Podczas VI edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Dialog – Wrocław pod hasłem Niecodzienni w dniach 7 – 15 października znaczna część spektakli pochodzić będzie przez z Południa – nie tylko europejskiego, tego bardziej znanego (Włochy) i mniej znanego (Chorwacja, Słowenia, Rumunia), ale również z Ameryki Południowej.
- Sud Costa Occidentale, Palermo (Włochy), Emma Dante, Zamek Zisa, Tancerze, reż. Emma Dante
Wrocławski Teatr Współczesny, Duża Scena, 8.10.2011 r., godz. 18.00, 9.10.2011 r., godz. 20.00
Zamek Zisa wziął nazwę od katolickiego przytułku dla nieuleczalnie chorych w jednej z dzielnic Palermo. Siostry miłosierdzia są dziecinne, ciekawskie, zrzędliwe i zabobonne… Bohaterowie Tancerzy to dziwaczna, niemal groteskowa para staruszków. Spoiwem obydwu przedstawień jest temat alienacji i melancholia.
Spektakle Emmy Dante pełne są niesamowitej energii, tej niezwykłej woli życia, której nie potrafi pokonać czy stłumić ani starość, ani choroba.
Paolo Cervone, Corriere Della Sera
Emma Dante (ur. 1967 r.) – jedna z bardziej znanych w Europie wizjonerek teatru autorskiego. Po studiach w szkole Michele Perriery, ukończyła Akademię Sztuki Dramatycznej Silvio d’Amico w Rzymie. Karierę zawodową rozpoczęła jako aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
Występowała w wielu teatrach włoskich, współpracowała z najwybitniejszymi reżyserami (Roberto Guicciardini, Andrea Camilleri, Gabriele Vacis, Davide Iodice, Aurelio Grimaldi, Nanni Loy, Francesco Martinetti, Vittorio Gassman, Valeria Moriconi, Marcello Mastroianni).
W 1999 założyła na Sycylii swój własny teatr Sud Costa Occidentale. Jest jego dyrektorem artystycznym i dramaturgiem. Jej życie zawodowe jest od wielu lat ściśle związane z tym właśnie zespołem, dla którego pisze i realizuje kolejne projekty.
W 2001 otrzymała nagrodę Lo Straniero w kategorii nowych talentów reżyserskich. W 2004 zdobyła nagrodę Donnadiscena oraz nagrodę Gassmana dla najlepszego włoskiego reżysera. Za zrealizowaną w 2004 adaptację Medei Eurypidesa, (Mercadante Teatro Stabile, Neapol), otrzymała nagrodę krytyki za dramaturgię i Złotego Graala za reżyserię.
Wśród wielu spektakli, które zrealizowała wraz ze swoim autorskim teatrem oraz poza nim, wyróżnić również należy Cani di Bancata (Centro di Ricerca per il Teatro Mediolan), podziwiane na europejskim tourne Le pulle (koprodukcja: Théâtre du Rond Point, Paryż; Teatro Stabile, Neapol; Théâtre National de la Communauté Française, Bruksela), oraz operę Carmen Bizeta, wyreżyserowaną w mediolańskiej La Scali. W 2010 zdobyła Premio Sinopoli w dziedzinie kultury.
- Associazione Rafaello Sanzio, Cesena (Włochy), Romeo Castellucci, O twarzy. Wizerunek Syna Boga, reż. Romeo Castelucci
Wytwórnia Filmów Fabularnych, Mała Sala, 8.10.2011 r., godz. 21.00, 9.10.2011 r., godz. 20.00
Jezus jako symbol, jako ikona, jako prowokacja. Na tle gigantycznego, renesansowego portretu Chrystusa Castellucci obnaża współczesną Golgotę starości. Syn opiekuje się zniedołężniałym ojcem. Luksus białego wnętrza nie chroni przed wciąż wydzielanymi przez chorego ekskrementami. Smród dociera aż na widownię.
To niezaprzeczalnie elektryzujące doświadczenie, przykuwające widownię do krzeseł.
Honour Bayes, Exeunt
Romeo Castellucci (ur. 1960 r.) – wybitny włoski twórca teatralny, wizjoner, prowokator. Po ukończeniu studiów architektonicznych i malarskich na Akademii Sztuk Pięknych w Bolonii, w 1981 r. założył grupę teatralną Socìetas Raffaello Sanzio (razem z siostrą Claudią oraz żoną Chiarą Guidi). Wykłada na licznych uniwersytetach w kraju i za granicą.
W 2002 roku został mianowany Chevalier des Arts et des Lettres przez Ministra Kultury Republiki Francuskiej. W 2005 był dyrektorem teatru na Biennale w Wenecji. Jego spektakle otrzymały najważniejszą włoską nagrodę teatralną, Premio Ubu.
Swoje innowacyjne wizje tworzy w połączeniu różnych form sztuki: teatru, muzyki, malarstwa, opery oraz techniki. Interdyscyplinarne poszukiwania szokują widzów, wprowadzają w skrajne stany emocjonalne. Celem Castellucciego jest wypracowanie języka teatru zrozumiałego na całym świecie, tak jak zrozumiałe są języki muzyki, malarstwa czy architektury.
Do jego najnowszych realizacji należy m.in.: Inferno, Purgatorio, Paradiso – trylogia zainspirowana Boską Komedią Dantego, która miała premierę podczas festiwalu w Avignon (2008), rok później pokazana została w brytyjskim teatrze Barbican. Dziennik Le Monde uznał Trylogię za najlepszą produkcję kulturalną minionej dekady. Castellucci jest też jednym z niewielu włoskich artystów słynnych w Azji. Festiwal Sztuki w Taipei poświęcił jego twórczości osobny program.
- Compania La Resentida, Santiago (Chile), Compania La Resentida, Simulacro, reż. Marco Layera
Browar Mieszczański, Galeria, 9.10.2011 r., godz. 21.00, 10.10.2011 r., godz. 21.00
Simulacro, to spektakl który powstał z buntu młodych artystów przeciwko instytucjonalnemu manipulowaniu zbiorową pamięcią Chilijczyków. Jest tu paroksyzm narodowego folkloru, i syn, który nie potrafi wejść na stadion, gdzie kiedyś torturowano jego ojca; jest przepis na tradycyjny chilijski placek i peruwiański emigrant, który ginie, dźwigając plazmowy telewizor. Czy taki jest prawdziwy obraz współczesnego Chile?
Teatralna rewelacja roku… Spektakl, który trzeba zobaczyć
Rodrigo Alvarado, La Nación
Marco Antonio Layera Navarro (ur. 1977 r.) – studiował prawo, specjalizował się w kryminologii, pracował jako asystent na wydziale filozofii. Jego przygoda teatralna rozpoczęła się w 2003 roku w Szkole Teatralnej La Martiz, naukę kontynuował w Szkole Teatralnej Imagen.
W 2007 wraz z kolegami założył zespół La Resentida, z którym stworzył sztuki Symulakrum (2008), Tratando de hacer una obra que cambie al mundo (Starając się zrobić sztukę, która zmieni świat, ostateczne delirium ostatnich romantyków (2010)), oraz Skecz 15.254 (2011). Wszystkie spektakle brały udział w wielu festiwalach. Layera otrzymał wyróżnienie Eugenio Guzman, przyznawane przez Uniwersytet Chile, był też nominowany do nagrody Altazor.
- Teatr Maladype, Budapeszt (Węgry), George Büchner, Leonce i Lena, reż. Zoltán Balázs
Teatr na Świebodzkim, 11.10.2011 r., godz. 18.00, 12.10.2011 r., godz. 20.30.
Podczas prób do spektaklu aktorzy eksperymentowali z różnymi możliwościami, jakie daje tekst i bohaterowie sztuki. Opracowali w ten sposób po cztery różne warianty dla każdej ze scen, sprawiając, że sztuka Büchnera, często uznawana za banalną i przewidywalną, zmienia się z każdym spektaklem.
Maladype radykalnie zrywa z tradycją: odrzuca interpretacje oparte na analizie tekstu, w zamian tworząc indywidualny język teatralny, przypominający teatr totalny. Dowcipne i śmiałe przedstawienie.
Szabolcs Szerető, Kritika
Zoltán Balázs (ur. 1977 r.) – należy do ścisłej czołówki reżyserów na Węgrzech. Absolwent wydziału aktorskiego i reżyserii Uniwersytetu Teatralnego i Filmowego w Budapeszcie. Brał udział w warsztatach Anatolija Wasiljewa i Jozefa Nagy w Awinionie, studiował u Roberta Wilsona, ukończył także kurs reżyserii Europejskiej Unii Teatralnej w Stuttgarcie.
W swych realizacjach wielką wagę przykłada do rytmu i muzykalności, pragnie dać publiczności złożone doświadczenie teatralne, które przemawia do emocji i zmysłów, podnosząc obraz, ruch i muzykę do tej samej rangi, co słowo mówione. Zdobył wiele nagród zarówno za role aktorskie jak i za reżyserię.
Od 2002 r. jest dyrektorem artystycznym założonego przez siebie teatru Maladype i głównie z tym zespołem współpracuje. Na warsztat bierze zarówno repertuar współczesny, jak i klasyczny, od Dantego i Ghelderodego, przez Wyspiańskiego, Czechowa, po Geneta i Ionesco. Jego reżyserski podpis jest wyrazisty, rozpoznawalny i ściśle związany z poetyką wypracowaną przez niewątpliwe artystyczne zjawisko, jakim jest grupa Maladype.
- Teatr Mladinsko, Lublana (Słowenia), Oliver Frljić, Przeklęty niech będzie zdrajca swej ojczyzny, reż. Olivier Frljić
ATM, Mała Hala, 12. 10. 2011 r., godz. 19.00; 13. 10. 2011 r., godz. 21.00
Chorwacki reżyser poprowadził słoweńskich aktorów przez proces bardzo osobistych, głębokich improwizacji, w wyniku których powstał spektakl drapieżny, niepokojący, czasem wręcz szokujący.
Przez ostatni rok prawica Słowenii buduje psychologiczną platformę, gdzie wszyscy frustraci dają sobie prawo oceniać każdego, kto jest inny, uprzywilejowany lub naznaczony jako zboczeniec. Czy naprawdę chcemy znów iść tą samą drogą?
Svetlana Slapšak, Večer
Oliver Frljić – rocznik 1976; absolwent filozofii i religioznawstwa, a także reżyserii teatralnej i radiowej w Zagrzebiu. Już podczas studiów pracował w Teatrze Narodowym Istrii i w Teatru & TD. Frljić to obecnie jeden z najważniejszych a jednocześnie najbardziej kontrowersyjnych chorwackich reżyserów młodego pokolenia; począwszy od swoich pierwszych profesjonalnych spektakli nieprzerwanie cieszy się opinią bezkompromisowego prowokatora.
Wiele z jego nowatorskich spektakli zdobyło miedzynarodowy rozgłos, a TurboFolk, Bachantki, czy Przebudzenie Wiosny uznawane były za najbardziej szokujące i prowokujące wydarzenia artystyczne na Bałkanach. Jest również pisarzem, teoretykiem teatru i aktorem. Swoje spektakle produkuje zarówno na scenach niezależnych, jak i w teatrach instytucjonalnych. Spektakle Frljića stają się w Chorwacji źródłem wielu istotnych publicznych debat, z których najwazniejsza dotyczy cenzury i autocenzury w sztuce współczesnej.
Na festiwalu Dialog – Wrocław Oliver Frljić zaprezentuje spektakl Przeklęty niech będzie zdrajca swej Ojczyzny!, oparte na tekście jego autorstwa.
- Yorick Studio, Targu Mures (Rumunia), Gianina Cărbunariu, 20/20, reżyseria: Ganina Cărbunariu
Wytwórnia Filmów Fabularnych, Mała Sala, 12. 10. 2011 r., godz. 20.00; 13. 10. 2011 r., godz. 17.30
W 20/20 Gianina Cărbunariu raz jeszcze prześwietla historię Czarnego Marca – rumuńsko-węgierskich rozruchów etnicznych, które na zawsze zmieniły klimat transylwańskiego miasteczka Târgu-Mureş. Dwujęzyczny spektakl nie chce jednak ferować wyroków czy rekonstruować wydarzeń. Fragmenty oderwanych od siebie sytuacji, wzajemnie zaprzeczające sobie wspomnienia ukazują, że nie ma jednej, akceptowanej przez wszystkich prawdy.
Cărbunariu przełamuje ciszę, tabu, lęki i zwyczaje
Andrea Tompa
Ganina Cărbunariu – rocznik 1977, reżyserka i dramatopisarka, której popularność dawno już przekroczyła granice Rumunii. Studiowała literaturę rumuńską i reżyserię na Narodowym Uniwersytecie Sztuk Performatywnych w Bukareszcie. Przebywała na stypendiach dramatopisarskich w Wiesbaden, Londynie, Walencji.
Od czasu, gdy za tekst Nierealność z Natychmiastowego Dzikiego Wschodu zdobyła w 2000 r. pierwszą nagrodę w organizowanym przez rumuńskie Ministerstwo Kultury międzynarodowym konkursie dramatopisarskim, jej kariera zaczęła rozwijać się w błyskawicznym tempie. Jej kolejne sztuki Kebab, DJ Pirat, All Those Guys Look Like Our Parents, Honey, Zatrzymać to tempo, mady-baby.edu były tłumaczone, publikowane i wystawiane w Niemczech, Francji, Irlandii, Polsce, Anglii i Włoszech; prezentowano je także na wielu europejskich festiwalach (m.in. w Wiesbaden, Bratysławie, Toruniu, Moskwie, Paryżu).
Bez wątpienia wpływ na międzynarodową karierę Cărbunariu ma bezkompromisowość jej teatru, który zdaniem Iuli Popovici:
jest teatrem niekomfortowym, atakującym brakiem jakiegokolwiek tabu. Nie będąc teatrem z tezą, jest teatrem politycznym, gdyż dotyczy współczesnego polis i jego obywateli. Ten teatr nie zamyka się na spojrzenie z zewnątrz i nie zmienia w sceniczną egzotykę, a mimo to jako temat nadrzędny podnosi Rumunię.
Jako wyraz sprzeciwu dla obowiązującego w Rumunii systemu zarządzania kulturą Gianina Cărbunariu nie podejmuje współpracy z państwowymi teatrami.
Na festiwalu Dialog – Wrocław Gianina Carbunariu zaprezentuje spektakl 20/20 oparty na tekście jej autorstwa.
7 – 15 października 2011 roku
Wrocławski Teatr Współczesny im. Edmunda Wiercińskiego
ul. Rzeźnicza 12,
50-132 Wrocław
