Na prezentowanej w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie wystawie będzie można zobaczyć ponad 200 dzieł artystów z wybitnej rodziny Kossaków: Juliusza, Leona, Wojciecha, Jerzego oraz Karola. Będą to obrazy olejne, akwarele, szkice, a także oryginalne listy, fotografie i pamiątki rodzinne. Wystawie będzie towarzyszyła ekspozycja publikacji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Magdaleny Samozwaniec oraz Zofii Kossak.
W tej rodzinie – wygląda na to – panowie mieli talent do malowania, a panie do pisania; ostatni objawiony został całkiem niedawno, powiększając ich liczbę. […]
Z listów Wojciecha Kossaka (1856–1942), na szczęście bardzo licznych i w większości zachowanych, możemy się dowiedzieć, że miał z dziećmi nieco kłopotów. Choć nie zajmował się zbytnio ich wychowaniem – nie pozwalały mu na to liczne obowiązki malarskie i związane z tym podróże – ale żywo się interesował, jakie postępy czyni jego pierworodny, Jerzy, oraz córki Maria i Madzia […].
Wreszcie nadszedł rok 1922 i oto obie córki zadebiutowały, każda w zupełnie innym, sobie właściwym stylu. Zrobiły to oczywiście na koszt Wojciecha Kossaka, ojca. Maria, czyli Lilka, wydała swoje Niebieskie migdały, a Magda Na ustach grzechu. O ile poetycki tomik starszej z sióstr nie był jej największym dokonaniem artystycznym, a i sprzedaż nie bardzo się powiodła, bo jeszcze po latach jego egzemplarze zalegały strych rodzinnej Kossakówki, o tyle książka młodszej, przyniosła jej momentalną i wielką sławę oraz tytuł „satyryczki czy innej tam pisarki XX-lecia’’. Na ustach grzechu było zabawnym i purnonsensownym pastiszem sławnej Trędowatej Heleny Mniszchówny czy innych wszelkich tego typu romansideł, dość rozpowszechnionych w tamtej epoce. […]
Nie mniej słynną i utalentowaną przedstawicielką rodu była Zofia Kossak-Szczucka-Szatkowska (1889–1968), córka brata bliźniaka Wojciecha – Tadeusza. Miała być malarką i nawet rozpoczęła studia w tej dziedzinie, najpierw w Warszawie, a potem w Genewie. Jednak tak się nie stało. Jej faktycznym debiutem była Pożoga– opowieść o rewolucji bolszewickiej i wojnie między białymi i czerwonymi na Wołyniu w 1917 roku. Powieść wydana w 1922 roku przyniosła jej znaczny rozgłos. Potem jednak pojawiły się książki historyczne, jak na przykład monumentalni Krzyżowcy, o których bardzo pozytywnie wypowiadał się choćby mistrz tego gatunku, Teodor Parnicki. […]
Swoistym objawieniem, i to całkiem nieoczekiwanym w ostatnim czasie, jest poszerzenie intrygującej tradycji Kossaków o zupełnie nową postać. Stała się nią wybitna biolożka, znawczyni Puszczy Białowieskiej, przez dziesiątki lat jej mieszkanka, a teraz także monografistka – Simona Kossak (1943–2007), córka najstarszego syna Wojciecha i kontynuatora jego sztuki, czyli Jerzego.
Bogusław Deptuła, fragmenty tekstu z katalogu towarzyszącego wystawie
Kossakowie. Juliusz Kossak / Leon Kossak / Wojciech Kossak / Jerzy Kossak / Karol Kossak
Od 8 lipca do 2 października 2016 roku
Kurator: Stefania Kozakowska-Krzysztofowicz
Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie
