22 kwietnia 2009 roku w Lublinie zainaugurowany zostanie 10. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Rozstaje Europy. Na 4 ekranach zostanie pokazanych 100 filmów z całego świata. Festiwal potrwa do 25 kwietnia. Nagroda Honorowa Festiwalu Rozstaje Europy dla Marcela Łozińskiego za twórcze ukazanie rozstajowości w filmie dokumentalnym.
Gościem Honorowym tegorocznej edycji Rozstajów Europy będzie Marcel Łoziński, jeden z najwybitniejszych twórców filmu dokumentalnego. Wystarczy przypomnieć choćby takie tytuły jak: nominowany do Oscara w roku 1994 89 mm od Europy, Las Katyński, Jak żyć czy Wszystko może się przytrafić. Te oraz inne filmy pokazane zostaną w ramach cyklu Rozstajowa twarz Marcela Łozińskiego. Podczas Festiwalu Marcel Łoziński zostanie ponadto wyróżniony Nagrodą Honorową Festiwalu Rozstaje Europy za twórcze ukazanie rozstajowości w filmie dokumentalnym. To właśnie jego dwa najnowsze filmy A gdyby tak się stało oraz Poste Restante (premiera) otworzą tegoroczny Festiwal. Uroczystość uświetni koncert Jahiar Group – zespół polsko-perski prezentujący orientalną muzykę: perską, turecką, afgańską, hinduską, a także ukraińskie oraz polskie kompozycje i aranżacje.
Drugą premierą tegorocznego Festiwalu będzie najnowszy film Grzegorza Linkowskiego pt. Niewygodny. Przedstawia on postać Metropolity Lwowskiego Andrzeja Szeptyckiego oraz wyjaśnia kontrowersje związane z jego działalnością. Jest ponadto próbą odpowiedzi na pytanie dla kogo był niewygodny, dlaczego wywoływał i wciąż wywołuje tyle mieszanych emocji i czy naprawdę swym postępowaniem zasłużył sobie na taką krytykę. Film utrzymany został w konwencji dokumentu śledczego, gdzie rolę głównego detektywa odgrywa greckokatolicki ksiądz z Lublina Stefan Batruch, a rolę najważniejszego świadka – Kurt Lewin, ocalony przez metropolitę syn lwowskiego rabina. Zdjęcia odbywały się w różnych częściach świata: Lwowie, Jerozolimie, Warszawie, Nowym Jorku, wszędzie tam, dokąd prowadziły bezpośrednie lub pośrednie ślady metropolity…
Spośród blisko 250 zgłoszeń, do konkursu wybrano łącznie 34 filmy – 24 krótkometrażowe i 10 pełnometrażowych. Wśród nich będzie można zobaczyć propozycje m.in. z Polski, Węgier, Litwy, Rumunii, Niemiec, Austrii, Francji i Serbii. Większość z nich pojawi się w Polsce po raz pierwszy. Wśród nich znalazł się także dokument Simona Brooka, syna znanego Petera Brooka, brytyjskiego reżysera i producenta teatralnego, a także dwa filmy zeszłorocznego zwycięzcy Festiwalu – Björna Reinhardta. Kto wygra? O tym zdecyduje specjalnie powołane Jury. Konkurs odbywa się w dwóch kategoriach – konkurs filmów pełnometrażowych i krótkometrażowych. Na zwycięzców czekają nagrody pieniężne oraz statuetka z wizerunkiem świętych – Cyryla i Metodego.
Jedną z atrakcji tegorocznego Festiwalu będzie spojrzenie na okres Socrealizmu przez pryzmat twórczości Polskich twórców i sąsiadów. Pokazane zostaną m.in. takie filmy jak: Dziewczyna i traktor, reż. Jiri Sequens, Czechosłowacja 1951, Brygada szlifierza Karhana, reż. Hofbauer Zdenek, Wasserman Vaclav, Czechosłowacja 1950, czy Strefa zachodnia, reż. Varkonyi Zoltan, Wegry 1951, Pościg, reż. Stanisław Urbanowicz, Polska 1953, Kolejarskie słowo, reż. Andrzej Munk, Polska 1953 oraz wiele innych.
W tym roku organizatorzy powracają do ważnych w historii kraju wydarzeń 1989 roku. W ludzkiej świadomości utarło się wiele poglądów na temat tego burzliwego okresu. W związku z tym swój komentarz wyrażało także wielu wybitnych twórców filmowych. Dziś, po 20 latach od Okrągłego stołu z perspektywy czasu, organizatorzy postanawiają przyjrzeć się tym szczególnym wydarzeniom poprzez konfrontację spojrzeń trzech wybitnych dokumentalistów: Marcela Łozińskiego, Pawła Kędzierskiego i Piotra Bikonta. Uzupełnieniem pokazów filmowych będzie debata poświęcona wydarzeniom 89′. W tym cyklu pokazanych zostanie 25 filmów dokumentalnych, które powstały w ciągu ostatnich dwóch lat. Filmy te zostały wyłonione spośród nadesłanych propozycji, nie biorą jednak udziału w ścisłym konkursie.
Jednym z tematów tegorocznego Festiwalu jest także Prawosławie w Polsce. Będzie można zobaczyć 6 filmów dokumentalnych poruszających różne zagadnienia związane z historią i funkcjonowaniem tego jednego z odłamów chrześcijaństwa. Wśród nich m.in. Bracia tego samego Boga w reżyserii Grzegorza Linkowskiego, Góra, reż. Grażyna Kedzielawska, Ikona, reż. Emilia Sadowska czy Nasza cerkiew, reż. Teodor Ratkowski.
25 kwietnia o godz. 19.00 odbędzie się Gala na zakończenie festiwalu, połączona z rozdaniem nagród. Wieczór uświetni najstarszy pełnometrażowy polski film fabularny Mogiła nieznanego żołnierza z muzyką Rafała Rozmusa na żywo w wykonaniu Orkiestry Kameralnej pod dyrekcją kompozytora.
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Rozstaje Europy to nie tylko światowe, ambitne propozycje filmów dokumentalnych. W tym roku po raz pierwszy zostanie uruchomiona Scena Muzyczna, na której będzie można usłyszeć zespoły nawiązujące w swojej twórczości do idei naszego festiwalu, a ponadto po koncertach after party w wielokulturowych klimatach.
W programie:
22.04 (środa), godz. 21.00 – Radio Bagdad
23.04 (czwartek), godz. 21.00 – Masala Soundsystem
24.04 (piątek), godz. 21.00 – Dr Szron, r33lc4sh, Desper, RaF, King Stress
25.04 (sobota), godz. 21.00 – All Sounds Allowed
A ponadto: wystawy – Jesień ludów, Tęczą malowane – drewniane cerkwie Podlasia, Gruzja w fotografii oraz wystawa eksponatów z Galerii Sztuki Socrealizmu w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce.
Akademickie Centrum Kultury UMCS Chatka Żaka, ul. Radziszewskiego 16
