Henryk Tomaszewski. Retrospektywa ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu

W dniach od 15 lutego do 13 marca 2011 roku w Galerii Willa w Łodzi odbędzie się wystawa Henryk Tomaszewski. Retrospektywa ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Henryk Tomaszewski (ur. w Warszawie w 1914 r., zm. tamże w 2005 r.) – grafik, ilustrator, rysownik, współtwórca Polskiej Szkoły Plakatu. Debiutował w II połowie lat 30. XX w. Jeszcze podczas studiów, w pracowni malarstwa prof. Mieczysława Kotarbińskiego na warszawskiej ASP, zyskał uznanie jako obiecujący projektant: wygrał m.in. konkurs na wystrój pawilonu polskiego przemysłu podczas Wystawy Światowej w Nowym Jorku oraz konkurs na projekt – niezrealizowany z powodu wybuchu wojny – fryzu-płaskorzeźby na jednej z fasad Dworca Głównego w Warszawie.

W 1945 r. przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczęła się jego spektakularna kariera. Pracował w RSW Prasa, był redaktorem satyrycznego tygodnika Rózgi, a przede wszystkim podjął współpracę z organizującą się po wojnie polską kinematografią. Plakaty filmowe Tomaszewskiego szybko zyskały rozgłos, również zagranicą; na Międzynarodowej Wystawie Plakatu w Wiedniu w 1948 r. otrzymał pięć pierwszych nagród (za: Baryłeczkę, Ludzie bez skrzydeł, Niepotrzebni mogą odejść, Symfonię pastoralną i Obywatela Kane’a). Ten fakt uznaje się dzisiaj za jedno z ważniejszych wydarzeń w historii rozwoju zjawiska Polskiej Szkoły Plakatu.

W 1950 r. Tomaszewski powrócił do Warszawy. Pracował jako scenograf w stołecznym Teatrze Syrena, a w 1952 r. objął katedrę plakatu w swojej macierzystej uczelni – warszawskiej ASP. Prowadził ją aż do 1984 r. Wychował wielu wybitnych grafików m.in. Lecha Majewskiego, Jana i Piotra Młodożeńców, Macieja Urbańca, Mieczysława Wasilewskiego. Do pracowni charyzmatycznego profesora ściągali na staże studenci z zagranicy m.in. Pierre Bernard, Radovan Jenko, Karel Mišek, Alain Le Quernec.

Sam Tomaszewski był członkiem wielu międzynarodowych stowarzyszeń artystycznych, jak: Alliance Graphique Internationale (AGI); był też posiadaczem tytułu Honorowego Projektanta Królewskiego przyznanego przez brytyjskie Royal Society of Art. Jego oryginalna twórczość oscylowała głównie w tematyce kulturalnej: jeszcze przed wojną zamieszczał swoje satyryczne rysunki i grafiki w Szpilkach, współpracował również m.in. z Przeglądem Kulturalnym i Literaturą, do światowego kanonu zaliczane są jego plakaty filmowe, jak: Obywatel Kane (1947), Rewizor (1953), teatralne: Hamlet (1962), Witkacy (1972), De la Marionnette (1978), Amadeusz (1981), Historia (1983), czy wystawowe: Moore (1959), Teresa Pągowska (1986)

Henryk Tomaszewski wniósł do polskiego plakatu młodzieńczy wigor, swobodę w kształtowaniu obrazu, urozmaiconą fantazję. Posługiwał się warsztatem zbliżonym do malarskiego. W swoich pracach, zauważonych na Wystawie Światowej w Nowym Jorku (1939), zastosował barwną plamę, syntetyczny rysunek. Po II wojnie światowej wprowadził do swej sztuki prowokującą grę z wyobraźnią widza, wyrafinowaną poetykę, minimalizm formy. Poprzez znakomicie zaprojektowany znak graficzny, literę, symbol, metaforę wyraziście i celnie komentował teatralne i operowe spektakle, wystawy, filmy, koncerty, wydarzenia kulturalne.

Tworzył lapidarne, wyrafinowane wypowiedzi plastyczne (plakaty, ilustracje, okładki), posługiwał się skrótem myślowym, wysublimowaną syntezą idei ujętą w znak graficzny lub malarski. Jego dzieła wyróżniają się prostotą, precyzją myślenia, niebywałym poczuciem humoru, swobodnym, lakonicznym rysunkiem. Podpatrując wymykające się uwadze przeciętnego obserwatora zjawiska życiowe, Henryk Tomaszewski ukazuje w nich głębsze i ogólniejsze prawdy. Poprzez aluzje i niedomówienia pobudza do twórczego odbioru dzieła.

Na wystawę w Galerii Willa złoży się 95 plakatów oraz 19 przykładów okładek książek i czasopism ze zbiorów Galerii Plakatu i Designu Muzeum Narodowego w Poznaniu. W wersji elektronicznej pokazane zostanie ok. 60 rysunków z archiwum artysty, a także zestaw zdjęć oraz filmów dokumentujących postać Profesora. Wystawę zapowiada plakat zaprojektowany przez jednego najwybitniejszych uczniów Mistrza – Lecha Majewskiego.

15 lutego – 13 marca 2011
Galeria Willa,
Łódź,
ul. Wólczańska 31