Dom Spotkań z Historią zaprasza do kina Apolonia na spotkanie z ikoną kina montażowego, reżyserem Péterem Forgácsem, oraz projekcję filmu Zamęt. Kronika rodzinna.
Wykorzystane w filmie rodzinne zdjęcia nakręcone przez filmowców-amatorów pochodzą z lat 1933–1942 i pokazują szczęśliwe, codzienne życie Peereboomów, zamożnej rodziny holenderskich Żydów. Napięcie w filmie wynika z przeczuwanego przez widza nieuchronnie nadchodzącego końca – ostatnie zarejestrowane materiały wykonano dzień przed wywózką rodziny do Auschwitz. Kontrapunktem są w gruncie rzeczy podobne, rodzinne, prywatne filmy nagrane przez Seyss-Inquarta, hitlerowskiego zarządcę okupowanej Holandii.
„Używam zwykłego języka filmu i fotografii, by znaleźć w banalności to, co najświętsze” – mówi Forgács. Nowatorska metoda reżysera polega na artystycznym montażu filmów archiwalnych, wzbogacaniu ich o kolor, muzykę, efekty dźwiękowe oraz napisy.
Film prezentowany jest w cyklu Drugie spojrzenie. II wojna światowa w kinie montażowym organizowanym przez Dom Spotkań z Historią z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Przegląd prowadzi reżyser Maciej Drygas.
Péter Forgács (ur. 1950) – reżyser, artysta multimedialny, autor ponad trzydziestu filmów. Jest ikoną filmu montażowego. Zyskał światowy rozgłos dzięki serii Węgry prywatnie (1988–2002), w której wykorzystał amatorskie filmy dokumentujące codzienne życie węgierskich rodzin w XX wieku. W 1983 założył unikatowe archiwum amatorskich filmów archiwalnych, które zbierał podczas długotrwałych wizyt w domach mieszkańców Węgier, a później także innych krajów w Europie. Autor wykorzystuje filmy, aby wykreować z nich kolaż umożliwiający spojrzenie zwykłych ludzi na wielką historię. Prywatne, osobiste spojrzenie autorów zdjęć, ich niedoskonałość, potknięcia i „błędy” wzmacniają przekaz i siłę wyrazu filmów montażowych Forgácsa, który wciąż powraca do traumy II wojny światowej. Reżyser był wielokrotnie nagradzany m.in. za filmy Rodzina Bartosów, Exodus przez Dunaj, Gdzieś w międzyczasie. Otrzymał Nagrodę Erazma (2007), przeznaczoną dla osób lub instytucji, które mają „szczególnie znaczący wkład w rozwój europejskiej kultury, społeczeństwa lub nauk społecznych”. W 2009 reprezentował Węgry na Biennale w Wenecji, gdzie pokazał instalację Col Tempo – The W. Project. Polscy widzowie znają reżysera m.in. z instalacji Listy do tych co daleko wykonanej dla Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.
Cykl Drugie spojrzenie
W związku z 70. rocznicą zakończenia II wojny światowej Dom Spotkań z Historią organizuje przegląd filmów montażowych (found footage films). Są to dokumenty wykorzystujące istniejące już materiały archiwalne, które poddaje się ponownemu montażowi, czasem wzbogaca efektami dźwiękowymi, sugestywną muzyką czy wprowadzeniem koloru. Przetworzone w ten sposób materiały archiwalne zyskują nowe życie, dając widzowi wrażenie bezpośredniego uczestniczenia w historii. Found footage films często łączą wartości artystyczne z dokumentacyjnymi. Przykładami filmów montażowych są m.in. Powstanie Warszawskie Jana Komasy czy Jeden dzień w PRL Macieja Drygasa. W ramach przeglądu pokazywane są najciekawsze i zarazem mało znane filmy, różnorodne pod względem formy, wykorzystanych materiałów i tematów, wielokrotnie nagradzane na międzynarodowych festiwalach i konkursach. Okrągła rocznica zakończenia II wojny światowej jest dobrą okazją do zaprezentowanie ich polskiej publiczności i dyskusji o roli materiałów audiowizualnych w kształtowaniu pamięci historycznej. Cykl prowadzi reżyser i dokumentalista, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi Maciej Drygas, w którego twórczości found footage films zajmują znaczące miejsce.
Zamęt. Kronika rodzinna (Holandia, 1997, 60′), reż. Péter Forgács
Pokaz w ramach cyklu Drugie spojrzenie
Po projekcji dyskusja, goście: Maciej Drygas, Péter Forgács
20 października 2015 roku, godz. 18.00, kino Apolonia (Al. Solidarności 62)