17 września 2010 roku o godzinie 18.00 w Muzeum Sztuki w Łodzi rozpocznie się wystawa Wrogościnność. Tytułowa Wrogościnność jest pojęciem utworzonym przez Jacquesa Derridę dla ukazania tego, jak ściśle gościnność jest połączona z wrogością. Termin zdaje się być szczególnie pomocny dla opisania sposobu, w jaki traktuje się imigrantów, niezależnie od tego czy ich pobyt jest legalny czy nie. Udzielana im bywa gościna, podszyta jednak nieustanną nieufnością, która tak łatwo zmienia się we wrogość.
Wrogościnność. Podejmowanie obcych to projekt artystycznych działań, które podejmują kwestię sytuacji imigrantów, czy szerzej relację do obcości. Stosunek do obcości zdaje się czynić z migracji — obecnie przecież kluczowego czynnika transformacji życia — jeden z najbardziej istotnych i trudnych problemów, z jakimi borykają się współczesne społeczeństwa. Projekt jest z jednej strony próbą rozpoznania sytuacji imigrantów w społeczności, u której goszczą, ukazania niuansów i mechanizmów wrogościnności, z jakimi spotykają się na co dzień. Z drugiej strony może być szansą uczynienia imigrantów widzialnymi w sferze kultury, która zadziwiająco rzadko odbija ich obecność. Uzyskanie przez imigrantów prawa do obecności w kulturze gospodarzy, może stanowić wstęp do uwolnienia gościnności od wrogości.
Do projektu zaproszeni zostali wiodący artyści polscy i zagraniczni, którzy poruszyli całe spektrum problemu zachowań wobec imigrantów: od zupełnego odgraniczenia, przez wrogościnność do postulowanej całkowitej otwartości. Problem braku gościnności poruszyła w Agnieszka Kalinowska zrealizowanym w zeszłym roku film Przeciąg poświęconym sytuacji azylantów w Austrii (film uzupełniony jest przez rzeźbę Fence Ogrodzenie). Podobnie do kwestii rozgraniczenia odnosi się Doris Salcedo, która w swojej instalacji Shibboleth dokonała fizycznej materializacji granic tworzonych między ludźmi. Gast Bouschet & Nadine Hilbert jako obszar pogranicza i pilnie strzeżoną barierę przed napływem niechcianych imigrantów z Afryki ukazują Morze Śródziemne. Alegoryczną reprezentację sytuacji imigrantów stanowi film Adriana Paci Centrum stałej tymczasowości, zaś kontrapunktowe dla niego Linie Lotnicze Joanny Rajkowskiej prezentują sytuacje określonych ludzi.
Kwestię manipulacji gościnnością porusza Grupa Société Réaliste, która odpowiadając na sytuację imigrantów w UE, stworzyła projekt internetowej loterii wizowej fikcyjnej gry o karty stałego pobytu Unii. Alexandra Croitoru w The Art of Hygge (Sztuka domowego ciepła) ukazuje dla odmiany komercjalizację gościnności i relacji międzyludzkich, a w działaniu Immigrant próbuje oddziałać bezpośrednio na otaczającą sytuacje, prowokując widzów by zidentyfikowali się z imigrantami.
Za postulat gościnności uwolnionej całkowicie od wrogości uznać można działania Kolektywu Minaret, który powołał się do istnienia w odpowiedzi na kontrowersję, jaką wzbudziła propozycja Joanny Rajkowskiej, aby przekształcić jeden z poznańskich kominów w minaret i którego celem jest właśnie realizacja minaretu. Z Kolei Krzysztof Wodniczko w projekcie Miejsce pamięci ofiar 11 września. (Propozycja przekształcenia Nowego Jorku w ‘miasto ucieczki’) postuluje powołanie do istnienia symbolicznej przestrzeni wolności dla wszelkich uchodźców. Wystawa jest kontynuacją projektu Anabasis. Rytuały powrotu do domu, zrealizowanego przez Adama Budaka w ramach zeszłorocznego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur.
Artyści: Monica Bonvicini, Gast Bouschet & Nadine Hilbert, Alexandra Croitoru, Jens Haaning, Agnieszka Kalinowska, Kolektyw Minaret, Adrian Paci, Doris Salcedo, Société Réaliste, Joanna Rajkowska, Krzysztof Wodiczko
Wernisaż: 17.09.10, g.18
Wystawa czynna do 17.10.2010
Kuratorzy: Jarosław Lubiak, Kamil Kuskowski
