Budynek biurowy FIS-SST w Gliwicach autorstwa Zalewski Architecture Group będzie reprezentował Polskę podczas East Centric Architecture Triennale od 10 do 27 października w Bukareszcie.
Śląsk. Oddech ciężkiego przemysłu jest tu coraz słabiej wyczuwany, ale ciągle rzeczywisty. Pozostawia on w regionie ślady – szkielety obiektów, nieużytki, przestrzenie niczyje. Ślady te stają się czasem zalążkiem Zmiany. Zmiany kierunków rozwoju, przestrzeni, mentalności, kultury, wreszcie architektury.
Przykładem takiej wielopłaszczyznowej zmiany jest Centrum Edukacji i Biznesu Nowe Gliwice. Powstaje ono na obszarach powstałych po likwidacji Kopalni Węgla Kamiennego Gliwice. Celem Agencji Rozwoju Lokalnego – właściciela Centrum – jest zmiana negatywnych konotacji związanych ze zdegradowanym terenem kopalni i zastąpienie ich obrazem miejsca, które stworzy sprzyjające warunki dla rozwoju firm nowoczesnych technologii.
Po kopalni pozostały tutaj zabytkowe obiekty, duże obszary terenów powstałych po wyburzeniach pozostałych budynków oraz powyrobiskowa hałda. Zabytkowe budynki zostały obecnie zaadaptowane na potrzeby biznesu i szkolnictwa. Przestrzeń po wyburzeniach stała sie terenem inwestycyjnym, który rozszerza się stale razem ze znikaniem wyrobiskowej hałdy.
Na tym terenie inwestycyjnym zlokalizowany został budynek biurowy firmy FIS-SST. Budynki historyczne i hałda stanowiły istotny kontekst, który ostatecznie wpłynął na decyzje projektowe. Pragmatycznym ograniczeniem były też złe warunki gruntowe, które wykluczyły budowę budynku wyższego niż parterowy.
W przekonaniu, że architektura powinna odzwierciedlać ducha czasów, w których powstaje projektanci uznali, że należy podjąć próbę podkreślenia odrębności budynków historycznych i projektowanego. Również wielkość obiektu nie daje szansy na bezpośrednie porównania ze skalą ogromnych kubatur byłej cechowni i maszynowni kopalni. Nowoczesny profil firmy Inwestora wymagał także kreacji współczesnego komunikatu – zachowania logiki i racjonalności rozwiązań.
Uczciwą relacją wydawało się przyjęcie formuły dialogu poprzez kontrast. W projekcie zastosowano więc skromne formalnie, a nawet lakoniczne rozwiązania, które intencjonalnie podkreślą odmienność nowego budynku. Temu zamierzeniu służy zastosowanie naturalnych, surowych materiałów – w szczególności żaluzjowej, drewnianej elewacji, surowego betonu i szkła. Osiągnięta w ten sposób redukcja widocznych elementów i detali powoduje, estetyczną unifikację bryły i wydobywa z niej niemal pierwotną formę. Liniowy układ żaluzji konsekwentnie budujący bryłę pawilonu intencjonalnie tworzy obiekt bliższy abstrakcyjnemu prostopadłościanowi niż klasycznemu budynkowi.
Wejście główne powstałe przez odchylenie płaszczyzny żaluzji – stanowi jedyne odstępstwo od ich ciągłości i tworząc akcent elewacji frontowej. Przeszklenie strefy wejściowej na przestrzał ukazuje transparentność wnętrza.
Adekwatnie do minimalistycznej w wyrazie architektury, rygorystycznie potraktowano budowlane rozwiązania obiektu. Ograniczone koszty realizacji zostały tu potraktowane jako inspiracja do poszukiwania rozwiązań low-tech zapewniających jednocześnie komfort pracy i użytkowania, jak efekt estetyczny. Jako przykład takiego rozwiązania można wskazać zastosowanie wspomnianych już stałych żaluzji drewnianych – wykonanych z desek tarasowych. W połączeniu ze znacznym wycofaniem ściany właściwej budynku (wytworzeniem podcienia), rozwiązanie pozwala na unikniecie zbyt dużego nasłonecznienia i przegrzania pomieszczeń o każdej porze dnia i roku, zapewniając dodatkowo użytkownikom możliwość otwarcia okien-drzwi i wyjścia na zewnątrz, lecz do chronionej strefy budynku.
W biurowcu wydzielono pomieszczenia formalnych, jak i nieformalnych spotkań, pokoje pracy biurowej, sale konferencyjne i szkoleniowe oraz przestrzenie publiczne. Wszystkie przestrzenie pracy dostosowane są do jej trybu i specyfiki pracy – łączenia lub wydzielania mniejszych i większych grup roboczych, następującej ad-hoc zmiany liczby zatrudnionych, etc. Przestrzenie nieformalne, jadalnia, pokój gier oraz wewnętrzne patio, służą wypoczynkowi, relaksowi, a także pracy. Budynek jest także dostosowany do przyszłej rozbudowy, związanej z rozwojem firmy.
Zmiana jest ciągła, nie ustaje. Gdy rozpoczynano prace, z terenem sąsiadowała potężna hałda, która obecnie prawie zupełnie znikła – wywieziona jako materiał na podbudowę autostrad, które otoczyły Śląsk w ostatnich latach. Dopóki jeszcze istniała hałda skrzyła się w promieniach słońca feerią nieoczekiwanych barw: żółci, beżów, pomarańczy, błękitów. Projektanci postanowili upamiętnić ją, poprzez próbę zakodowania jej w budynku. Zapis tego wrażenia w postaci malowanych pasów geologicznej tęczy znajduje się na wstędze ściany sali audytoryjnej i stanowi świadectwo, symboliczną rejestracją nieustającej zmiany.
Budynek biurowy FIS-SST
Projekt: Zalewski Architecture Group
Gliwice
East Centric Architecture Triennale
10-27 października 2013 r.
Bukareszt, Rumunia
