Od 14 kwietnia do 5 czerwca 2011 roku w Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać obraz Pietera Brueghla Młodszego Kazanie świętego Jana Chrzciciela.
Po żmudnej konserwacji dzieło z początku XVII wieku zostało udostępnione publiczności w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie.
Niewielka polana w lesie. Tłum słucha kazania. Ale gdzie jest ten, który je głosi – św. Jan Chrzciciel? Niełatwo go znaleźć. Stoi daleko, w głębi, pośród dziesiątków słuchaczy, w brązowym ubiorze. Jeszcze trudniej dostrzec Chrystusa, w błękitnej szacie, na którego prorok wskazuje ręką.
Temat, zaczerpnięty z Ewangelii św. Łukasza (3,1–7), posłużył do przedstawienia – pod pozorem sceny biblijnej – wydarzeń współczesnych. To nawiązanie do potajemnych zgromadzeń religijnych z udziałem wędrownych protestanckich kaznodziejów, które odbywały się na leśnych polanach lub w innych ustronnych miejscach poza miastem w rządzonych przez katolickich Habsburgów Niderlandach.
Wśród słuchaczy na obrazie widoczni są też cudzoziemcy, pośród których wyróżnia się szlachcic w czarnym hiszpańskim stroju, któremu Cygan wróży z ręki. To pewnie przedstawiciel katolickiej Hiszpanii, postać uosabiająca niechęć do zreformowanej religii.
Namalowane przez Pietera Bruegla Starszego w 1566 roku Kazanie świętego Jana Chrzciciela, przechowywane w Szépmüvészeti Múzeum w Budapeszcie, było wielokrotnie kopiowane. Kopia, którą można oglądać w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, jest w całości dziełem syna – Pietera Brueghla Młodszego – i została zakupiona w 1963 roku przez Muzeum Narodowe w Krakowie.
W 2009 roku obraz trafił na dwa lata do Pracowni Konserwacji Malarstwa w Muzeum Książąt Czartoryskich – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie Katarzyna Novljaković – kierownik pracowni, Anna Grochowska-Angelus, Małgorzata Chmielewska i Urszula Węgrzynowicz odrestaurowały go. Konserwacji towarzyszyły naukowe badania i analizy technologiczne wykonane przez muzealne laboratorium LANBOZ oraz Międzywydziałowy Instytut Chemii Analitycznej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Podobne założenia estetyczne oraz ideowe cechują obraz Pietera Bruegla Starszego Droga na Kalwarię, stanowiący malarską kanwę dla filmu Młyn i krzyż, dzieła Lecha Majewskiego, który w swej twórczości chętnie odwołuje się do malarstwa Bruegla.
W Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie od 1 kwietnia do 5 czerwca 2011 roku można obejrzeć wystawę Lech Majewski – Retrospektywa. Wideoart/Rzeźba/Fotografia.
Zwiedzający Muzeum Narodowe mogą zapoznać się zarówno z oryginalnym dziełem wielkiego Flamanda, jak i artystycznym przetworzeniem współczesnego nam twórcy.
14 kwietnia 2011–5 czerwca 2011
Muzeum Narodowe w Krakowie