Poprzez serię wydarzeń organizatorzy wystawy Wyspa Uporczywy Performatyw podejmują próbę naszkicowania aktywności Wyspy obejmującej ponad trzy dekady 1985–2017.
Skonstruowanie możliwie spójnej wypowiedzi w postaci wystawy, wydarzenia performatywnego, pokazów dokumentacji ma wprowadzić widza i odbiorcę w atmosferę i charakter pionierskich działań artystów związanych z Wyspą. Lata 80-te i 90-te to dynamiczny czas budowania gdańskiego środowiska niezależnego rozpisanego na wiele miejsc i rodzajów aktywności; od sztuki w przestrzeni publicznej po koncerty wystawy i twórczość poetycką i aktywistyczną.
Oddziaływanie kontekstu politycznego – po stanie wojennym krystalizowało postawy zaangażowania w kwestie społeczne i stało się główną siła napędową postaw buntowniczych i krytycznych. Praktyki adaptacyjne zmierzały do konstruowania nowego pola sztuki odpornego na ideologiczną presję i transformacyjny chaos. Z pewnością był to czas nowych możliwości i otwierających się perspektyw – możliwego nieznanego wobec historycznego poddawanego nieustannej wiwisekcji. Działania te tworzą gmatwaninę relacji i sieć połączeń rozpisaną na mapę miasta. Efemeryczne akcje na Fortach Napoleońskich, Wyspie Spichrzów czy wreszcie przejęcie Dawnej Łaźni Miejskiej na Dolnym Mieście. Konstruowanie i pozycjonowanie ról i postaw w interakcji z kontekstem polityczno-ekonomicznym nazwałbym za Michaelem Foucaultem: „ Anatomią Polityczną Władzy”. Poszukiwanie i odkrywanie kolejnych miejsc było funkcją niepokoju i niezgody na otaczającą rzeczywistość, lecz zdecydowanie motywowane tworzeniem swoistej wspólnoty, kooperatywy artystów zdolnych do budowania alternatywnego społeczeństwa i niezależnej wolnej kultury.
Przestrzeń wspólna staje się przestrzenią sporu i walki o swoją pozycję i obecność, równoprawność sądów i postaw. Jest to proces wieloletni i mozolny gdy powstaje architektura „Nowego Instytucjonalizmu” toczymy walkę w trzewiach tej maszynerii i ta praca zdaje się nie mieć końca. W jednym miejscu padamy zmieleni siłą rozchwianych mechanizmów (CSW Łaźnia, IS Wyspa) aby w kolejnym ją kontynuować i transformować. Siła i dramatyzm tych starć odciska się w polskim dyskursie o wolności słowa i swobody wypowiedzi artystycznej. Zamknięcie Galerii Wyspa (2002) i proces o „obrazę uczuć religijnych” wytoczony Dorocie Nieznalskiej przez radykalne ugrupowania prawicowo katolickie weszło do kanonu polskiej sztuki. Wygrane sprawy nie są wygraną wojną ideologiczną, wojną Polsko-Polską, która trwa w najlepsze. Wyspa w ostatnich piętnastu latach była na pierwszej linii frontu tej wojny. Procesy, cenzura i wyrzucanie kuratorów leżały u podstaw krystalizowania się postaw krytycznych. Kompleks galeryjno-wystawienniczy w Polsce stał się systemem korporacyjnym ze wszystkimi symptomami i patologiami go trawiącymi. Działania horyzontalne i lokalne w Modelarni na terenie Dawnej Stoczni Gdańskiej były formą odtrutki na powstające „Przemysły kulturowe” oraz katalizatorem dla kolejnej generacji młodych artystów i studentów ich bazą i zapleczem ideowym.
Turbokapitalistyczne mechanizmy obejmują coraz szersze aspekty życia społecznego i kulturalnego. Definiowaniem języka analizy i oporu wobec tych mechanizmów zajmuje się Wyspa. Działa również aktywnie na polu rewitalizacyjnym, inicjuje dyskusje dotyczące sprawy przyszłości terenów postoczniowych, upodmiotowienia Stoczni jako terenu cennego kulturowo, architektonicznie i społecznie. Realizuje projekty odnawiając rezerwuar pamięci pierwszej Solidarności. Swoimi zainteresowaniami wychodzi poza samą sztukę, szuka związków z nowymi technologiami, architekturą, urbanistyką, filmem, oraz współczesnymi teoriami kultury i życia społecznego. Współpracuje z międzynarodowymi instytucjami o charakterze artystycznym, badawczym i edukacyjnym. Działania te zmuszają odbiorców naszych projektów/idei jak i nas samych do nieustannego redefiniowania pojęcia widza – interaktora, uczestnika, artysty wytwórcy dzieła sztuki oraz galerii/kolektywu jako miejsca produkcji idei/wydarzeń. Wyspa stawia pytanie o skuteczność i trafność wytyczonych w ostatnich latach strategii ich następstw i konsekwencji w rozszerzonym polu sztuki przyjmując jej właściwości.
W ten sposób rozumiana, pozwala na podjęcie refleksji dotyczącej koncepcji przestrzeni – z dyskutowanymi obecnie kwestiami tożsamości, odmienności czy płci. Tak więc, wystawa nie ma na celu konfrontowania postaw, sytuując relacje artystów w sposób „uporządkowany”, ale delikatnie deterytorializując, konstytuuje równoległe istnienie różnych postaw i koncepcji artystycznych.
Kurator: Prof. Grzegorz Klaman
Wyspa, Uporczywy Performatyw. 3 dekady sztuki niezależnej w Gdańsku
Artyści: Jarek Bartołowicz, Mira Boczniowicz, Jarek Czarnecki, Martyna Jastrzębska Ania Kalwajtys, Grzegorz Klaman, Robert Kuśmirowski, Konrad Kuzyszyn, Jacek Niegoda, Jadwiga Sawicka, Dominika Skutnik, Marek Sobczyk, Lukrecja Aqsamit
Od 24 listopada do 9 grudnia 2017 roku
Finisaż i dyskusja: 9 grudnia 2017 roku, godz. 18.00
Zbrojownia Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
