20 października 2011 roku w Świetlicy Krytyki Politycznej w Trójmieście odbędzie się pierwszy z cyklu wykładów Igora Stokfiszewskiego w ramach Uniwersytetu Krytycznego: Teatr jako polityka – o praktykach artystycznych nakierowanych na transformację rzeczywistości.
Uniwersytet Krytyczny nawiązuje wprost do tradycji inteligencji zaangażowanej, łącząc humanistyczne inspiracje z otwartością na publiczność spoza uniwersytetu tradycyjnego. Od 2009 roku w ramach Uniwersytetu Krytycznego systematycznie odbywają się seminaria i wykłady w Centrum Kultury Nowy Wspaniały Świat w Warszawie.
Wykład inaugurujący cykl spotkań Teatr jako polityka poświęcony będzie próbom odnowienia paktu pomiędzy sceną i wspólnotą społeczną, który zerwany miał zostać w roku 1989 wraz z utratą przez teatr repertuarowy mocy stanowienia o kształcie życia zbiorowego.
Określenie teatr rozrachunków inteligenckich ustanowił Dariusz Kosiński w swojej monografii Teatra polskie. Historie. Oznacza ono praktyki nastawione na oddziaływanie zbiorowe, które jednocześnie sytuują się w perspektywie sceny repertuarowej, a więc przeznaczonej dla inteligenckiego widza – odbiorcy tzw. kultury wysokiej.
Nurt ten, który zamarł w latach 90., pod koniec dekady objawił się z wielokrotną siłą za sprawą twórców kojarzonych z Nowym Teatrem: m.in. Krystiana Lupy, Krzysztofa Warlikowskiego i kontynuowany był/jest w inscenizacjach m.in. Jana Klaty czy Moniki Strzępki.
Pod kątem podejmowania przez teatr tematów związanych m.in. z indywidualną i zbiorową tożsamością, współwiną za Holocaust, rozliczeniem z mitem Solidarności, omawiane będą spektakle: Auslöschung / Wymazywanie w reż. Krystiana Lupy, Hamlet i (A)polonia w reż. Krzysztofa Warlikowskiego, H. w reż. Jana Klaty oraz Tęczowa trybuna 2012 w reż. Moniki Strzępki na podstawie tekstu Pawła Demirskiego.
Ten ostatni stanowił będzie przykład inicjatywy, sytuującej się na granicy teatru inteligenckiego i popularnego, a także – teatru repertuarowego oraz akcji społecznej, stanowiąc przyczynek do omówienia nurtu teatru dla ludzi, będącego tematem kolejnych spotkań.
Idea Uniwersytetu Krytycznego
Uniwersytet Krytyczny jest próbą odpowiedzi na postępujący kryzys tradycyjnych instytucji akademickich. Uczelnie w Polsce stają się kolejnym instrumentem wolnorynkowej gospodarki – kreują innowacje na potrzeby biznesu, wytwarzają kapitał ludzki dla przedsiębiorstw.
Przekazywana studentom wiedza jest coraz węższa i specjalistyczna, a do tego zestandaryzowana (system USOS) i podporządkowana dyktatowi wskaźników ilościowych (punkty ECTS). Cierpi na tym nie tylko wykształcenie humanistyczne studentów, ale przede wszystkim funkcja Akademii jako ośrodka krytyki obowiązującego ładu społecznego.
To z uniwersytetu wychodziły niegdyś odważne propozycje reform, to właśnie studenci pragnęli zmieniać świat. Dziś uczelnia przygotowuje przede wszystkim ekspertyzy, a jej absolwenci walczą o punkty w CV.
Uniwersytet Krytyczny chce dostarczać wielowymiarowej wiedzy o świecie: literatura i polityka, historia i socjologia, filozofia i polityka społeczna wzajemnie się tu inspirują i krytycznie pokazują społeczny świat jako całość.
Teatr jako polityka – o praktykach artystycznych nakierowanych na transformację rzeczywistości.
Igor Stokfiszewski
20 października 2011.
Krytyka Polityczna
Świetlica w Trójmieście
ul. Nowe Ogrody 35
80-802 Gdańsk
