28 października 2009 roku w Muzeum Narodowym we Wrocławiu zostanie otwarta monograficzna wystawa Stanisława Dróżdża, wielkiego artysty działającego na pograniczu poezji i plastyki – reprezentanta Polski na weneckim Biennale w 2003 roku. Wystawa potrwa do 6 grudnia, a w przyszłym roku pokazana zostanie jeszcze w kilku miejscach w kraju: w Katowicach, Szczecinie i Poznaniu. Jest to pierwszy tak obszerny pokaz jego dzieł, liczący ich ponad czterdzieści i prezentujący prace z całego okresu twórczości, od pierwszych utworów poezji konkretnej powstałych w 1967 roku do najnowszych prac z roku 2006.
Najwybitniejszy polski poeta-konkretysta, od wielu lat uprawiający już samotnie tę dziedzinę sztuki (w latach 70. i 80. animator ruchu konkretystycznego), zmarł 29 marca tego roku, nie doczekawszy swoich 70 urodzin (przypadały 15 maja), a także otwarcia bardzo dla niego ważnej dużej wystawy we Wrocławiu, mieście, z którym związany był od ponad 50 lat.
Wystawa ukazuje rozwój twórczości Stanisława Dróżdża: począwszy od wczesnych wierszy lingwistycznych po prace rozpisane na przestrzeń – także ogromnych rozmiarów, jak wenecka realizacja Alea iacta est – oraz zarówno te, w których podstawowym tworzywem jest język, jak i teksty cyfrowe oraz dzieła operujące przedmiotami-znakami. Zostaną na niej zrealizowane wielkie, skomplikowane technicznie koncepcje: te najbardziej znane, jak słynne między, jak i te, które zaprezentowane zostały dotąd tylko jeden raz, jak dwie prace bez tytułu – tzw. klamki (CSW Zamek Ujazdowski, 1999) oraz żyłki (Galeria Foksal, 2002). Alea iacta est, praca złożona z ok. 250 tysięcy kości do gry, przedstawiająca wszystkie możliwe 46.656 układy 6 kostek, pokazana zostanie w alternatywnej swojej postaci 6 tomów ksiąg oraz jako dokumentacja wystawy w Pawilonie Polskim w Wenecji, także dokumentacja filmowa. Elementem wystawy będzie ponadto utwór muzyczny skomponowany do jednego z utworów Stanisława Dróżdża przez Tadeusza Sudnika; jego premiera odbędzie się na tegorocznej Warszawskiej Jesieni.
Tytuł wystawy, początekoniec, jest tytułem i zarazem fragmentem jednej z wczesnych prac artysty, powstałej w swojej pierwszej wersji w 1971 roku. Mówi jednocześnie o najważniejszym źródle jego pracy artystycznej, jakim były rozważania nad językiem i o wyrażanej poprzez własne utwory fascynacji problemem czasu i przestrzeni; nieuchwytnym dla nas ich początkiem i końcem. Ten tytuł dotyczy także samej wystawy, która w obliczu śmierci jej autora jest prezentacją zarówno pierwszych, jak i ostatnich Jego prac: kolejne, niestety, już nie powstaną…
Podtytuł Pojęciokształty. Poezja konkretna to określenia, jakimi Stanisław Dróżdż tytułował niemal wszystkie swoje wystawy, podkreślając tym swoją wierność autorskiemu terminowi, wymyślonemu w drugiej połowie lat 60. dla nazwania oryginalnej własnej twórczości oraz wierność poezji konkretnej – awangardowemu zjawisku w światowej literaturze, operującemu na pograniczu z plastyką, które rozwijało się od połowy lat 50. do początku lat 70. XX wieku.
Wystawie towarzyszy obszerny katalog – pierwsza monografia twórczości Stanisława Dróżdża. Kuratorem wystawy jest Elżbieta Łubowicz.
STANISŁAW DRÓŻDŻ
Początekoniec
Pojęciokształty. Poezja konkretna
Prace z lat 1967 – 2006
