6 lipca 2010 roku o godzinie 18.00 w Muzeum Sztuki w Łodzi odbędzie się wernisaż wystawy Robotnicy opuszczają miejsca pracy.
Na ile współczesne praktyki artystyczne – polegające m.in. na przetwarzaniu znaczeń i obrazów – związane są z aktualnymi przemianami kapitalizmu? Jakie ekonomie reprezentują i projektują artyści, czy mają one potencjał zerwania z dominującymi modelami produkcji? Punktem wyjścia dla wystawy Robotnicy opuszczają miejsca pracy są współczesne przemiany pracy i produkcji, które badacze określają mianem postfordyzmu i łączą z globalnym rozwojem społeczeństwa informacyjnego, sektora usług i ekonomii opartej na wiedzy.
Taki model gospodarki rozszerza tradycyjne granice produktywności o zróżnicowane spektrum procesów: społecznych, komunikacyjnych, intelektualnych i emocjonalnych. Prowadzi to do zaangażowania podmiotowości pracownika i konsumenta w procesy produkcji i reprodukcji kapitału, które odbywają się na różne sposoby, wymykające się sztywnym kategoriom i hierarchiom. Praca staje się w tym ujęciu biopolityką, a więc zarządzaniem życiem, tworzeniem jego nowych form.
Przemianie ulegają pojęcia kapitału i wartości dodatkowej. Zysk można bowiem generować, przetwarzając informacje, obrazy, inicjując społeczne interakcje. Do tego wiele produktów czy usług musi być dziś sprzedane (według badań marketingowych) zanim powstanie, a konsumpcja nie zużywa ich całkowicie, tylko uruchamia nowe symboliczne i emocjonalne czynniki (np. poczucie przynależności do określonej grupy). Tym samym coraz trudniej zlokalizować jest miejsce pracy i handlowej wymiany.
Wymóg ciągłej wydajności, samokształcenia, dostosowania do zmieniających się warunków sprawia, że opuszczając stanowisko pracy, często wcale nie przestajemy wytwarzać kapitału. Praca wkracza w obszary, od których kiedyś była oddzielana: czasu wolnego, rozrywki, doznań estetycznych, społecznego zaangażowania, politycznej akcji czy zajęć domowych.
Produktywność dziś wykorzystuje zatem tzw. masowy lub ogólny intelekt, do którego należą wspólne wszystkim choć indywidualnie zróżnicowane zdolności takie jak posługiwanie się językiem, myślenie, widzenie obrazów, odczuwanie. Mimo, że zawłaszczane w procesie produkcji kapitału, nie mogą one jednak– jak twierdzą badacze – podlegać one całkowitej kontroli i mają potencjał wytwarzania autonomicznych obiegów waloryzacji.
Na wystawie sproblematyzowane zostaną trzy główne i przenikające się wątki: transformacja przemysłu, poszerzony i hybrydalny charakter współczesnej produktywności oraz praca i ekonomia artysty. Dzieła dotyczące przemysłu lub jego pozostałości postawią pytania o związane z fabryką procesy produkcji – również włączając w nie niematerialne przepływy znaczeń.
Artyści umieszczający pracę w rozległym polu aktywności życiowych i społecznych, skoncentrują się m.in. na jej nieuchwytności, elastyczności i zmiennym statusie, pozwalającym np. balansować pracownikowi na granicy pomiędzy samorealizacją a (samo-)eksploatacją. Wreszcie, na jakie sposoby sztuka negocjuje lub włącza się w procesy ekonomiczne?
Artyści: Joseph Beuys, Rafał Bujnowski, Roman Dziadkiewicz, Miklós Erhardt, Harun Farocki, Aleksandar Battista Ilić (we współpracy z Ivaną Keser i Tomislavem Gotovac) Kristina Inčiūraitė, Piotr Jaros, Ali Kazma, Jean-Luc Moulène, Frédéric Moser & Philippe Schwinger, Peter Piller, Martha Rosler, Mika Rottenberg, Janek Simon, Škart, Mladen Stilinović, Mona Vătămanu & Florin Tudor, Ingo Vetter, Artur Żmijewski, Haegue Yang.
kuratorka: Joanna Sokołowska
W ramach wystawy powstają dwa nowe projekty: Janka Simona w Lagos w Nigerii oraz Dzieje bomby Romana Dziadkiewicza. Przed wernisażem, o godz. 17, będzie miało miejsce spotkanie z artystami, w którym udział wezmą Mona Vătămanu & Florin Tudor, Roman Dziadkiewicz i Piotr Jaros.
Ściśle związany z pracą Romana Dziadkiewicza jest koncert grungowo-punkowej grupy Ślina, w której artysta jest gitarzystą i wokalistą. Koncert odbędzie się na dziedzińcu Muzeum Sztuki w dniu wernisażu, o godz. 19 i ma być energetycznym i psychofizycznym przeżywaniem totalnej mieszanki wybuchowej powstałej ze zmieszania ciężkiej pracy, beztroskiej zabawy i radykalnego buntu.
W ramach wystawy odbędzie się warsztat dla dorosłych odbiorców, dotyczący sposobów reprezentacji pojęcia pracy. Efekty materialne warsztatu pt. Niech się święci 1 maja, zorganizowanego przewrotnie 22 lipca, staną się częścią wystawy. W ten sposób praca stanie się dziełem sztuki.
Wprowadzeniem do wystawy jest cykl czerwcowych wykładów, przygotowany we współpracy z Klubem Krytyki Politycznej w Łodzi. Projekt Robotnicy opuszczają miejsca pracy stanowi rozwinięcie problemów zasygnalizowanych na wystawie Arbeiter verlassen die Arbeitsstätte w Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku w 2009 r.
Robotnicy opuszczają miejsca pracy
Muzeum Sztuki, ul. Więckowskiego 36, Łódź
6 lipca 2010 roku o godzinie 18.00
