Wystawa Moving is living w galerii Art Stations w poznańskim Starym Browarze to odsłona prac z Kolekcji Grażyny Kulczyk, gdzie dzieła klasyków z kręgu światowej sztuki optycznej i kinetycznej zostaną pokazane z pracami młodych, interesujących artystów. Wernisaż wystawy odbędzie się 13 września o godz. 19.00.
Ruch jest właściwy wszystkim bytom w świecie materialnym, jest zjawiskiem wszechobecnym, jednak jego istota wymyka się próbom zrozumienia i zdefiniowania. Ruch wiąże się ze zmianą – ten potencjał najczęściej wykorzystywany jest w sztuce, zarówno formalnie, jak i ideowo. Wprowadzenie ruchu do sztuki jest równoznaczne ze zgodą na nieprzewidywalne twórcze rezultaty. Wystawa Moving is living pokazuje dzieła sztuki mierzące się z fenomenem ruchu, proponując trzy perspektywy spojrzenia na to zjawisko. Każdy z przedstawionych kontekstów – fizyka i kinetyka, filozofia i percepcja, natura i przypadek – uświadamia widzowi nieuchwytny aspekt ruchu.
Pierwsza część wystawy skoncentrowana jest wokół prac angażujących ruch fizyczny, dosłowny – stąd narzędziem do ich interpretacji stał się język nauki. Fizyka służy do ilościowego opisu procesów, które nieustannie zachodzą na Ziemi i wyjaśniania praw rządzących Przyrodą. Czy znajomość wzorów i fizycznych definicji pozwala zrozumieć ruch wykorzystany w pracach takich artystów, jak Loris Gréaud, Sebastian Hempel czy Gerhard von Graevenitz? Czy na pewno ruch można precyzyjnie wyliczyć? Nauka pomaga stawiać pytania dotyczące natury ruchu, jednak wciąż konfrontuje się z nieprzewidywalnością wielu zjawisk. Ruch zawiera element losowości – zachowując pewien kierunek jest nieprzewidywalny w szczegółach. W najbardziej elementarnym opisie Przyrody – fizyce kwantowej – można określić jedynie prawdopodobieństwo wybrania przez układ jednego spośród wielu możliwych stanów.
Równie nieuchwytnym zagadnieniem okazuje się proces postrzegania ruchu przez człowieka. Widz dostrzega ruch w dziełach, których elementy faktycznie przemieszczają się względem siebie, ale także tych statycznych, wywołujących jedynie złudzenie ruchu. Optyka bada ten proces w odniesieniu do fizycznych właściwości ludzkiego oka, jednak nie jest w stanie przewidzieć i opisać całości doświadczenia oglądającego. Dzieje się tak dlatego, iż determinowane jest ono nie tylko przez wrażenia wzrokowe, ale także przez doznanie kształtowane przez nieuchwytne i subiektywne czynniki. Próbą refleksji nad połączeniem obiektywnego (fizycznego) i subiektywnego (emocjonalnego) odbioru sztuki zajęła się filozofia. Fenomenologia percepcji Maurice’a Merleau – Ponty’ego pozwala niektóre narzędzia psychologii wykorzystać do analizy sposobów postrzegania ruchu przez człowieka. Na przykładzie twórczości Carlosa Cruz – Dieza, Victora Vasarely’ego i Sebastiana Hempela można przekonać się, że ruch nie jest czymś zewnętrznym w stosunku do dzieła sztuki, ani jedynie wewnętrznym elementem pracy – realizuje się on w relacji między dziełem a aktywnym odbiorcą, a jego ostateczny efekt jest poza kontrolą artysty.
Ostatnim wątkiem wystawy jest związek sztuki z dynamiką otaczającego nas świata naturalnego. Zjawisko ruchu obserwowane w Przyrodzie często jest nieprzewidywalne – ta zagadkowość urzeka i inspiruje artystów. Oddanie naturze siły sprawczej na polu sztuki jest zrzeknięciem się kontroli nad finalnym kształtem dzieła. Tim Knowles w serii prac Tree Drawings pozwala rysować poruszanym przez wiatr gałęziom drzew. Te dzieła nie tyle pokazują ruch, co oddają ruchowi – w tym przypadku natury – prawo do tworzenia, prawo autorstwa dzieła. Žilvinas Kempinas wykorzystuje kinetyczny potencjał tak banalnego materiału, jak taśma magnetyczna. Wprawienie jej w ruch jest wynikiem świadomej decyzji artysty, jednak ostateczny tor ruchu tańczącej w powietrzu czarnej linii jest poza jego kontrolą. Artystyczny rezultat jest więc tutaj zupełnie nieprzewidywalny – dzieła sztuki żyją własnym życiem, a proces ich powstania (i logika rządząca tym procesem) pozostaje dla odbiorcy (i artysty) nieznana, gdyż nie jest jasnym czy ruch w przyrodzie definiowany jest czysty przez przypadek czy jakieś prawa jeszcze przez człowieka nieodkryte.
Moving is living
Artyści: Carlos Cruz-Diez, Loris Gréaud, Gerhard Von Graevenitz, Sebastian Hempel, Žilvinas Kempinas, Tim Knowles, Victor Vasarely
od 14 września do 31 grudnia 2012 roku
wernisaż 13 września, godz. 19.00
galeria Art Stations
Stary Browar
Poznań
