Od soboty 23 października 2010 r. w Muzeum Plakatu w Wilanowie będzie można oglądać wystawę Jako mąż i nie mąż… Wizerunek mężczyzny w plakacie polskim XX w. Prezentowane plakaty pokazują, jak kształtowało się postrzeganie mężczyzn w kulturze masowej od początku poprzedniego stulecia.
Wedle współczesnego francuskiego psychoanalityka i filozofa, Jacquesa Lacana, jednym z głównych powodów kryzysu naszej kultury jest zanik imago (obrazu) ojca. Żyjemy w kulturze patriarchalnej, z której znikł ojciec. W zgromadzonych na wystawie pracach można wyraźnie zobaczyć, jak obraz mężczyzny, jednolity i wyidealizowany jeszcze przed II wojną światową, ulega coraz większemu rozdarciu już po wojnie, zaciera się, szarzeje i blaknie, poddany zostaje coraz większej presji (dosłownie i w przenośni). W końcu z całej postaci zostaje częstokroć tylko schematyczna sylwetka, wykoślawiony grymas, rozczłonkowany tors, podarta koszula, szmata na chodniku… Wystarczy pobieżny rzut oka na chronologiczny układ kolekcji, aby stwierdzić, że w XX wieku wizerunek białego, heteroseksualnego mężczyzny znika z naszej kultury masowej.
Rafał Nowakowski, kurator wystawy
Rozpoczynająca sie w Muzeum Plakatu wystawa jest próbą przyjrzenia się obrazowi dominującego jakoby rodzaju człowieka – białego heteroseksualnego mężczyzny. Utrwalony na plakatach obraz mężczyzny sprowadza się do kilku określonych ról społecznych i funkcji. Mężczyzna może być synem, mężem lub ojcem, czasami uwodzicielem czy szacownym starcem. Często ukazywany jest jako żołnierz albo robotnik.
Tyle mówi się obecnie o stereotypach i stygmatyzacji. Wielu badaczy i naukowców poświęca swą uwagę postaciom dyskryminowanym i marginesowym – kobietom, mniejszościom etnicznym i seksualnym, niepełnosprawnym – niewiele natomiast znajdzie się badań i opracowań na temat obrazu owej dyskryminującej, panującej większości. Przyjrzyjmy się zatem obrazowi owego, jakoby dominującego „rodzaju” człowieka – białego heteroseksualnego mężczyzny. Czy on także nie podlega stereotypom, nie jest wtłaczany w szablony, czy nie dodaje mu się gęby, czy nie jest upupiony?
Rafał Nowakowski
Muzeum Plakatu Wilanowie powstało 4 czerwca 1968 roku, jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Jednym z głównych inicjatorów powołania pierwszej na świecie instytucji tego typu był ówczesny Dyrektor Muzeum Narodowego prof. Stanisław Lorentz. Na siedzibę Muzeum wybrano tereny dawnej ujeżdżalni należącej do kompleksu zabudowań Pałacu w Wilanowie. Obecnie placówka może pochwalić się kolekcją plakatu artystycznego liczącą 55 000 tytułów oraz 33 000 tytułów plakatu polskiego. Oprócz organizacji wystaw, których celem jest prezentowanie szerszej publiczności tej dziedziny sztuki, Muzeum Plakatu prowadzi także działalność wydawniczą. Od 1994 roku w Muzeum odbywa się organizowane raz na dwa lata Międzynarodowe Biennale Plakatu, na które przy każdej edycji napływa ponad 2000 prac z całego świata.
Jako mąż i nie mąż… Wizerunek mężczyzny w plakacie polskim XX w.
23 października – 31 grudnia 2010 roku
Muzeum Plakatu w Wilanowie
ul. St. Kostki Potockiego 10/16, 02-958 Warszawa
