Kolekcjonowanie sztuki, a więc nabywanie dzieł wybitnych, ich staranne przechowywanie i udostępnianie publiczności jest jednym z najważniejszych zadań takich instytucji kultury, jak galerie i muzea. W ten sposób zachowywane jest dziedzictwo kulturowe, z którym mogą zapoznawać się obecne i przyszłe pokolenia.
Misję tę wypełniają nie tylko wielkie instytucje kultury, ale także mniejsze placówki galeryjne i muzealne. Pokazują wartościowe dzieła, śledzą drogę artystyczną twórców, których prace wyznaczają nowe kierunki, mają ponadczasowe przesłanie, zaskakują formą, zachwycają precyzją warsztatu, czy odkrywczym spojrzeniem.
Galeria Bielska BWA swoją kolekcję sztuki tworzy od połowy lat 70. XX wieku. Ponieważ jedną z najważniejszych inicjatyw placówki, od przeszło 50 lat, jest ogólnopolski konkurs Biennale Malarstwa Bielska Jesień, to właśnie malarstwo stanowiło zaczątek kolekcji i jest jej głównym działem. Pozostałą część zbiorów tworzą rysunki, grafiki, fotografie, rzeźby, obiekty, wideoinstalacje, lightboxy. Wśród nazwisk artystów pojawiają się m.in. Andrzej Szewczyk, Leon Tarasewicz, Urszula Broll, Andrzej Urbanowicz, Wilhelm Sasnal, Ewa Juszkiewicz, Jerzy Bereś, Maria Pinińska-Bereś, Zofia Kulik, Natalia LL, Zbigniew Warpechowski, Zbigniew Libera, Krzysztof Zarębski. Misją galerii jest jak najstaranniejsze przechowywanie tych dzieł, ale także jak najszersze ich udostępnianie wszystkim zainteresowanym odbiorcom.
Celem posiadania tak wspaniałej kolekcji prac współczesnych artystów jest jej eksponowanie: pokazywanie na wystawach, wydobywanie poszczególnych wątków z kolekcji, budowanie wzajemnych relacji pomiędzy pracami i znajdowanie nowych kontekstów. Galeria Bielska BWA co pewien czas organizuje wydarzenia upowszechniające jej zbiory. Były to wystawy we własnej siedzibie lub na zaproszenie innych galerii. Był pokaz prac z kolekcji na otwarciu nowych apartamentów w centrum Bielska-Białej. Była prezentacja prac na smartfonach w projekcie Dotknij sztuki BWA czy zdjęcia prac, jako nadruki na koszulkach. Obecna digitalizacja zbiorów to najpoważniejsze przedsięwzięcie w tym zakresie. Gdy dobrej jakości reprodukcje prac z kolekcji znajdą się w Internecie, na specjalnym serwisie, gdy będą towarzyszyły im informacje w języku polskim i angielskim oraz opisy, a poszczególne prace będzie można prześledzić według rozmaitych kryteriów – pojawią się dla rozwoju kolekcji nieskończone wręcz możliwości komponowania nowych ekspozycji, czy dołączania poszczególnych prac do wystaw zbiorowych lub tematycznych. Będą mogli korzystać z tego kuratorzy na całym świecie, poszukujący ciekawych dzieł, ale też zwykli widzowie śledzący świat współczesnej sztuki. Będzie można promować nie tylko samą kolekcję, ale też autorów prac w niej zgromadzonych. Dzięki temu zyska galeria – właścicielka kolekcji i miasto Bielsko-Biała, gdzie kolekcja się znajduje. Pionierskim przedsięwzięciem dla galerii jest audiodeskrypcja dwudziestu zdigitalizowanych dzieł, co pozwoli nam stopniowo włączać do grona swoich widzów także osoby niewidome i słabowidzące − mówi Agata Smalcerz, dyrektor Galerii Bielskiej BWA.
Digitalizacja to przekształcenie treści analogowej w cyfrową. W wypadku sztuk wizualnych to żmudny proces polegający na profesjonalnym sfotografowaniu każdego dzieła, w kilku ujęciach, z różnych stron oraz na zebraniu i usystematyzowaniu wszystkich dostępnych wiadomości o dziele i jego twórcy, m.in.: biogram artysty, tytuł dzieła, data jego powstania i data jego nabycia do kolekcji, wymiary i stosowana technika, opis formalny, interpretacja pracy.
Fotografie dzieła i wszystkie informacje z nim związane, w trakcie digitalizacji zapisywane są na nośnikach elektronicznych, co pozwala na ich szybkie i wielokrotne odtwarzanie, porównywanie, czy łączenie ze względu na wybrane kryterium. Jest to obecnie najlepsza forma archiwizacji dóbr kultury i ich upowszechniania. Dzięki nowym technologiom komunikacyjnym mogą one być udostępniane milionom użytkowników na całym świecie za pomocą Internetu. Digitalizacja jest więc istotna w procesie tworzenia społeczeństwa informacyjnego − otwartego, uczącego się i innowacyjnego.
W Galerii Bielskiej BWA w ramach programu Kultura Cyfrowa, dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, digitalizacji poddano 500 dzieł z kolekcji galerii, które będzie można oglądać poprzez stanowisko komputerowe w galerii. Jednocześnie stworzono także serwis internetowy, który umożliwia poznanie 380 zdigitalizowanych prac, posiadających licencję na publikację cyfrową.
Rozpoczęcie udostępniania Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA w Internecie to ożywienie tych zbiorów! Odtąd będą one dostępne o dowolnej porze z każdego miejsca na świecie. Kuratorzy sztuki na całym świecie, organizując wystawy mogą szybko zorientować się, że w Bielsku-Białej jest dzieło szczególnie dla nich interesujące, które chcą pokazać u siebie – wyjaśnia współtwórca serwisu Janusz Legoń, redaktor internetowej Encyklopedii teatru polskiego.
Serwis internetowy zwiększa atrakcyjność przedstawiania dzieł sztuki gromadzonych przez galerię. W zakładce Kolekcja tematyczna można oglądać zestawy dzieł wybranych przez redaktorów serwisu ze względu m.in. na temat lub technikę wykonania. W zakładce Wystawa wirtualna odbiorca może obejrzeć prace w określonej kolejności wraz kuratorskim komentarzem, naświetlającym ich wzajemne relacje.
Digitalizacja umożliwia obejrzenie detali dzieła, które odsłaniają tajniki warsztatu i talentu artysty, jak na przykład faktura malarska, pociągnięcia pędzla, czy struktura papieru lub płótna, na których praca powstała. Digitalizacja Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA pozwoliła również na zebranie w jednym miejscu informacji przydatnych kolekcjonerom, historykom i konserwatorom sztuki, takich jak m.in.: sygnatura, stan zachowania pracy, zabiegi konserwatorskie, historia dzieła. Niektóre z danych, ze względu na bezpieczeństwo kolekcji, są udostępniane tylko w określonych sytuacjach.
Cyfrowe zarchiwizowanie Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA to także początek udostępniania zbiorów niewidomym i słabowidzącym. Pracownicy galerii uczestniczyli w warsztatach dotyczących nawiązywania kontaktu i udzielania pomocy osobom niewidomym w miejscach publicznych. Poznali także zasady opisu dzieła sztuki, by był on przystosowany do potrzeb osoby niewidomej. Z kolekcji wybrano 20 prac, które opatrzono opisem dźwiękowym − audiodeskrypcją.
Umiejętność taktownego i pomocnego podejścia jest bardzo ważna dla osób niewidomych w miejscach publicznych, do których są zapraszane. Jeśli poczują się dobrze, na przykład w galerii, tym chętniej będą ją odwiedzać. Jeśli znajdą tam pomoce takie jak audiodeskrypcja, będą mogły także zapoznać się z sztuką wizualną, która z oczywistych względów nie jest dla nich dostępna. Audiodeskrypcja w polskich muzeach i galeriach nadal nie jest powszechna, tak jak ma to miejsce, przykładowo w Wielkiej Brytanii. Tym bardziej cieszy przedsięwzięcie Galerii Bielskiej BWA. To nowe miejsce z audiodeskrypcją na mapie Polski i duża szansa na podniesienie poziomu edukacji wizualnej niewidomych i słabowidzących, często wykluczonych z pełnego uczestnictwa w życiu kulturalnym – mówi Barbara Szymańska, wiceprezes Fundacji Audiodeskrypcja, organizacji społecznej powołanej przez osoby niewidome, która dąży do udostępniania w sposób kompleksowy kultury i sztuki osobom niewidomym i słabowidzącym.
Pod koniec roku 2016 Kolekcja Sztuki Galerii Bielskiej BWA obejmowała 933 obiekty 324 autorów. Jest ona stale powiększana, przede wszystkim dzięki darowiznom artystów. Środki na zakupy pochodzą z dofinansowania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie Regionalne kolekcje sztuki współczesnej, do którego wkład własny zapewnia Gmina Bielsko-Biała. Od kilku lat galerii udaje się także zdobywać sponsorów, dzięki którym do kolekcji kupowane są nowe prace.
Korzystanie ze stanowiska komputerowego w holu galerii, gdzie będzie można oglądać 500 zdigitalizowanych dzieł kolekcji, będzie możliwe codziennie w godz. od 10.00 do 18.00. Digitalizację Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie Kultura Cyfrowa.
Sztuka na wyciągnięcie ręki! Digitalizacja Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA
30 grudnia 2016 roku
Galeria Bielska BWA w Bielsku-Białej
