Muzeum Narodowe w Krakowie ogłasza międzynarodowy konkurs na opracowanie koncepcji przebudowy i modernizacji Gmachu Głównego. Siedziba instytucji jest jedną z ikon modernistycznego Krakowa, lecz wymaga dostosowania wnętrz do standardów architektonicznych i funkcjonalnych światowego muzealnictwa.
Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym na ziemiach polskich muzeum noszącym nazwę narodowe. Utworzone w 1879 roku, początkowo jako muzeum sztuki, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce – pod względem liczby budynków (17), oddziałów (10) oraz oddanych pod opiekę obiektów (ok. 800 000).
W ciągu ostatniej dekady Muzeum udało się wyremontować wszystkie Oddziały. Na swą kolej czeka jedynie Gmach Główny – serce muzealnego organizmu. Modernizacja Gmachu jest wyzwaniem w tym samym stopniu porywającym, co wymagającym, bez wątpienia jest to jednak zadanie epokowe, stanowiące zwieńczenie planu odnowy Muzeum Narodowego w Krakowie i początek Nowego Muzeum. Jestem szczęśliwa mogąc – wraz z Zespołem – podjąć to zadanie – mówi Dyrektor MNK Zofia Gołubiew.
Pierwszą siedzibą MNK były sale w Sukiennicach, które okazały się niewystarczające na potrzeby rozrastającej się Instytucji. O wyborze lokalizacji nowego budynku w sąsiedztwie Błoń zadecydował reprezentacyjny, naukowo-kulturalny charakter tej części miasta. Konkurs na projekt Muzeum Narodowego jako Pomnika Wolności został rozstrzygnięty w 1933 roku, a już w roku następnym przystąpiono do jego budowy. Do wybuchu II wojny światowej gotowa była jedna trzecia zaprojektowanego gmachu. W czasie okupacji hitlerowskiej naziści urządzili w nim Kasyno Państwowe, dewastując infrastrukturę przeznaczoną specjalnie dla budynku muzealnego. Istniejącą część Gmachu ponownie udostępniono publiczności dopiero w roku 1957. W czasach PRL-u władze nie zamierzały kontynuować inwestycji w przedwojennym kształcie i w roku 1964 zleciły wykonanie nowego projektu przedsiębiorstwu MIASTOPROJEKT. Prace budowlane wznowiono na początku lat 70. ubiegłego wieku, a ostatecznie zakończono na początku lat dziewięćdziesiątych. Budynek w obecnej formie został pozbawiony ideowego przesłania, stracił pierwotne, klarowne funkcje i układ przestrzenny. Zewnętrzna bryła zachowała dawną formę, ukrywając mankamenty funkcjonalno-użytkowe budynku.
Celem planowanej przebudowy i modernizacji jest dostosowanie wnętrza budynku Gmachu Głównego do wymogów światowego muzealnictwa, natomiast eksponowana przez autorów pierwotnego projektu budynku idea związana z poszukiwaniem tożsamości narodowej znajdzie odzwierciedlenie w sferze wystawienniczej.
Kilkadziesiąt lat eksploatacji budynku, stale powiększające się zbiory, zmieniające się standardy w muzealnictwie oraz rosnąca konkurencja w obszarze przemysłu czasu wolnego pokazują, jak bardzo brakuje przestrzeni na dotychczasowe funkcje, a przede wszystkim na rozwój i nowe formy działalności. Przestarzała infrastruktura powoduje wysokie koszty eksploatacji. Gmach Główny MNK jest teraz labiryntem pomieszczeń ulokowanych na 5 kondygnacjach, z uchwyconymi 72 różnicami poziomów (!), co bardzo utrudnia prowadzenie nowoczesnej działalności muzealniczej. Pomimo to budynek jest jedną z ikon modernistycznego Krakowa, a jego lokalizacja zwraca uwagę na nowy kontekst rekreacyjno-wypoczynkowy.
Rozbudowany Gmach – oprócz miejsca obcowania ze sztuką w różnych jej przejawach i formach – powinien stać się także miejscem działań edukacyjnych oraz rozrywki i wypoczynku. Chcemy, by przekształceniom Gmachu przyświecała idea muzeum otwartego i przyjaznego widzom. Zależy nam, żeby w budynku znalazły się nowe przestrzenie, takie jak m.in. taras na dachu. Szukamy rozwiązań, jak zagospodarować dziedzińce wewnętrzne. Możliwa jest także rozbudowa lub przebudowa budynku od strony elewacji północnej (od strony Biblioteki Jagiellońskiej) oraz zmiana wejścia głównego od strony elewacji zachodniej (od strony Domu Studenckiego Żaczek).
W zmodernizowanym Gmachu Głównym mają powstać nowoczesne przestrzenie wystawiennicze, służące nowej wystawie stałej oraz wystawom czasowym. Hasło wiodące ekspozycji stałej ma być punktem wyjścia do nowej interpretacji pojęć patriotyzm i spuścizna narodowa, a nie działaniem w ich stereotypowej, naznaczonej patosem, warstwie znaczeniowej.
Konkurs na opracowanie koncepcji przebudowy i modernizacji Gmachu Głównego MNK jest organizowany przez Muzeum Narodowe w Krakowie przy udziale Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Kraków. Nagrodą za I miejsce jest 70 tys. zł oraz wykonanie dokumentacji projektowej I etapu. Druga nagroda wynosi 40 tys. zł, trzecia – 20 tys. zł.
Skład jury Sądu Konkursowego: Tomasz Bobrowski ( architekt, Główny Architekt Miasta Krakowa), Ryszard Jurkowski (architekt, Kolegium Sędziów Konkursowych SARP Katowice, sędzia referent), Prof. dr hab. Marek Pabich (architekt, Dyrektor Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej), Prof. Joseph Rykwert (historyk sztuki i krytyk architektury, emerytowany profesor architektury na University of Pennsylvania w Filadelfii), Janusz Sepioł (senator RP, architekt, SARP Kraków), Mariusz Ścisło (architekt, Kolegium Sędziów Konkursowych SARP Warszawa, Przewodniczący Sądu Konkursowego), Prof. dr hab. Wojciech Włodarczyk (historyk sztuki, Prezes Stowarzyszenia Historyków Sztuki), Zofia Gołubiew (Dyrektor MNK, zatwierdzająca werdykt Sądu Konkursowego), Leszek Bednarz (Wicedyrektor ds. Technicznych MNK), Janusz Czop (Wicedyrektor ds. Konserwacji i Przechowywania Zbiorów MNK)
Konkurs na modernizację Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Krakowie
Organizacja: Muzeum Narodowe w Krakowie przy udziale Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Kraków
Termin nadsyłania prac: 30 czerwca 2015 roku
Ogłoszenie wyników: 31 lipca 2015 roku
