Premiera „Antygony” w Teatrze Lalek Banialuka

Teatr Lalek Banialuka w Bielsku-Białej zaprasza dzisiaj (10 lutego) o godz. 18:00 na premierę „Antygony”– Helmuta Kajzara . Natomiast 11 lutego 2005 godz. 13.00 odbędzie się spotkanie poświęcone twórczości Helmuta Kajzara – Sen: Helmut Kajzar.

Banialuka na nowo odkrywa twórczość Helmuta Kajzara (1941-1982), bielszczanina, niesłusznie zapomnianego, jednego z najwybitniejszych współczesnych dramaturgów, reżyserów, teoretyków teatru.

„Antygona” Kajzara jest poetyckim przekładem tragedii Sofoklesa. Spektakl w reżyserii Bogusława Kierca to antyczna historia widziana współcześnie – nie tylko o władzy, ale o szacunku do ludzkiego ciała i wartości, jaką stanowi każde ludzkie życie. Tragedia ludzi – zbiorowości i każdego z osobna, którzy po to, by być wiernym sobie: własnym emocjom i własnym kategoriom moralnym, muszą zapłacić najwyższą cenę. Opowieść o jednostkach słabych i silnych, a jednakowo bezwolnych wobec losu. Ciekawa interpretacja znanego konfliktu między racjami serca i rozumu może być punktem wyjścia do dyskusji na temat świata Sofoklesa i Kajzara, a także umiejętności i odwagi dokonywania wyborów we współczesnym świecie.

Otwarte i niezwykle twórcze potraktowanie teatralnej formy. Ascetyczna, a zarazem bogata w symbolikę scenografia; znakomite kreacje aktorskie i nagie, drewniane lalki – symbole ludzkiej bezbronności.

Reżyser przedstawienia Bogusław Kierc – poeta i aktor, bliski przyjaciel Kajzara i wybitny znawca jego twórczości – brał udział w wielu znaczących kajzarowskich inscenizacjach.

Antygona – Helmut Kajzar

opracowanie tekstu i reżyseria: Bogusław Kierc;
scenografia: Danuta Kierc;
muzyka: Jacek Wierzchowski

aktorzy:
Magdalena Obidowska, Wiesława Pilarz, Lucyna Sypniewska, Władysław Aniszewski, Konrad Ignatowski, Radosław Kaliski, Włodzimierz Pohl, Ryszard Sypniewski, Piotr Tomaszewski.

Bogusław Kierc  –  poeta, aktor, pedagog, krytyk literacki, dramaturg, reżyser teatralny. Urodził się w roku 1943 w Białej Krakowskiej (obecnie Bielsko-Biała). Ukończył Licum Technik Plastycznych w Bielsku-Białej. Po zdaniu matury odbył studia aktorskie  w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Związany twórczo z Wrocławiem, pracował jako aktor i reżyser w Teatrze Współczesnym, a później Teatrze Polskim we Wrocławiu (oraz wielu innych teatrach w całej Polsce), w „Odrze” publikował wiersze i szkice literackie. Publikował także w „Poezjach”, „Nowym Wyrazie” i „Scenie”. Był związany z zespołem MW-2 (Młodzi Wykonawcy Muzyki Współczesnej). Wykładał w Studiu Aktorskim Teatru Lalek, na Wydziale Aktorskim Wyższej Szkoły Teatralnej oraz na Wydziale Aktorskim Wyższej Szkoły Teatralnej oraz na Wydziale Wokalno-Aktorskim  w Wyższej Szkole Muzycznej, a także na Uniwersytecie Wrocławskim. Bogusław Kierc jest autorem dwudziestu ośmiu książek: tomików poezji, zbiorów szkiców  i esejów literackich.
                       
kolejne spektakle:
11 lutego (piątek), godz. 11.30 i 17.00
15-17, 23-25 lutego, godz. 9.00 i 11.00
                                
Ceny biletów:
indywidualne: młodzież 16 zł, dorośli 18 zł, grupowe: 14 zł

Sen: Helmut Kajzar

Spotkanie poświęcone twórczości Helmuta Kajzara  z udziałem m.in. Bogusława Kierca, Jerzego Kronholda, Mateusza Kanabrodzkiego – 11 lutego (piątek) godz.13.00, Scena na Piętrze.

Krytycy literaccy, poeci, twórcy teatralni, wreszcie przyjaciele Kajzara będą rozmawiać o jego znaczeniu – jako dramatopisarza, reżysera, teoretyka teatru, krytyka, pedagoga i tłumacza – dla polskiego i światowego teatru.

Bogusław Kierc – poeta, aktor, pedagog, krytyk literacki, dramaturg, reżyser teatralny, brał udział w najwybitniejszych kajzarowskich inscenizacjach, także bielszczanin.

Jerzy Kronhold – poeta, reżyser teatralny i telewizyjny, obecnie dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie, urodzony w Cieszynie.

Mateusz Kanabrodzki – teoretyk teatru, krytyk, dramatopisarz, wykładowca uniwersytecki (UW), pracuje w Zakładzie Teatru i Widowisk Instytutu Kultury Polskiej.
 
W programie także prezentacja multimedialna Piotra Lachmanna i Jolanty Lothe Piotr Lachmann – niemiecko-polski poeta, eseista, autor słuchowisk radiowych, tłumacz i Jolanta Lothe – aktorka są założycielami nowatorskiego Videoteatru „Poza”,
w którym realizują przede wszystkim sztuki Helmuta Kajzara

Helmut Kajzar urodził się w 1941 w Bielsku-Białej. Mimo iż Bielsko opuścił już w czasie studiów nieraz powracał w twórczości do czasów swojego dzieciństwa  i młodości. „Intensywność zieleni. Jedynej na Śląsku Cieszyńskim. Modro-srebrnej”  – pisał do przyjaciela. Działalność artystyczną zaczął stosunkowo wcześnie. Był studentem polonistyki i filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kiedy głośno już było w Polsce o nim i jego awangardowym „Teatrze 38”. Pasjonował go antyk, wielka tragedia grecka i jej współczesne odczytanie. W roku 1963 wystawił Króla Edypa, w 1971 dokonał transkrypcji Antygony – dość tragicznie będącej jego ostatnią przedśmiertną inscenizacją. Studiował reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Jako reżyser związany był przede wszystkim z teatrami Wrocławia, Krakowa i Warszawy, a także z Teatrem Polskiego Radia. Współpracował z tak wybitnymi artystami jak malarz Jerzy Nowosielski – autor scenografii do kilku jego przedstawień.

Największa sławę i uznanie przyniosła mu jednak twórczość dramaturgiczna. Pierwszy dramat  Kajzara Pater noster to przedziwny utwór pełen poezji i reminiscencji  z krainy dzieciństwa i młodości. Sen, wizja, wspomnienie, a jednocześnie dramat mówiący prawdę o tej krainie, w której rodzili się, żyli, walczyli i umierali jego przodkowie. W pełni zrozumiał ten dramat Jerzy Jarocki jeden z najwybitniejszych współczesnych reżyserów polskich, jego inscenizacja zajmuje trwałe miejsce w historii polskiego teatru. Inną wybitną realizacją dramatu Kajzara była inscenizacja Gwiazdy – Zdzisław Wardejn okazał się reżyserem wrażliwym na muzykę i poezję dramaturgii Kajzara. Warto nadmienić, że Kajzar najczęściej sam wystawiał pisane przez siebie sztuki. Do znaczniejszych dramatów należy także zaliczyć m.in Rycerza Andrzeja, Króla Dawida, Trzema krzyżykami, Willa dei misteri i Oborę Kajzar uważał się za ucznia i kontynuatora twórczości Tadeusza Różewicza i jego też najbardziej cenił spośród współczesnych polskich dramaturgów. Reżyserował też wiele jego sztuk. Obaj twórcy byli bliskimi przyjaciółmi, znana jest bardzo wysoka opinia Tadeusza Różewicza o twórczości i osobie Helmuta Kajzara. Badacze twórczości Kajzara widzą w niej także kontynuację myśli i poetyki Gombrowicza, Witkacego, Ionesco.

Artysta współpracował także stale z ośrodkami teatralnymi, głównie laboratoryjnymi w RFN i Szwecji, gdzie reżyserował i wykładał. Uczył w szkołach filmowych w Łodzi, Berlinie (NRD) i Sztokholmie. Równocześnie rozwijał twórczość krytyczną, pisząc eseje, szkice i recenzje teatralne, był także tłumaczem m.in. Handkego.

Żył zaledwie 41 lat. Zmarł tragicznie w roku 1982 – pochowany na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie. Był poetą codzienności. Dawał temu wyraz w swoich utworach i inscenizacjach Jako teoretyk nowego teatru, sformułował program „teatru metacodziennego”. Pragnął nadać w nim wymiar artystyczny temu, co zwyczajne, z czym spotykamy się na co dzień. W teatrze nie znosił epatowania przemocą i szokowania widza silnymi środkami estetycznymi. Wyznawał też szczerze „Chciałem i chcę nadal mówić prawdę. Chyba przez całe życie robiłem taki eksperyment. Mówienie prawdy o życiu osobistym. O życiu w sztuce zawsze mówię prawdę.”

Utwory sceniczne Helmuta Kajzara są często utrzymane w konwencji baśni-snu, w której wszystko może się zdarzyć, gdzie niemożliwe staje się możliwe i wiarygodne; rzeczywistości onirycznej pełnej chaosu, w której wszystko dzieje się naraz i w jednej chwili. Olbrzymi natłok obrazów, słów, gwałtowne przeskoki od jednej myśli do drugiej, które jednak z biegiem dramatu zaczynają porządkować się i układać w jedną całość to poetyka tej twórczości. Do tych ram snu nawiązuje właśnie tytuł spotkania wokół twórczości artysty Sen: Helmut Kajzar.