Przyszłość będzie inna to tytuł wielowątkowej wystawy poświęconej dwudziestoleciu międzywojennemu. Zwiedzający obejrzą niemal 500 obiektów w siedmiu salach Zachęty Narodowej Galerii Sztuki. Przez pryzmat modernistycznego wzornictwa i architektury, filmu, awangardowego teatru czy fotografii pokazane będą najważniejsze społeczne i kulturalne idee epoki – uniwersalne i aktualne także dziś.
Z jednej strony odważne postulaty artystycznej awangardy. Z drugiej, gwałtowne przeobrażenia społeczno-polityczne, emancypacja niedostrzeganych wcześniej grup społecznych – kobiet, dzieci, robotników czy mniejszości narodowych. To tylko niektóre z idei kiełkujących w dwudziestoleciu międzywojennym, które po odzyskaniu niepodległości dawały Polakom nadzieję na nową lepszą przyszłość. Przyszłość, której wyobrażenia często nawet współcześnie postrzegane są jak utopijne wizje.
Wystawa w Zachęcie pokaże różne oblicza niepodległościowych przemian postulowanych przez artystów i społeczników po 1918 roku. Zwróci uwagę na zmianę w skali makro – manifestującą się choćby w nowoczesnych koncepcjach urbanistycznych i rozwiązaniach architektonicznych. Na drugim biegunie pokaże skalę mikro znajdującą odzwierciedlenie w koncepcjach nowego mieszkalnictwa i spółdzielczości oraz w trosce o dobro jednostki czy edukację w nowo kształtującym się państwie.
Poprzez wybrane dzieła i archiwalia kuratorka Joanna Kordjak bada kondycję ówczesnego polskiego społeczeństwa i kultury. Niektóre z obiektów zostaną pokazane po raz pierwszy. Obok koncepcji związanych z dostrzeganiem potrzeb i ochroną praw grup dotychczas wykluczanych, na licznych przykładach zaprezentowane zostaną także praktyki architektoniczne i projekty oparte na badaniach socjologicznych – wnętrza i meble autorstwa Barbary Brukalskiej bądź kinoteatr Krystyny Tołłoczko-Różyskiej. Zobrazowane będą również zalążki myślenia o sporcie oraz spędzaniu wolnego czasu jako sposobie na emancypację klasy pracującej i zwiększenia jej udziału w życiu społecznym. Nie zabraknie też przykładów idei aktywizacji lokalnych społeczności czy nowych koncepcji pedagogiczno-wychowawczych, które zilustruje np. projekt przedszkola Katarzyny Kobro. Jednak kluczowym medium wystawy będzie film, prawdziwa „maszyna nowoczesności” – zarówno artystyczny, eksperymentalny, jak i dokument czy kino popularne. Zwiedzający obejrzą m.in. fragmenty filmów Franciszki i Stefana Themersonów czy członków Stowarzyszenia Miłośników Filmu Artystycznego START.
Dwudziestolecie międzywojenne to jeden z najbardziej niejednoznacznie ocenianych okresów w historii Polski – czas rozkwitu państwowości, otwartości na dyskusje o prawach grup społecznych. Czas dynamicznych, proeuropejskich zmian w sferze politycznej i kulturalnej. Lecz również epoka wewnętrznych konfliktów i podziałów. Przyszłość będzie inna. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918 zwróci uwagę na demokratyzację w dostępie do kultury i moc oddolnych inicjatyw, które stały się generatorem i głównym nośnikiem przemian. Pokaże też źródła tendencji do mitologizowania dwudziestolecia, jak i przekonania o utopijności idei kiełkujących w głowach ówczesnych inicjatorów społecznych przeobrażeń. Kluczem do wystawy poświęconej międzywojennej Polsce, widzianej przez pryzmat „słabych” i proces ich emancypacji, jest dostrzeżenie i przywołanie wartościowych idei, które okazują się być nośne, aktualne i możliwe do zrealizowania także dzisiaj. Wystawie towarzyszy cykl spotkań, seminariów i dyskusji z udziałem naukowców, historyków oraz praktyków społecznej zmiany.
Przyszłość będzie inna. Wizje i praktyki modernizacji społecznych po roku 1918
Kuratorka: Joanna Kordjak
Idea wystawy: prof. Andrzej Mencwel
Współpraca: Magdalena Komornicka, Michał Kubiak oraz Cezary Lisowski, Zuzanna Sękowska
Od 24 lutego do 27 maja 2018 roku
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie