1 listopada 2009 roku w Paryżu zmarł Claude Lévi-Strauss – twórca strukturalizmu w antropologii kulturowej. Francuski antropolog 28 listopada skończyłby 101 lat. Lévi-Strauss dorastał w XVI Dzielnicy Paryża. Studiował prawo i filozofię na Sorbonie. Nie ukończył studiów prawniczych; w 1931 otrzymał agregację z filozofii. Po kilku latach nauczania filozofii w gimnazjach w Mont-de-Mersan i Laon, w 1935, namówiony przez Celestyna Bougle, dyrektora École Normal Superiere, postanowił wziąć udział we francuskiej misji kulturalnej w Brazylii. Wykładał jako profesor gościnny na uniwersytecie w São Paulo.
Do 1939 roku mieszkał w Brazylii mieszkał. W tym czasie przeprowadził pierwsze terenowe badania etnograficzne, badając regiony Mato Grosso i dżungli amazońskiej. Do Francji powrócił w 1940. Po kapitulacji kraju Lévi-Strauss, z pochodzenia Żyd, musiał uciekać z Paryża. Otrzymał wówczas stanowisko w New School for Social Research, a wraz z zaproszeniem otrzymał też prawo wjazdu do USA. Spędzone w Nowym Jorku lata wojny oraz przyjaźń z Romanem Jakobsonem wywarły istotny wpływ na dzieło Lévi-Straussa i na ukształtowanie się jego teorii strukturalnych. Wtedy też poznał antropologię amerykańską, której głównym przedstawicielem był wówczas Franz Boas, wykładający na nowojorskim Columbia University. Fakt, że Lévi-Strauss ukształtował swe wczesne dzieło pod silnym wpływem antropologii amerykańskiej, pomógł mu zdobyć akceptację na kontynencie amerykańskim.
W roku 1948 wrócił do Paryża, gdzie na Sorbonie obronił pracę doktorską; zgodnie z tradycją francuską złożył dwie tezy (większą i mniejszą): Rodzina i życie społeczne Nambikwarów oraz Elementarne struktury pokrewieństwa. Praca Elementarne struktury pokrewieństwa opublikowana została w 1949, stała się jednym z najważniejszych dzieł antropologicznych na temat pokrewieństwa.
Lévi-Strauss uważa, że systemy pokrewieństwa są jak język, inaczej można powiedzieć, że struktura systemów rodzinnych opiera się na wewnętrznym układzie opozycji binarnych. Na przykład struktura wzorów pokrewieństwa tworzy się wokół tabu kazirodztwa, które dzieli ludzi na tych, których można poślubić, i tych, którzy są zakazani.
Sławę najpopularniejszego intelektualisty francuskiego przyniosła mu opublikowana 1955 książka Smutek tropików. Stanowiła ona diariusz podróży z czasów, gdy uczestniczył w wyprawach badawczych w latach trzydziestych, obok analiz etnograficznych zawarł w niej refleksję filozoficzną. W 1959 Lévi-Strauss otrzymał powołanie na katedrę antropologii społecznej w Collège de France. W tym samym roku opublikował Antropologię strukturalną 1 – zbiór esejów zawierających program strukturalizmu. W tym samym czasie Lévi-Strauss podjął próby stworzenia we Francji antropologii jako dyscypliny naukowej – w związku z tym powołał do życia Laboratorium Antropologii Społecznej.
W latach 60 Lévi-Strauss pracował nad czterotomowym studium pt. Mythologiques. Na podstawie jednego południowoamerykańskiego mitu śledził wszystkie jego warianty pojawiające się na ziemiach od Ameryki Środkowej aż do koła podbiegunowego, badając, w jaki sposób mit ten rozprzestrzenia się we wszystkich swych różnorodnych wariantach z jednego krańca kontynentu amerykańskiego po drugi. Uczynił to w sposób typowo strukturalistyczny, badając leżącą u podstaw tej wędrówki mitu strukturę pokrewieństwa pomiędzy elementami opowieści, nie zajmując się jej treścią. Jak Myśl nieoswojona zawiera główne elementy teorii, tak Mythologiques stanowią rozległą analizę przykładów, które mają tę teorie egzemplifikować. Ostatni, czwarty tom Mythologiques ukazał się w 1971.
24 maja 1973 Lévi-Strauss został członkiem Académie Française – tym samym otrzymał najwyższe wyróżnienie, jakie może stać się udziałem francuskiego intelektualisty. W ślad za nim poszło wiele innych wyróżnień, odznaczeń i zaszczytów. Był doktorem honoris causa m.in. Oxfordu, Yale, Harvardu, Columbii i John Hopkins University.
1 komentarz
Zmarł wybitny człowiek i naukowiec, dzięki za dzieło życia