12 marca Galeria Arsenał w Białymstoku zaprasza na dyskusję Sztuka ze społecznością i sztuka społeczna z udziałem Katarzyny Niziołek i Jaśminy Wójcik. Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu Miasto – przestrzeń – społeczność. Dyskusję poprowadzi Edwin Bendyk.
Obecnie coraz więcej działań artystycznych wychodząc poza mury galerii funkcjonuje w szeroko pojętym kontekście społecznym i wkracza w przestrzeń publiczną, często angażując do (współ)działania lokalną społeczność.
Działanie artystyczne oparte na dialogu z przestrzenią, współpracy ze społecznością czy szerzej – sztuka zaangażowana społecznie wprawdzie przyjmują nowe formuły, jednak nie są nowymi wątkami w polu sztuki, a źródeł czy po prostu inspiracji tego typu praktyk jak również bardziej lub mniej współczesnych ich przykładów można by szukać między innymi w teorii i praktyce Josepha Beuysa, działaniach z kręgu sztuki publicznej i nowej sztuki publicznej (new genre public art), w praktykach typu community art, a także w sztuce partycypacyjnej.
W praktykach tych przepracowywane zostają na nowo pojęcia artysty, odbiorcy, statusu dzieła, a także kwestie źródeł finansowania działań artystycznych, sposobu cyrkulacji sztuki, jak również problemy jej relacji z rzeczywistością społeczną oraz poziomu jej społecznego zaangażowania. Nieobce są im wątki typowo socjologiczne, a więc chociażby kwestie pogłębiania interakcji społecznych, upodmiotowienia odbiorcy, który często staje się współtwórcą (kategoria sprawstwa), czy nastawienie na zmianę społeczną oraz problem odpowiedzialności społecznej.
Na gruncie polskim do działań pokrewnych tym tendencjom, choć wykazujących się własną specyfiką, zaliczyć można aktualną praktykę artystyczną i edukacyjną Jaśminy Wójcik z kręgu sztuki zaangażowanej, plasującą się pomiędzy aktywizmem społecznym a pracą twórczą ze społecznościami lokalnymi. Jej twórczość ma bardzo często charakter procesualny, polegający m.in. na długofalowej współpracy ze środowiskami czy wręcz na uczestnictwie we wspólnotach, do których artystka kieruje swoje działania. Jak sama przyznaje, działania te można określić mianem „sztuki ze społecznością”. Jednym z przykładów jej twórczości może być realizowany od 2011 roku Projekt Ursus Zakłady. Obecnie artystka realizuje swój pełnometrażowy film Symfonia Fabryki Ursus.
W obszarze nauk społecznych zupełnie nową kategorią pojęciową sztuki ukierunkowanej na kontekst społeczny jest na gruncie polskim model sztuki społecznej zaproponowany przez socjolog i działaczkę społeczną Katarzynę Niziołek. Definicja ta nie jest wersją gabinetową, ale formułą wypracowywaną latami w trakcie działalności nie tylko akademickiej, ale i praktycznej, społeczno-animacyjnej, między innymi w projektach realizowanych w ramach działalności Fundacji UwB, której Niziołek jest prezesem, czy Pracowni Sztuki Społecznej, której jest pomysłodawczynią i koordynatorką. W modelu tym praktyka artystyczna jest formą aktywności obywatelskiej służącej na przykład wspólnym interesom danej społeczności. Mniej istotny jest tu podział na twórcę i odbiorcę przy założeniu, że „każdy może być artystą”; kluczowe jednocześnie staje się wspólne działanie z ludźmi, a nie dla nich, a priorytetem w projektach spod znaku sztuki społecznej jest doświadczanie aktywności, uczestnictwa, podmiotowości i sprawczości.
W trakcie spotkania wraz z zaproszonymi gośćmi zostaną podjęte wątki możliwych ról i funkcji, które mogą być pełnione przez działania spod znaku sztuki ze społecznością i sztuki społecznej w przestrzeniach i wspólnotach miejskich. Uczestnicy wydarzenia zostaną zapytani o możliwości i ograniczenia tak pojmowanych praktyk artystycznych, dookreślą ich wymiary społeczne, artystyczne, ale i etyczne.
Sztuka ze społecznością i sztuka społeczna – dyskusja
Uczestnicy: Katarzyna Niziołek, Jaśmina Wójcik
Prowadzący: Edwin Bendyk
12 marca 2018 roku, godzina 17.00
Galeria Arsenał elektrownia
Białystok
