W dniach od 12 czerwca do 6 lipca Narodowy Instytut Audiowizualny zaprasza do odwiedzenia Alicji w Ogrodzie Saskim, multimedialnej instalacji autorstwa Włodzimierza Jana Zakrzewskiego. Jest to bliźniaczy projekt do wystawy Alicja po drugiej stronie usytuowanej w dolnych salach Zachęty. Producentem instalacji jest Narodowy Instytut Audiowizualny, współorganizatorem Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, a projekt wykonało Stowarzyszenie Artanimacje.
Punktem wyjścia projektów prezentowanych w Zachęcie i Ogrodzie Saskim w Warszawie była książka Lewisa Carrolla Przygody Alicji w Krainie Czarów — słynna opowieść o dziewczynce, która trafiwszy do tajemniczej krainy, przeżywa tam nieprawdopodobne przygody i spotyka niezwykłe postacie. Absurdalna logika snu, jaka rządzi tą bajką, spowodowała, że jest ona jednym z najbardziej oryginalnych i inspirujących obrazów literackich.
Włodzimierz Jan Zakrzewski, malarz zajmujący się od lat siedemdziesiątych definicją czasu i zmieniającą się percepcją rzeczywistości, postanowił stworzyć w Ogrodzie Saskim interaktywną instalację dźwiękową odnoszącą się do Krainy Czarów. Uczestnik trafia do wykreowanego przez artystę świata ulegającego nieoczekiwanym przekształceniom. Wkrótce okazuje się, że słyszana muzyka się zmienia, Karty do gry poruszają się, a my znaleźliśmy się w labiryncie, po wyjściu z którego dochodzimy do wielkiego ryczącego słonia autorstwa Kuby Bąkowskiego i wysypanej żwirem ścieżki z dźwiękami sterowanymi laserem. Wnikliwi obserwatorzy zauważą, że zmiany szybkości, głośności i barwy dźwięków zależne są od ruchu uczestników, którzy sami mogą na nie wpływać dzięki specjalnej technice opracowanej przez Michała Silskiego. Podobnie jak w oryginalnej opowieści o Alicji, gra skalą i odległością jest tu kluczowym elementem. W efekcie udziału publiczności powstaje na żywo nowe dzieło muzyczne, którego współdyrygentem stać się może nawet kilkuletnie dziecko, doświadczające dzięki temu niecodziennych emocji i radości tworzenia.
Fizyczny kształt instalacji zaprojektowany został przez Jakuba Szczęsnego — architekta używającego środków architektonicznych do kształtowania przestrzeni, ale również jej zmysłowego postrzegania. Celem było tu wyeksponowanie efektu bezpośredniej, organicznej relacji pomiędzy człowiekiem a dźwiękiem.
Elementem instalacji jest Żółty Kuby Bąkowskiego — udźwiękowiona tymczasowa rzeźba parkowa, ponadnaturalnej wielkości słoń.
Bliźniaczym projektem do powyższego jest Alicja po drugiej stronie usytuowana w dolnych salach Zachęty. Tu inspiracją i punktem wyjścia stały się zabawy Carrolla ze skalą, perspektywą i przestrzenią. Instalacją otwierającą, w Małym Salonie, jest Acilja w nie wielkim salonie autorstwa Kuby Bąkowskiego. Artysta odwołując się do absurdalnej logiki marzenia sennego, dzieli ciało Alicji na elementy w różnych skalach, pozycjach i barwach, by ponownie je połączyć poprzez obiektyw camery obscura lub zabytkowego aparatu fotograficznego. Stare urządzenie optyczne zadziała jak soczewka skupiająca rozszczepioną rzeczywistość. Obiekt ten, niczym ciastko z etykietką zjedz mnie, wprowadzi publiczność w pomniejszony świat, który będzie miała swą kontynuację w kolejnej sali — miniaturowym Gabinecie osobliwości składającym się z grafik (w dużej mierze nigdy wcześniej nie pokazywanych) i obiektów z kolekcji Zachęty, przedstawiających fantastyczne stworzenia, pejzaże i tajemnicze przedmioty. Alicji nie udaje się zbyt długo zachować uzyskanych wymiarów, podobnie dzieje się z przestrzenią w galerii, która szybko wróci do właściwych sobie rozmiarów. Zmianę tę podkreślają jeszcze dwie prace pochodzące ze zbiorów Zachęty, silnie kontrastujące swoją skalą z pozostałymi dziełami: Bez tytułu Pedro Cabrity Reisa oraz Table House Bartosza Muchy (fragment instalacji 52 leniwe tygodnie. Paraarchitektura). Projekt zamyka instalacja Tralabum i mubalarT Włodzimierza Zakrzewskiego, w której pojawia się obecny w Ogrodzie Saskim motyw kart, jednak w zupełnie innej skali. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom świetlnym rozmiary sali są niejasne, a kluczową rolę pełni muzyka i jej związek z tajemniczą instalacją ujawniającą się dopiero wówczas, gdy widz jest odpowiednio blisko.
Materiały muzyczne pochodzą z kolekcji producenta instalacji Narodowego Instytutu Audiowizualnego (NInA), a także zostały pozyskane przez Włodzimierza Jana Zakrzewskiego.
Autor: Włodzimierz Jan Zakrzewski
Dźwięk: Michał Silski
Architektura: Jakub Szczęsny oraz Kuba Bąkowski (instalacja Żółty)
Producent: Narodowy Instytut Audiowizualny
współorganizacja: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
Producent wykonawczy: Stowarzyszenie Artanimacje
Po premierze instalacji w Warszawie kolejne jej prezentacje odbędą się w innych miastach Polski.
Włodzimierz Jan Zakrzewski — malarz, grafik, twórca instalacji, artysta płynnie poruszający się pomiędzy abstrakcją a figuracją. W jego sztuce pojawiają się zarówno tematy uniwersalne, jak i bardzo osobiste. Autor słynnej serii obrazów inspirowanych planami bitew.
Michał Silski — twórca pierwszego nadajnika radia ZET, informatyk, współorganizator wydarzeń o charakterze dźwiękowym wielu polskich artystów.
Jakub Szczęsny — architekt, autor m.in. Domu Kereta, najwęższego domu świata, znajdującego się na warszawskiej Woli, którego projekt stał się częścią kolekcji MOMA w Nowym Jorku.
Kuba Bąkowski — artysta wizualny, którego sztukę można zdefiniować jako eksperymentalną działalność w obszarze fotografii, filmu, perfomansu i rzeźby. Wystawiał m.in. w Museum Moderner Kunst w Wiedniu, Chelsea Art Museum w Nowym Jorku.
Alicja w Ogrodzie Saskim
12.06–6.07.2014
Ogród Saski vis-à-vis Zachęty
Warszawa
Alicja po drugiej stronie
1.06–17.08.2014
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
Warszawa
