju” cieszy się zainteresowaniem bardzo szerokiej publiczności i jest atrakcyjną propozycją teatralną dla dzieci i dorosłych.
Werdykt jury dziecięcego i profesjonalnego był bardzo zgodny, przez oba grona docenieni zostali twórcy, którzy rzeczywiście zaproponowali najciekawsze przedstawienia festiwalu. Grand Prix, przyznawane przez jury profesjonalne dla najlepszego przedstawienia festiwalu otrzymał Stuffed Puppet Theatre za spektakl Re: Frankenstein. Werdykt jury wywołał aplauz publiczności. Warto wspomnieć, że spektakl ten otrzymał od widowni owację na stojąco i był gorąco komentowany przez widzów jako główny faworyt do nagrody. Twórca przedstawienia, Neville Tranter, został nagrodzony również przez Zawiązek Artystów Scen Polskich nagrodą im. J. Wilkowskiego za wybitną kreację aktorską i mistrzowską animację lalek. Zaproszenie tego zespołu do Torunia było prawdziwym sukcesem festiwalu, tym bardziej że „Baj” jest pierwszą sceną w Polsce, na której wystąpił holenderski artysta. Neville Tranter był miło zaskoczony ciepłym odbiorem polskiej publiczności.
Jury dziecięce przyznawało w tym roku jedną nagrodę – Nagrodę Rzeczową Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla najlepszego przedstawienia dla dzieci – i przypadła ona Kopciuszkowi Teatru Lalka z Warszawy. To samo przedstawienie zostało nagrodzone również przez jury profesjonalne w następujących kategoriach: nagroda za reżyserię Kopciuszka oraz Zaczarowanych dud (Teatr DRAK, Czechy) dla Josefa Krofty, nagroda za scenografię do Kopciuszka dla Joanny Braun, nagroda za muzykę do Kopciuszka i Krótkiego kursu poezji dziecięcej (Białostocki Teatr Lalek, Polska) dla Krzysztofa Dziermy. Nagroda za rolę kobiecą przypadła Petrze Cicákovej za rolę Dorotki w spektaklu Zaczarowane dudy, za rolę męską nagrodzony został Tomasz Rynkowski, odtwórca roli Lejzorka Rojtszwańca w spektaklu Opowieść o Lejzorku Rojtszwańcu Łomżyńskiego Teatru Lalki i Aktora (Polska). Jury dziecięce przyznało ponadto dwa wyróżnienia specjalne dla przedstawień: Zaczarowane dudy oraz Krótki kurs poezji dziecięcej. Natomiast jury profesjonalne przyznało wyróżnienia honorowe Miejskiemu Teatrowi Lalek z Grodna (Białoruś) za spektakl Tutejsi, Nikołajowi Andriejewowi za reżyserię tego przedstawienia, Markowi Zakosteleckiemu za scenografię do spektaklu Zaczarowane dudy oraz Filipowi Humlowi za muzykę do tego widowiska. Władysław Janicki został wyróżniony za choreografię do Kopciuszka.
Żywe zainteresowanie towarzyszyło Przeglądowi Zespołów Teatralnych Osób Niepełnosprawnych, który pojawił się wśród festiwalowych propozycji by pokazywać, że teatr jest sztuką przełamującą różne granice i miejscem artystycznego spełnienia osób, które niestety mają ograniczony udział w życiu społecznym. Była to dobra okazja do promowania arteterapii, która w tej chwili jest jedną z ważnych metod pracy z osobami niepełnosprawnymi. Pierwsza edycja tego Przeglądu udowodniła, że tego typu impreza jest bardzo potrzebna i warto ją kontynuować w kolejnych latach.
Tegoroczny festiwal pokazał, że współczesny teatr lalkowy jest bardzo różnorodny w swej formie, cały czas sięga do tradycji ale też w pełni już korzysta z nowoczesnych technik teatralnych i multimedialnych rozwiązań. W tegorocznych propozycjach bardzo mocno zaznaczyła się gra aktorów w żywym planie, ciekawie zaprezentowana została technika teatru cienia, która w wydaniu teatru bułgarskiego okazała się być środkiem do stworzenia teatru niezwykle wizualnego i plastycznego. Twórca holenderski udowodnił, że doskonałą formą teatralną może być lalka mimiczna wielkości człowieka, piękne tradycyjne marionetki z XIX w. grały w przedstawieniu słowackim, animacja przedmiotu tworzyła ciekawe obrazy teatralne w przedstawieniu twórców z Czech. Bardzo dobrze zaprezentowały się w tym roku spektakle muzyczne. Od strony artystycznej i organizacyjnej 11. Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek zakończyły się sukcesem.
dr Marzenna Wiśniewska
Kierownik literacki Teatru „Baj Pomorski” w Toruniu
