W ramach programu towarzyszącego premierze opery Pasażerka na podstawie powieści Zofii Posmysz w Musiktheater im Revier w Gelsenkirchen MOCAK przygotował wystawy: Literackie obrazy Zagłady. Pasażerka Zofii Posmysz, Zofia Posmysz. Auschwitz a Literatura i Drugie pokolenie. Powieść graficzka Michela Kichki.
Wystawa Literackie obrazy Zagłady przybliża biografię Zofii Posmysz oraz przedstawia jej twórczość literacką inspirowaną doświadczeniami obozu. Prezentacja obejmuje pierwsze polskie wydania utworów o tematyce obozowej i ukazuje warsztat pisarki. Centralnym punktem jest najgłośniejsze dzieło – powieść Pasażerka (1962) i jej liczne adaptacje – legendarny film Andrzeja Munka (1963) czy wystawiana na całym świecie opera z muzyką Mieczysława Weinberga (skomponowana w 1968 roku w ZSRR, wystawiona po raz pierwszy w 2006 roku).
Wystawa koncentruje się wokół utworów Zofii Posmysz dotyczących tematyki obozowej: powieści Pasażerka (1962), która zapewniła jej największy rozgłos, Wakacji nad Adriatykiem (1970), oraz opowiadań Ten sam doktor M. (1981) i Chrystus oświęcimski (2008).
Na podstawie Pasażerki powstała też opera z muzyką wybitnego kompozytora Mieczysława Weinberga (1919–1996) i librettem Aleksandra Miedwiediewa. Skomponowana w 1968 roku opera została po raz pierwszy wystawiona w Moskwie w 2006 roku. Wystawa ukazuje Pasażerkę jako ważny głos w debacie nad zrozumieniem źródeł zła oraz podkreśla siłę opowiadanej za pomocą różnych mediów historii. Pozwala prześledzić przemiany w twórczości autorki, która z biegiem lat powraca do realistycznej relacji z czasów wojny. Po projekcie Wilhelm Brasse. Fotograf. 3444. Auschwitz 1940–1944 film jest kolejną realizacją Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK dokumentującą świadectwa ocalonych. Premiera odbędzie się 28 stycznia 2017 roku w Musiktheater w Gelsenkirchen.
W książce Drugie pokolenie Michel Kichka opowiada o swoich relacjach z ojcem, Henrim (urodzonym w 1926 roku, w 1942 wywiezionym do Auschwitz, gdzie przebywał przez 31 miesięcy), który jako jedyny w rodzinie przeżył Holokaust. Narracja prowadzona z punktu widzenia syna pokazuje, że doświadczenia ojca w Auschwitz i innych obozach wywarły znaczący wpływ zarówno na losy poszczególnych członków rodziny, jak i wiele aspektów ich życia: wychowanie dzieci, wspólne spożywanie posiłków czy obchodzenie świąt.
Michel Kichka jest jednym z najważniejszych izraelskich karykaturzystów i twórców komiksów. Urodził się w 1954 roku w Belgii, a w wieku 20 lat wyemigrował do Izraela. Jako profesor wykłada na Bezalel Academy of Arts and Design w Jerozolimie. Regularnie współpracuje z międzynarodowymi gazetami i agencjami informacyjnymi, takimi jak CNN, „Courrier international” czy „Herald Tribune”. Jest także członkiem organizacji Cartooning for Peace.
W Kunstmuseum Gelsenkirchen zostaną zaprezentowane oryginalne rysunki do pierwszego wydania powieści graficznej Drugie pokolenie. Czego nie powiedziałem mojemu ojcu, która ukazała się we Francji w 2012 roku. Ich uzupełnieniem będą krótkie sekwencje filmowe nakręcone w Belgii, Izraelu i Polsce: rozmowy między ojcem a synem o czasach przed- i powojennych, zajęcia prowadzone przez Michela Kichkę na Bezalel Academy, opowieść Henriego Kichki o przeżyciach obozowych nagrana podczas jego wizyty w szkole średniej w Tournai czy performans rysunkowy Michela Kichki w MOCAK-u. Nakręcone sceny stanowią bazę filmu dokumentalnego, polsko-niemieckiej koprodukcji, której premiera planowana jest na 2018 rok.
Wystawa powstała w ramach współpracy Centrum Sztuk Prześladowanych przy Muzeum Sztuki w Solingen, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK i Instytutu Polskiego w Düsseldorfie. Wsparcie finansowe: NRW KULTURsekretariat.
Literackie obrazy Zagłady. Pasażerka Zofii Posmysz
Kurator: Magdalena Mazik
Od 28 stycznia do 26 lutego 2017 roku
Centrum Sztuk Prześladowanych przy Muzeum Sztuki w Solingen
Zofia Posmysz. Auschwitz a literatura
Kurator: Maria Anna Potocka
Od 27 stycznia do 2 kwietnia 2017 roku
Musiktheater im Revier Gelsenkirchen
Drugie pokolenie. Powieść graficzna Michela Kichki
Kuratorzy: Delfina Jałowik (MOCAK), Jürgen Kaumkötter (Centrum Sztuk Prześladowanych przy Muzeum Sztuki w Solingen)
Od 30 stycznia do 2 kwietnia 2017 roku
Kunstmuseum Gelsenkirchen
