Górny Śląsk na przełomie lat 40. i 50. był żywym ośrodkiem kultury i sztuki. Postawa debiutujących tutaj artystów kształtowała się w opozycji do powstającego ustroju. Rozdźwięk pomiędzy forsowanym przez władzę modelem sztuki, propagandowym wizerunkiem regionu a kierunkiem artystycznych poszukiwań neoawangardy jest potwierdzeniem, iż opór debiutujących na Śląsku młodych twórców wzmagał się proporcjonalnie do partyjnego nacisku.
Na wystawie zaprezentowane zostanie Gliwickie Towarzystwo Fotograficzne, które zmieniło myślenie o roli medium fotograficznego, poprzez prace m.in. Tadeusza Maciejki, Adama Scheybala, Piotra Janika, Jerzego Lewczyńskiego i Zofii Rydet. Każdy z nich podążał inną drogą, ale w początkowej fazie na pierwszy plan wysuwała się fascynacja włoskim realizmem, fotografią społeczną, subiektywną, a w późniejszym czasie – inicjatywami ukierunkowanymi na prekursorskie działania konceptualne. Za pomocą medium fotograficznego gliwiccy twórcy poszukiwali prawdy wolnej od dosłowności naturalizmu i sentymentalnej romantyki.
Ważną część narracji stanowią dzieła malarzy z ST-53 w Katowicach, którzy zasłynęli z samodzielnej interpretacji Teorii widzenia Władysława Strzemińskiego. Grupa już swoją nazwą akcentowała tragiczną sytuację miasta (w 1953 roku przemianowanego na Stalinogród) wpisanego w plan partyjnych działań, a z drugiej sprzeciwiała się reżimowi, wskazując na inspirację zdegradowanym przez władze Władysławem Strzemińskim.
Ekspozycja będzie prezentować również twórczość Stefana Gaidy, Ireny Bąk, Klaudiusza Jędrusika, Marii Obremby, Zdzisława Stanka, Urszuli Broll, a także Konrada Swinarskiego. Jako konsekwencję ich artystycznych dokonań przedstawimy takie zjawiska jak Antyfotografia i ONEIRON w latach 70.
Zwrotnica. Początki neoawangardy na Górnym Śląsku
Współorganizator: Muzeum Historii Katowic
Kuratorki: Ada Grzelewska, Agnieszka Kołodziej-Adamczuk, Joanna Szeligowska-Farquhar
Od 4 listopada 2017 roku do 1 kwietnia 2018 roku
Wernisaż: 3 listopada 2017 roku, godz. 18.00
Muzeum Śląskie w Katowicach
