11 stycznia o godz. 18.00 w Pałacu Krzysztofory w Krakowie odbędzie się szóste spotkanie z cyklu Salon Książki Krakowskiej. Tym razem zaprezentowana zostanie książka zatytułowana Szopka krakowska jako zjawisko folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej. Studium historyczno-etnograficzne. Spotkanie z Anną Szałapak, autorką książki poprowadzą Ewa Lipska oraz prof. Czesław Robotycki.
Boże Narodzenie jest jednym z najważniejszych i najpopularniejszych świąt chrześcijańskich. Wiąże się ono z licznymi obrzędami, wśród których istotne miejsce zajmuje szopka. Początki jej sięgają kultu żłóbka betlejemskiego, a św. Franciszek z Asyżu nadał jej nową, atrakcyjną postać. Szopka w wielu odmianach istnieje na całym świecie, jednak do najbardziej oryginalnych form zalicza się powstałą w XIX wieku szopkę krakowską.
Celem monografii jest prześledzenie rozwoju szopki krakowskiej jako fenomenu kultury miejskiej. Aby szopkę krakowską ukazać na tle szerszego zjawiska kultury europejskiej, wiele uwagi poświęciłam wizerunkowi szopki włoskiej, francuskiej, hiszpańskiej, portugalskiej, niemieckiej, austriackiej, czeskiej, słowackiej i węgierskiej. Wyjątkowość szopki krakowskiej zauważyło i doceniło liczne grono specjalistów, ale także wielu wybitnych artystów. Miłośnicy tej tradycji w 1937 roku zorganizowali Pierwszy Konkurs na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską. Konkurs ten, organizowany przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa trwa do dzisiaj i cieszy się dużym powodzeniem tak wśród twórców, jak i publiczności.
Celem książki jest też prześledzenie rozwoju szopki budowanej specjalnie na konkurs poprzez przedstawienie najbardziej kreatywnych szopkarzy i ich dzieł. Integralną część pracy stanowi materiał ilustracyjny sprzężony z poszczególnymi jej rozdziałami: od żłóbka betlejemskiego, przez wybraną ikonografię Bożego Narodzenia, przykłady szopek europejskich, polskich, aż do bogatego materiału ilustracyjnego związanego z szopką krakowską, historią i przebiegiem konkursu, a także fotografiami wybranych obiektów ze zbiorów MHK. Praca oparta jest na materiale źródłowym zinwentaryzowanym w MHK, na bibliografii przedmiotu oraz na doświadczeniach własnych, zdobytych podczas pracy w charakterze kuratora wystaw i organizatora konkursów szopek krakowskich.
Anna Szałapak, doktor nauk humanistycznych, studia z zakresu etnografii i antropologii kulturowej odbyła na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest rodowitą krakowianką z Krowodrzy, nazywanej zagłębiem szopkarskim. Dorastając w rodzinie, w której pieczołowicie kultywowano tradycje krakowskie, sama stała się ich znawczynią i miłośniczką. To m.in. spowodowało, że wkrótce po studiach podjęła pracę w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, kierując Działem Folkloru i Tradycji Krakowa, który gromadzi szopki krakowskie i posiada ich największą i najbogatszą kolekcję. Organizowała coroczne konkursy dzieł szopkarskich i wystawy pokonkursowe, była kuratorką kilkudziesięciu wystaw szopek, głównie zagranicznych (w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie), uczestniczyła w obradach sądu konkursowego. Jest też autorką licznych publikacji sławiących fenomen szopki krakowskiej jako niepowtarzalnego i olśniewającego zjawiska folkloru miejskiego (m.in. Szopki krakowskie, Olszanica 2002). Album Legendy i tajemnice Krakowa. Od króla Kraka do Piotra Skrzyneckiego (Kraków 2005) zdobył tytuł Krakowskiej Książki Sierpnia 2005 roku.
VI Salon Książki Krakowskiej
11 stycznia 2013 roku, godz. 18.00
Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 3
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa