30 czerwca w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie rozpocznie się wystawa Uskrzydleni. Paweł Althamer i Grupa Nowolipie. Będą jej towarzyszyć liczne działania plenerowe – zaślubiny z morzem, warsztaty, czy spacery.
Trudno powiedzieć, kto jest tworzywem, a kto twórcą i co właściwie jest wytwarzane w trakcie skomplikowanego, rozpoczętego wiosną 1994 roku procesu twórczego. Niejasne są też powody tego wzajemnego używania siebie nawzajem przez Pawła Althamera i Grupę Nowolipie. Zniesieniu ulega podział na tego, kto performuje i tego, kto deleguje; na insiderów i outsiderów. Niepewna jest też wartość kruchych niczym ceramika i ulotnych jak performens działań. Jak w każdej autentycznie kolektywnej pracy słuszne obawy historyków sztuki może budzić kwestia autorstwa i atrybucji, spójności, rozpoznawalnego stylu i tym podobnych kwestii. Można próbować coś powiedzieć o sprawczości, podmiotowości, granicach, momentach przekroczenia i punktach dojścia, jakie są udziałem członków i członkiń tego „nieprzewidywalnego podmiotu” z jakim mamy do czynienia, gdy mówimy o Pawle Althamerze i Grupie Nowolipie. (…) Spoglądając wstecz na historię Nowolipia łatwo do takiego wniosku dojść, bo w ich wypadku zawsze tak było. To nie żadna mistyka, lecz ukierunkowany proces o jasnym przebiegu. Świadome uczestniczenie w procesie tworzenia wspólnoty ma bowiem w wypadku Althamera i Grupy Nowolipie wymiar w równym stopniu estetyczny, co polityczny.
Wystawa w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie jest pochodną rozgrywającego się od niemal ćwierć wieku działania, którego częścią są spotkania na warszawskim Muranowie w siedzibie ogniska na ulicy Nowolipki, ale także plenery, warsztaty wyjazdowe i udział w wystawach. Uskrzydleni to retrospektywa. Jednak nie taka, jaką się zwyczajowo urządza na cześć artysty, który zakończył karierę. To ekspozycja zagarniająca to, co wydarzyło się do tej pory bez konieczności podsumowania. W żargonie świata sztuki takie działanie nazywane jest „mid-career retrospective”. Myśl o tym, że to dopiero połowa drogi pozwala na swobodę ekspozycji prac nowych, warsztatowych, pokazujących żywotność i energię dobrze rokujące na przyszłość.
Pracę nad wystawą rozpoczęliśmy od inwentaryzacji i sprawdzenia, co zostało zrobione, w jakich kolekcjach znajdują się prace i jakimi interpretacjami obrosły. Szybko okazało się, że ani Pawła Althamera, ani Grupy Nowolipie nie interesuje wypożyczanie zrealizowanych prac, lecz działanie i tworzenie rzeczy nowych. To, co stare trafia więc do katalogu i zaświadcza o wspólnej drodze Althamera i Nowolipia. Nowe przyjmuje formę pleneru i wystawy, która wyrasta z działań warsztatowych. Zbiorowości, z jaką mamy do czynienia, nie interesuje proces komodyfikacji, akumulacji i fetyszyzacji. Ten podmiot wytwarza się w akcji, przejawia poprzez nieprzewidywalne sytuacje i pozostawia po sobie szereg znaków bardziej niż zamkniętych dzieł.
Oprócz wystawy-warsztatu problematyzujących metodę pracy Pawła Althamera i Grupy Nowolipie istotną częścią projektu jest także wspomniany, poplenerowy katalog, który systematyzuje rozproszoną wiedzę na temat grupy będąc zarazem wstępem do szczegółowych badań archiwalnych oraz pogłębionej interpretacji zarówno poszczególnych prac, jak i całości dorobku wspólnie działających artystów.
Tekst: Adam Mazur, kurator wystawy
Działania plenerowe:
- 28 czerwca, godz. 11.00 – zaślubiny z morzem (plaża w okolicach sopockiego molo)
- 29 czerwca, godz. 11.00 – warsztaty w galerii, malowanie parawanów
- 30 czerwca – godz. 15.30 – performens Plażowicze z udziałem aktorów z Teatru Wybrzeże; godz. 18.00 – wernisaż wystawy w galerii
- 1 lipca – godz. 17.00 – spacer z kulturystami po Monciaku; godz. 19.00 odsłonięcie UFOLUDKA
- 2 lipca, godz. 12.00 – otwarte warsztaty z Grupą Nowolipie
Osoby zaangażowane w realizację projektu: Rafał Żwirek, Izabela Skonecka, Joanna Świerczyńska, Wojciech Kostrzewa oraz członkowie Grupy Nowolipie w składzie: Paweł Althamer, Remigiusz Bąk, Sylwia Brzezińska, Teresa Chrust, Grzegorz Czyż, Magda Dębiska, Krystyna Doboszyńska, Urszula Dobrzyniec, Elżbieta Doraczyńska, Anna Drewnowska, Milena Jaworska, Bożena Jelińska, Ala Karczmarek, Rafał Kalinowski, Jerzy Koper, Dorota Krupa, Tahira Olszewska, Urszula Pielach-Gemzała, Krystyna Przybyszewska, Grzegorz Pucek, Alicja Samoraj, Paweł Sienkiewicz, Konrad Siuda, Izabela Skonecka, Józef Skwarczewski, Ewa Smyczyńska, Krystyna Sobczak, Anna Sobiepańska, Henrietta Varju, Bożena Tokarz, Dariusz Turewicz, Agata Uherek, Kazimierz Wiejak, Wojciech Zajączkowski, Katarzyna Żarecka i inni.
Uskrzydleni. Paweł Althamer i Grupa Nowolipie
Wystawa: od 30 czerwca do 15 sierpnia 2016 roku
Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
