Od 22 lutego w gdańskim Pałacu Opatów będzie można oglądać wystawę pt. Szymon Mondzain i École de Paris. Polska awangarda malarska II połowy XX wieku. Kolekcja Urszuli i Piotra Hofman.
Wystawa jest kolejną prezentacją najciekawszych polskich prywatnych kolekcji sztuki nowoczesnej. Szczególnym zainteresowaniem Urszuli i Piotra Hofman cieszy się malarstwo artystów polsko-żydowskich kręgu École de Paris. Drugi nurt ich kolekcjonerskiej pasji tworzą dzieła powojennej polskiej awangardy malarskiej, ze szczególnym uwzględnieniem lat 50. i 60. XX wieku. Zbiór, na który składa się obecnie ponad 160 prac, dynamicznie się rozwija dzięki systematycznym zakupom dokonywanym zarówno na rynku polskim, jak i Europy Zachodniej. O artystycznej wartości tej kolekcji świadczy przede wszystkim jakość prac prezentowanych na wystawie w Muzeum Narodowym w Gdańsku.
Urszula i Piotr Hofman tworzenie swojej kolekcji zaczęli od prac Szymona Mondzaina, jednego z najciekawszych twórców zaliczanych do kręgu École de Paris – międzynarodowego środowiska artystów tworzących w Paryżu od początku XX wieku. Nazwą tą określamy twórczość artystów cudzoziemców przeważnie z Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji, często pochodzenia żydowskiego. Ich życie, nie tylko artystyczne, koncentrowało się w paryskiej dzielnicy Montparnasse. Twórcy ci reprezentowali różne style malarskie, jednak tendencją dominującą był ekspresjonizm. W martwych naturach, pejzażach, portretach Szymona Mondzaina widoczna jest fascynacja malarstwem Cézanne’a. Artysta łączył tendencje geometryzujące z tradycją krakowskiego modernizmu. W jego obrazach obecny jest zawsze pewien pierwiastek mistycyzmu. Był zafascynowany twórczością André Deraina, którego zresztą był uczniem. Od okresu międzywojennego artysta przebywał w Algierii (spędził tam czas II wojny światowej). To na południu rozjaśnił paletę, nasycając swoje płótna soczystością barw.
W kolekcji znajdują się także prace innych czołowych twórców École de Paris, między innymi: Meli Muter, Bolesława Biegasa, Zbigniewa Menkesa, Rajmunda Kanelby, Alicji Halickiej, Henryka Epsteina. Do nurtu École de Paris zaliczani są często artyści tworzący w Paryżu po II wojnie światowej.
Drugi nurt kolekcji tworzą prace artystów polskich działających po 1945 roku. Przełom lat 50. i 60. XX wieku przyniósł w malarstwie polskim rozkwit kierunków awangardowych – sztuka otworzyła się na prądy współczesne, na trendy dominujące w sztuce zachodniej Europy. Powstawały kolejne grupy artystyczne o modernistycznym programie. Zwiększała się liczba ekspozycji polskiej sztuki współczesnej poza granicami kraju. Był to też czas ekspansji twórczości abstrakcyjnej. W kolekcji są reprezentowane prace twórców zaliczanych do szerokiego nurtu informelu (abstrakcji ekspresyjnej), takich jak: Aleksander Kobzdej, Tadeusz Kantor, Alfred Lenica, Rajmund Ziemski, Tadeusz Łapiński; artystów mających jeszcze odniesienia figuratywne, często o aurze surrealistycznej (Jerzy Tchórzewski) czy operujących znakiem (Jan Tarasin, Stanisław Fijałkowski).
W zbiorze Hofman są również prace związane z nurtem abstrakcji geometrycznej, stanowiącej drugi biegun sztuki abstrakcyjnej – tu należy wymienić obrazy Stefana Gierowskiego czy Wojciecha Fangora. Nie brakuje także malarstwa figuratywnego, które można określić wspólnym mianem metafory. Charakteryzuje je duży ładunek ekspresji z różnorodną formą malarskiej wypowiedzi, jak realizm, groteska, ekspresjonizm, magiczny realizm (prace Andrzeja Wróblewskiego, Kazimierza Mikulskiego, Eugeniusza Markowskiego, Jerzego Nowosielskiego, Zbigniewa Makowskiego).
Osobne miejsce w kolekcji (34 prace) zajmuje twórczość Jana Lebensteina. Od 1955 roku artysta tworzył Figury hieratyczne, a następnie Figury osiowe, czyli kompozycje z umieszczonymi centralnie, wertykalnymi, nieomal abstrakcyjnymi sylwetkami postaci ludzkich. Za prace te otrzymał w 1959 roku Grand Prix na I Biennale Młodych w Paryżu. Po tym sukcesie artysta osiadł na stałe we Francji. W latach 60. XX wieku powstały cykle: Szkicownik intymny, Potworne zwierzęta, Kręgowce. W tym okresie faktura jego obrazów uległa zdecydowanemu pogrubieniu, a figury zaczęły przybierać kształty fantastycznych zwierząt czy karykaturalnych postaci ludzkich. W latach późniejszych Lebenstein tworzył groteskowe kompozycje odwołujące się zarówno do mitologii, jak i Biblii, często o dużym ładunku erotyzmu.
To duża, spójna i logiczna kolekcja sztuki nowoczesnej, w której pasja kolekcjonerska przekłada się na imponujący zbiór dzieł charakteryzujących najważniejsze zjawiska artystyczne w sztuce polskiej XX wieku.
Kurator wystawy, Wojciech Zmorzyński
Artyści: Henryk Berlewi, Bolesław Biegas, Maurice Blond, Aleksander Blondel, Marian Bogusz, Olga Boznańska, Zdzisław Cyankiewicz, Józef Czapski, Jan Dobkowski, Tadeusz Dominik, Jan Józef Dutkiewicz, Eugeniusz Eibisch, Stanisław Eleszkiewicz, Henryk Epstein, Wojciech Fangor, Stanisław Fijałkowski, Jan Geppert, Andrzej Gieraga, Stefan Gierowski, Alicja Halicka, Henryk Hayden, Rajmund Kanelba, Tadeusz Kantor, Tomasz Kawiak, Aleksander Kobzdej, Dora Kucembianka, Zygmunt Landau, Jan Lebenstein, Alfred Lenica, Tadeusz Łapiński, Zbigniew Makowski, Rafał Malczewski, Eugeniusz Markowski, Zygmunt Menkes, Kazimierz Mikulski, Igor Mitoraj, Jan Młodożeniec, Stanisław Młodożeniec, Szymon Mondzain, Mela Muter, Jerzy Nowosielski, Jan Peszke, Teresa Pągowska, Leon Tarasewicz, Jan Tarasin, Jerzy Tchórzewski, Włodzimierz Terlikowski, Joachim Weingart, Ryszard Winiarski, Andrzej Wróblewski, Kazimierz Zieleniewski, Jan Ziemski, Rajmund Ziemski.
Szymon Mondzain i École de Paris. Polska awangarda malarska II połowy XX wieku. Kolekcja Urszuli i Piotra Hofman
Wernisaż: 21 luty 2015 roku, godz. 17.00
Wystawę będzie można oglądać do 22 kwietnia 2015 roku
Muzeum Narodowe w Gdańsku, Oddział Sztuki Nowoczesnej, Pałac Opatów
ul. Cystersów 18
Gdańsk – Oliwa
