Są takie obrazy, posiadające niezwykłą moc oddziaływania. Raz zobaczone, pozostawiają po sobie ślad na długo. Powstają najczęściej z głębokiej potrzeby „opowiedzenia siebie”. Daje im ona autentyzm i wydostaje z warstwy rozwiązań jedynie formalnych. Ich język, dzięki szczerości wypowiedzi i umiejętnemu operowaniu wybranymi środkami wyrazu, okazuje się równocześnie osobisty i uniwersalny. Taka twórczość pojawia się rzadko. Jej przykładem jest sztuka jednego z najważniejszych twórców, grafików, związanych z Górnym Śląskiem – Romana Staraka.
Odkąd Roman Starak we wczesnych latach swojej młodości przybył na Śląsk, obserwował i opisywał otaczającą go rzeczywistość. Powstałe na przestrzeni sześćdziesięciu lat prace, stanowią uważną opowieść o Miejscu. Opowieść głównie czarno-białą, syntetyczną, budowaną za pomocą odważnego śladu i prostych, oszczędnych form. Artysta posiadał umiejętność wnikliwego wartościowania – wydobywał i pozostawiał jedynie to, co istotne. Abstrakcja była dla niego sposobem na dotarcie do esencji rzeczy. Jego prace są charakterystyczne. Każda stanowi odrębny, wirtuozyjnie zakomponowany wszechświat. Urzekają potraktowaniem tematu, igrają z dwuwymiarową powierzchnią i granicami prostokątnej kompozycji. Sprawiają, że nie chce się od nich oderwać wzroku.
Wystawa Ponad czasem to pierwszy tak retrospektywny przegląd dorobku artysty. Składają się na nią prace z wczesnego okresu – obrazy, szkice, litografie i wklęsłodruki, pierwsze druki wypukłe oraz przede wszystkim późniejszy, obszerny zbiór kilkudziesięciu linorytów. To w nich przez kolejne dekady artysta w pełni rozwinął indywidualny sposób wypowiedzi. Wystawa ta ma na celu uhonorowanie niezwykłej twórczości, wyrastającej całkowicie z tego miejsca. Będącej świadectwem wrażliwego, uważnego bycia, przebywania tutaj. A równocześnie stanowiącej unikatową, cenną „opowieść”, zrozumiałą poza miejscem i ponad czasem.
Michalina Wawrzyczek-Klasik, kuratorka wystawy
Roman Starak (1929-2016), absolwent Wydziału Grafiki w Katowicach, wówczas filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od dyplomu w 1956 roku aż do przejścia na emeryturę, związany pracą pedagogiczną ze swoją macierzystą uczelnią. W 1996 roku otrzymał tytuł naukowy profesora sztuk plastycznych. W latach 2002– 2005 pracował w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Od 2012 roku prowadził Pracownię Druku Wypukłego na Wydziale Grafiki w Wyższej Szkole Technicznej w Katowicach. Uprawiał grafikę warsztatową. Od lat powojennych związany był ze Śląskiem, szczególnie blisko z Zabrzem, gdzie mieszkał i tworzył. Uczestniczył w wielu wystawach krajowych i międzynarodowych, indywidualnych i zbiorowych.
Roman Starak. Ponad czasem
Od 5 do 28 lutego 2018 roku
Galeria ASP Rondo Sztuki w Katowicach
