13 listopada w InfoBox w Gdyni dr Zbigniew Mańkowski poprowadzi wykład pt. Świadek: Józef Czapski. Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu organizowanego przez Muzeum Emigracji pt. Za granicą sztuki.
Tym razem bohaterem spotkania będzie Józef Czapski, malarz i intelektualista światowego formatu, którego osobiste doświadczenie rozciągało się od nieludzkiej ziemi sowieckich obozów po oazę paryskiej Kultury, której był współtwórcą.
Dr Zbigniew Mańkowski, który poprowadzi wykład o Józefie Czapskim tak zachęca do udziału w wykładzie:
W czasach powojennej emigracji po drugiej wojnie światowej utożsamiany z najlepszymi wartościami ludzkimi, patriotycznymi i artystycznymi. Polak, potomek hrabiowskiej rodziny o powiązaniach z najlepszymi rodami europejskimi. Patriota, angażujący się we wszystkie najważniejsze polskie zrywy patriotyczne i wolnościowe: od wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, w której brawurą i odwagą wywalcza Virtuti militari, poprzez udział w kampanii wrześniowej 1939 roku, podczas której trafia do obozów sowieckich. Po wojnie podejmuje się trudnej misji odnalezienia zaginionych w Związku Sowieckim żołnierzy i oficerów. Spod ręki Czapskiego wychodzą jedne z najlepiej napisanych szkiców i esejów o sztuce XX wieku. I to językiem czapskim – żywym, tylko jemu właściwym, pełnym wtrąceń, dygresji nawiązującym do bogactwa kultur – które w sobie nosił – niemieckiej, francuskiej i rosyjskiej właśnie.
Doświadczenia rosyjskie i sowieckie znajdą wyraz w książce Na nieludzkiej ziemi– dziele życia, dziele- założycielskim, opisującym piekło dwudziestowiecznego totalitaryzmu. Potem będzie wielki szlak wojenny z armią Andersa przez Irak, Palestynę i Egipt do Włoch jako szef Biura Wydawnictw II Korpusu. Zawsze zaangażowany w służbę tego, co służy człowiekowi i ludziom; zawsze zdeterminowany widzieć prawdę. W końcówce lat czterdziestych wraz z przyjaciółmi współtworzy czynnie, jeżdżąc po świecie, zbierając pieniądze, opowiadając o Polsce i Polakach, jedną z najważniejszych instytucji polskiej kultury na emigracji – paryską Kulturę. Potem staje się człowiekiem-instytucją – człowiekiem wielu ludzkich wymiarów – historii, życia, sztuki, pisania, przyjaźni z najważniejszymi intelektualistami Europy.
Do Czapskiego wędruje się do Maisons-Laffitte, a jeżdżą wszyscy najważniejsi twórcy powojennej polskiej kultury, po energię, po mądrość, po ludzką prawość i przyjaźń. Bywają: Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Andrzej Wajda, bywają młodzi – zarażeni wolnością, przyjeżdżają malarze, poszukujący tajemnicy malarstwa, pisarze, twórcy wielu dziedzin w poszukiwaniu tego, co najważniejsze. Postać filmowa, niebywały życiorys!.
Hrabia Józef Czapski herbu Leliwa urodził się w 1896 w Pradze, zmarł zaś w 1993 w Maisons-Laffitte, we Francji. Malarz, rysownik, pisarz, eseista, krytyk, ale też i wielki człowiek czasów, w których przyszło mu żyć – żołnierz, odznaczony Orderem Virtutti Militari za udział w wojnie polsko-bolszewickiej, więzień obozów jenieckich ZSRR podczas II Wojny Światowej, żołnierz Armii Andersa, major Wojska Polskiego poszukujący zaginionych polskich oficerów, ofiar katyńskiej zbrodni. Współtwórca paryskiej Kultury, intelektualista, który na swej drodze spotkał wybitne postaci swoich czasów: Andersa, de Gaulle’a, Achmatowa, Camus czy Malraux.
Swoją pasję artystyczną realizował studiując wpierw w Warszawie, a później na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie dołączył do grupy tzw. kapistów – pełnych entuzjazmu i otwartych na świat młodych malarzy, którzy w 1924 założyli tzw. Komitet Paryski, który umożliwił im artystyczną ekskursję do światowej stolicy sztuki. Wraz z Janem Cybisem, Zygmuntem Waliszewskim czy Arturem Nacht-Samborskim zamieszkał na kilka lat w Paryżu, chłonąc francuski postimpresjonizm, by później przenieść te doświadczenia na polski grunt.
Jego twórczość to niezliczone portrety, pejzaże, kompozycje kwiatowe, martwe natury, studia postaci. W swojej pracowni na piętrze domu-redakcji przetwarzał w skupieniu najprostsze motywy z życia codziennego, poszukując dramatyzmu i ekspresji poprzez niezwykle sugestywną grę świateł i kontrastowych barw. Choć jego prace oglądać można było na wystawach we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Brazylii czy Belgii, w Polsce był właściwie nieznany jako malarz, ale również jako eseista i dopiero po roku 1989 możliwe stało się zaprezentowanie jego bogatego dorobku. Jego świadectwa to liczne książki wspomnieniowe, ale także eseje na temat sztuki, religii i polityki, w tym monografia Józefa Pankiewicza.
Świadek: Józef Czapski
Z cyklu Za granicą sztuki
Wykład odbędzie się 13 listopada 2013 roku o godzinie 17.30
Gdynia InfoBox
