16 lipca w Warszawie odbędzie się pierwsza z wycieczek corbusierowskim szlakiem będąca częścią obchodów Le CorbusYear – programu artystyczno-edukacyjnego z okazji 125. rocznicy urodzin Le Corbusiera. Wycieczki odbywać się będą w Warszawie, Katowicach oraz Tarnowie.
Stopa Le Corbusiera nigdy nie stanęła ani w Warszawie, ani w Katowicach, ani w Tarnowie, ale we wszystkich tych miastach można odszukać jego wpływy. Przedwojenna awangarda, zwłaszcza warszawska, aktywnie uczestniczyła w pracach CIAM – ogólnoeuropejskiej, modernistycznej międzynarodówki, skupionej wokół charyzmatycznego architekta. Inni pozostawali pod urokiem corbusierowskich form, adaptując je zwłaszcza w luksusowej architekturze mieszkalnej. Po II wojnie światowej, gdy najaktywniejsi apostołowie Le Corbusiera weszli w skład aparatu władzy, kiełkująca od lat fascynacja architektem została niemal zinstytucjonalizowana. Nawet w latach socrealizmu, gdy potępiano corbusierowskie formy, kwitły corbusierowskie idee, zwłaszcza urbanistyczne. To dzięki temu od stolicy po małe miasta można dziś odnaleźć jego ślady i na przykładach nieraz dobrze znanych budynków zobaczyć, jak te idee (5 punktów architektury nowoczesnej, jednostka mieszkalna, Karta Ateńska czy brutalizm) przekładały się na rozwiązania; przekonać się, które zadziałały, które nie, a które znów mogłyby się sprawdzić.
Program:
Warszawa
- 15 lipca, niedziela, godz. 18.00 – inauguracja projektu szlaków corbusierowskich w Warszawie połączona z otwarciem wystawy Varsovie Radieuse. Powrót Le Corbusiera za Żelazną Bramę. Na terenie osiedla Za Żelazną Bramą, Warszawa
- 16 lipca, poniedziałek i 19 lipca, czwartek, godz. 18.30 – wycieczki autokarowe szlakiem realizacji inpirowanych ideami corbusierowskimi, m.in. Saska Kępa, Żoliborz. Zbiórka: kawiarnia Chłodna 25, róg Chłodnej i Żelaznej. Koncepcja szlaku i prowadzenie wycieczek: Jarosław Trybuś
Katowice
- 19 lipca, czwartek, godz. 18.00-20.00 – inauguracja projektu szlaków corbusierowskich w Katowicach. Galeria Architektury SARP, ul. Dyrekcyjna 9, Katowice
- 21 lipca, sobota, godz. 11.00 – wycieczka śladami Le Corbusiera – Park Śląski. Zbiórka: przy Żyrafie
- 4 sierpnia, sobota, godz. 11.00 – wycieczka śladami Le Corbusiera – Katowice. Śródmieście północne i południowe. Zbiórka: Dworzec PKP, plac Andrzeja. Koncepcja szlaku i prowadzenie wycieczki: Ryszard Nakonieczny
Tarnów
- 6 września, czwartek, godz. 18.00 – inauguracja projektu szlaków corbusierowskich w Tarnowie. BWA Galeria Miejska w Tarnowie, Dworzec PKP, pl. Dworcowy 4, Tarnów
- 7 września, piątek, godz. 18.00 – wieczór filmowy. Centrum Sztuki Mościce, ul. Traugutta 1
- 8 września, sobota, godz. 17.00 – wycieczka śladami Le Corbusiera – Mościce. Zbiórka: Zajezdnia autobusowa w Mościcach, ul. Kwiatkowskiego
- 9 września, niedziela, godz. 17.00 – wycieczka śladami Le Corbusiera – tarnowskie osiedla. Zbiórka: przed kościołem p.w. Chrystusa Dobrego Pasterza, ul. 16-tego Pułku Piechoty 10. Współorganizator: BWA Galeria Miejska w Tarnowie
Do Le Corbusiera (1887-1965) przylgnął epitet papież modernizmu, który można wypowiadać i z podziwem, i z przekąsem. Uchodzi on za najbardziej wpływowego architekta XX wieku, a może i wszechczasów, tymczasem nasza wiedza o nim jest nikła i w dużej mierze zasłyszana. Wiemy, że wielki był, ale już nie do końca wiemy dlaczego. Ostatnia wystawa o Le Corbusierze objechała kilka polskich miast w 1966 roku, a ostatnia krytyczna monografia ukazała się w 1982. Żadna z ponad 20 książek, do których Le Corbusier przyłożył rękę, nie wyszła w Polsce w całości, nie licząc samizdatowego i prawie niedostępnego dziś wydania Karty ateńskiej.
Tymczasem idee Le Corbusiera to nie tylko lekcja do odrobienia, to także istotny klucz do zrozumienia polskiej architektury XX wieku i obecnej kondycji polskich miast. Choć Le Corbusier nigdy się tu nie zatrzymał i nigdy nic tu nie zaprojektował, miał przemożny wpływ na to, co o architekturze pisano i myślano, co budowano i jak planowano miasta. Zastępy apostołów, uczniów, współpracowników, mniej lub bardziej zręcznych naśladowców nadały naszym miastom niezatarte corbusierowskie piętno, zwłaszcza po II wojnie światowej, gdy zrujnowane miasta odbudowywano, korygowano lub budowano całkowicie od nowa według jego teorii. Można nawet powiedzieć, że nowoczesna, powojenna Polska to nieślubne dziecko Le Corbusiera, efekt recepcji jego idei lub przetworzenia lansowanych przez niego form.
Program Le CorbusYear zbudowany został wokół ideowej obecności i fizycznej nieobecności Le Corbusiera w Polsce. Będzie okazją do rozszyfrowania jego śladów w naszych miastach i osadzenia dorobku polskich architektów w światowym kontekście intelektualnym, ale również do refleksji nad żywotnością ideałów modernistycznej urbanistyki. Teraz, gdy odkrywamy na nowo modernizm, gdy rosną zastępy jego obrońców, czas na pytanie: czy kieruje nami tylko nostalgia, moda, upodobanie do określonych form, czy może interesuje nas też świat idei i modernistyczny etos? Czy potrafimy wygrzebać go spod ruin wyburzonych budynków, odkurzyć i ożywić? Zacznijmy od człowieka, który porwał kilka pokoleń polskich architektów – od Le Corbusiera.
Program artystyczno-edukacyjny z okazji 125. rocznicy urodzin Le Corbusiera
Grzegorz Piątek, kurator programu Le CorbusYear
Kurator: Grzegorz Piątek
Projekt graficzny LCY: Magdalena Piwowar
Organizator: Fundacja Centrum Architektury
Patroni honorowi: Fondation Le Corbusier, Ambasada Szwajcarii w Polsce
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
