23 stycznia 2010 roku o godz. 19.00 w CSW Kronika w Bytomiu odbędzie się wernisaż Anna Ostoya Od a do ∞. Anna Ostoya wystawą Od a do ∞ podejmuje problematykę wojny i przemocy, traktując ją jako pytanie o koniec wiedzy. Niemożliwość znalezienia rozwiązania problemu wojny i przemocy wyznacza granice ludzkiego intelektu.
Punkt wyjścia projektu stanowi korespondencja Dlaczego wojna? (Why War?) pomiędzy Albertem Einsteinem i Zygmuntem Freudem opublikowana przez Ligę Narodów w 1933 roku. Tekst w formie broszury miał upowszechniać krytyczne spojrzenie na wojnę, jednak jej druk został ograniczony po dojściu do władzy nazistów w Niemczech.
W 1932 roku Albert Einstein, zaangażowany pacyfista, zwrócił się do Zygmunta Freuda z pytaniem: co skłania człowieka i społeczeństwo do nienawiści i zabijania się nawzajem? Jak zapobiec temu niebezpieczeństwu? Czy istnieje perspektywa kontroli nad psychiczną ewolucją człowieka, by wyeliminować psychozę nienawiści i zniszczenia?
Dla Einsteina tymczasowym rozwiązaniem byłaby międzynarodowa organizacja, czuwająca nad pokojową formą rozwiązywania konfliktów. Einstein zdawał sobie jednak sprawę z ograniczeń takiej instytucji i z istnienia poza-politycznych psychologicznych przeszkód, których poznanie jest konieczne, by znaleźć rozwiązanie problemu wojny. Wyjaśnienia ekonomiczne, czy oskarżanie przywódców o wywoływanie wojen w swoim własnym interesie nie zdawały się być wystarczające. Pożądanie nienawiści i zniszczenia ukryte w człowieku to zagadka, której rozwiązanie Einstein miał nadzieję usłyszeć od Freuda. Tym samym znaleźć metody edukacyjne, które w przyszłości wyeliminowałyby problem.
Freud w swoim liście, naznaczonym tonem pesymizmu i bezsilności, daje kilka odpowiedzi, nie przedstawia jednak konkretnych argumentów. Usprawiedliwia się i przeprasza za rozczarowanie i dostarczanie jedynie rodzaju mitologii. Odwołuje się do teorii instynktu śmierci, którą opisał w Poza zasadą przyjemności w 1919 roku. Teoria ta stała się przedmiotem krytyki wielu psychoanalityków i przykładem zmagań wielkiego umysłu z nowymi ideami. Na końcu listu Freud wyraża przekonanie, że cokolwiek przyczynia się do rozwoju kultury, działa przeciwko wojnie.
Celem wystawy Od a do ∞ nie jest znalezienie odpowiedzi na pytanie Dlaczego wojna?, ale przedstawienie wynikającego z niego problemu ograniczoności wiedzy; zakwestionowanie kategorii iluzji i rzeczywistości, mitu i faktu, oraz społecznych i subiektywnych fantazji.
Brak możliwości udzielenia zadawalającej odpowiedzi i znalezienia rozwiązania, które zakończyłoby przemoc, zmusza do poszukiwań alternatywnego podejścia do wiedzy. Jednym ze sposobów jest porzucenie ambicji dostarczania wyjaśnień i udowodniania swojej racji, pozostawienie w stanie zawieszania swojej wiedzy i przyjrzenia się jej z dystansu. Ostateczny cel – znalezienie rozwiązania – zostaje zaniechany.
Problematyka Od A do ∞ ogniskuje wokół kwestii świadomości dzisiejszego człowieka świata zachodniego. Charakteryzuje ją brak bezpośredniego kontaktu ze zbrojną przemocą i militarnymi konfliktami, nieprzerwany medialny napływ informacji o nich, narastające poczucie zagrożenia akcjami terrorystycznymi. Dyskurs wojny dyktowany patriarchalną tradycją określa struktury społeczne, w których role płci są tylko pozornie równouprawnione.
Projekt Od a do ∞ składa się z obrazów olejnych, kolaży na płótnie, rzeźb i prac tekstowych. Formalna różnorodność prac projektu i sposób aranżacji wystawy odpowiada konceptualnemu założeniu ujęcia wielości perspektyw i teorii. Malarstwo olejne funkcjonuje tu jako metafora odzwierciedlająca wysiłek intelektualny. Ostateczny cel – ostateczna forma nie może być z góry przewidziana, ale jest kształtowana w długotrwałym procesie. Prace tekstowe powstałe na bazie zebranych i własnych cytatów, są autonomicznymi dziełami, a nie uzupełnieniem pozostałych prac. Figuratywność i abstrakcyjność zostały zastosowane w każdej z prac konsekwentnie do specyfiki tematu kwestionując podział miedzy realizmem a abstrakcją.
Trwają przygotowania do książki zawierajaca m.in. reprodukcje prac Anny Ostoyi, korespondencję Alberta Einsteina i Zygmunta Freuda oraz teksty Jacquline Rose, Stanisława Rukszy.
Anna Ostoya (ur. 1978 w Krakowie) studiowała w Parsons School of Art and Design w Paryżu oraz w Städelschule we Frankfurcie nad Menem. W 2009 roku ukończyła Whitney Independent Study Program w Nowym Jorku. Prace Anny Ostoyi prezentowane były m.in. w Portikus we Frankfurcie, Silverman Gallery w San Francisco, w Lisson Gallery w Londynie, Car Projects w Bolonii, CCS Bard College w Nowym Jorku, na Manifesta 7 w Rovereto i 2 Biennale w Atenach. Anna Ostoya mieszka i pracuje w Krakowie i Nowym Jorku.
23 stycznia – 27 marca 2010
wernisaż: 23 stycznia 2010 (sobota), godz. 19.00 – 21.00
wystawy Michała Smandka i Tomasza Kowalskiego
koncert Brudne Dzieci Sida
after party w Klubie OK
kurator: Stanisław Ruksza
CSW Kronika, Rynek 26, Bytom