Muzeum Narodowe w Krakowie przygotowuje wystawę zatytułowaną Wokół Wita Stwosza poświęconą twórczości i jej znaczeniu największego w Europie na przełomie XV i XVI wieku rzeźbiarza. Możliwość eksponowania zabytków bezpośrednio związanych z twórczością mistrza właśnie w Krakowie – mieście, w którym powstały jedne z jego najwcześniejszych i najwybitniejszych prac – stanowi niezwykłą okazję do zaprezentowania i przybliżenia szerokiej publiczności spuścizny Stwosza.
Ekspozycji towarzyszyć będzie obszerny katalog oraz konferencja naukowa, podczas której przedstawione zostaną referaty wybitnych polskich i europejskich znawców tematu poruszające problematykę związaną ze zjawiskami "wokół Wita Stwosza".
Zadaniem wystawy jest przede wszystkim zaprezentowanie dwóch nie wiązanych dotychczas ze Stwoszem wybitnych dzieł rzeźbiarskich z terenu Małopolski. Impulsem do zorganizowania ekspozycji było "odkrycie" dzieła poźnogotyckiego mistrza w kościele parafialnym w Ptaszkowej nieopodal Nowego Sącza. Mocno zniekształcona przez późniejsze przemalowania płaskorzeźba przedstawiająca Modlitwę w Ogrojcu nie była dotychczas zaliczana do ouvre rzeźbiarza. Stało się to możliwe dzięki przeprowadzonej ostatnio przez państwo Magdalenę i Stanisława Stawowiaków gruntownej konserwacji.
Aurę sensacji w środowisku historyków sztuki wzmogło dodatkowo znalezienie przez dr. Pawła Pencakowskiego źródeł archiwalnych dotyczących krucyfiksu w ołtarzu głównym w kościele parafialnym w Iwanowicach pod Krakowem. Wysoka klasa artystyczna rzeźby od dawna skłaniała uczonych, aby figurę wiązać z warsztatem Wita Stwosza. Nowe dane archiwalne zachęcają jednak, aby dzieło to łączyć z samym mistrzem – jak się bowiem okazuje, figura ta znajdowała się w krakowskim kościele Mariackim, dla którego Stwosz wykonał liczne prace rzeźbiarskie, od ołtarza głównego poczynając.
Prezentacja tych wyjątkowych odkryć stała się inspiracją do przyjrzenia się zjawiskom artystycznym związanych ze słynnym rzeźbiarzem. Dzięki pracom naukowym powstającym obecnie m.in. w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego zyskaliśmy wiele nowych informacji na temat sztuki w Małopolsce zarówno przed przybyciem Stwosza do Krakowa, jak i po jego wyjeździe z ówczesnej stolicy Polski.
Modlitwa w Ogrojcu z Ptaszkowej i krucyfiks z Iwanowic będzie zatem można podziwiać w kontekście dzieł powstałych w warsztacie rzeźbiarza, w pracowniach jego uczniów i współpracowników. Obok figur z Krakowa i okolic na wystawie będą prezentowane także rzeźby powstałe pod wpływem Stwosza na terenie Śląska i Pomorza Wschodniego. Możliwość wspólnego eksponowania, a co za tym idzie, dokonania analizy porównawczej poszczególnych dzieł małopolskich z pracami śląskimi i pomorskimi pozwoli na podsumowanie dotychczasowych badań oraz wysnucie nowych wniosków naukowych.
Wystawę uzupełniać będą powstałe w epoce nowożytnej oraz w ostatnich dwóch stuleciach dzieła inspirowane życiem i twórczością Stwosza – m.in. Michała Stachowicza, Jana Matejki, Leona Wyczółkowskiego, Antoniego Madeyskiego, Tadeusza Kantora.
Konferencja naukowa: 19 – 22 maja 2005.
