Trylogia Klaty w Gdańsku

3 i 4 maja 2012 roku o godz. 18.00 na scenie Teatru Wybrzeże zostanie zaprezentowany spektakl Trylogia Henryka Sienkiewicza w wykonaniu aktorów Narodowego Teatru Starego w Krakowie. Przedstawienie bierze udział w V Festiwalu Wybrzeże Sztuki w Gdańsku, a jego reżyserem jest Jan Klata.

„Trylogia”, reż. Jan Klata (źródło: materiały prasowe organizatora)

Pokazanie w jeden wieczór całej Trylogii na scenie to pomysł szalony. No i powstał szalony spektakl. Śmieszny, przerażający, zaskakujący, a nawet wzruszający. (…) To, że aktorzy nie pasują wiekiem czy wyglądem do Sienkiewiczowskich bohaterów, pozwala na ostrzejsze na nich spojrzenie, na oderwanie się od przyzwyczajeń wyniesionych z lektury czy z oglądania filmów Hoffmana. To, co na pierwszy rzut oka wydawało się niewyszukanym konceptem, okazuje się trafioną w punkt interpretacją. (…)

Klata bowiem ma wyraźną słabość do Sienkiewiczowskich bohaterów (może też dlatego, że lubi swoich aktorów, a oni świetnie się w jego świecie odnajdują). Jego rewizja Trylogii nie polega wyłącznie na obnażeniu wad, rozdrapaniu ran i kompromitacji polskiego myślenia politycznego, z jego ksenofobią, poczuciem wyższości i krótkowzrocznością. Wraz z aktorami przeżywa jeszcze raz, w skrócie i kondensacji, nieustanne wojny, oblężenia, zdrady, pogonie i ucieczki. Aktorzy galopują na łóżkach, budują z nich okopy Zbaraża, przez które nieustannie przeczołguje się sanitariuszka, coraz szybciej i obficiej bandażując rycerzy. Czy to jeszcze Zbaraż, czy powstańcza Warszawa? Azja Tuhajbejowicz morduje klęczących pobożnie Polaków strzałami w tył głowy. To XVII-wieczna Ukraina czy Katyń? Czas się zagęszcza, narodowe traumy nakładają się na siebie. Tak jak nakładają się na siebie różne poetyki – od kabaretowych dowcipów, poprzez zjadliwą ironię, po powagę. A gdy już wydaje się, że złapaliśmy zasadę spektaklu, Klata pokazuje coś nowego i nieoczekiwanego. (…)
Spektakl kończy się tą mową pogrzebową, którą się rozpoczął. Między jednym wezwaniem martwego rycerza do boju a drugim, przeżyliśmy wraz z aktorami i bohaterami Sienkiewicza zbiorową psychoterapię.

Joanna Targoń, Gazeta Wyborcza – Kraków