Najnowsze filmy powracających na Festiwal laureatów z poprzednich lat, groza syryjskiej wojny widziana z różnych stron konfliktu, trudne rodzinne relacje i nieoczywiste miejsca bogate w inspirujące historie – to tylko część tematów, jakie składają się na tegoroczny program międzynarodowego konkursu dokumentalnego. W tym roku prawie połowa tytułów to filmy zrealizowane przez kobiety!
Wybraliśmy dokumenty, które nie są tym, czym się wydają. Niezależnie od tego, czy opowiadają o współczesnych wojnach, o sporcie, sztuce czy relacjach międzyludzkich, prezentują spojrzenie nie do końca oczywiste. Skłaniają do dyskusji o tym, co prywatne i co, publiczne. Pokazują, jak radzi sobie pojedynczy człowiek w zderzeniu z instytucją, lokalną społecznością, wielką ideą czy z własną rodziną. Coraz częściej twórcy szukają dla tych nieoczywistości osobnego języka, czerpiąc ze sztuk wizualnych, sięgając po inscenizację, eksperymentując z materiałami archiwalnymi. Staraliśmy się uchwycić również tę formalną różnorodność – komentuje wybór selekcjonerka Anita Piotrowska.
Wśród konkursowych filmów są w tym roku dwie polskie produkcje: Over the limit, głośny dokument, dzięki któremu reżyserka Marta Prus znalazła się na prestiżowej liście magazynu Variety. To historia rosyjskiej gimnastyczki Margarity Mamun, która w drodze po olimpijskie laury w Rio de Janeiro musi zmierzyć się nie tylko z rywalkami, ale także z własnymi ograniczeniami.
Najnowszy film zaprezentuje Grzegorz Zariczny, twórca nagrodzonego na festiwalu Sundance filmu Gwizdek. Tym razem reżyser przedstawia licealistów z klasy maturalnej. Ostatnia lekcja to opowieść o pierwszych ważnych decyzjach dotyczących wchodzenia w dorosłość. O polskim bohaterze opowiada także film niepolskiego twórcy. Izraelczyk Amir Yatziv w filmie Standby Painter przypomina głośną kradzież obrazu Moneta z muzeum w Poznaniu. Wysłuchując zwierzeń sprawcy całego zajścia, usiłuje po latach zrozumieć jego motywacje.
Na festiwal powracają twórcy nagradzani wcześniej w Krakowie. Till Schauder, zwycięzca ubiegłorocznego konkursu DocFilmMusic, w najnowszym filmie przenosi nas na Jamajkę, gdzie przygląda się narodowej drużynie piłki nożnej podczas kwalifikacji do mistrzostw świata, jednak The Reggae Boyz to coś więcej niż opowieść o sportowej rywalizacji.
Laureat Srebrnego Rogu z 2014 roku za film Powrót do Homs, Talal Derki, ponownie skonfrontuje krakowską publiczność z obezwładniającą grozą syryjskiej wojny. W O ojcach i synach reżyser odwiedza rodzinę zradykalizowanego członka ISIS i obserwuje proces dojrzewania żołnierzy Boga. Swoistym rewersem jest film Saper (reż. Hogir Hirori, Shinwar Kamal), zapierający dech obraz tej samej wojny, ale z drugiej strony linii frontu. Bohaterem filmu jest kurdyjski saper, ojciec ósemki dzieci, który codziennie naraża swoje zdrowie i życie, aby chronić innych.
Kaleo La Belle za film Życie jest gdzie indziej odebrał najwyższy laur konkursu dokumentalnego w 2010 roku. W najnowszym filmie Zakochać się reżyser znów podejmuje temat rodziny i kieruje kamerę na siebie, prezentując relacje z dwiema najważniejszymi kobietami swojego życia.
Temat rodziny i trudnych relacji powraca także w innych dokumentach. W rosyjskim filmie Biała mama matka szóstki czarnoskórych dzieci decyduje się adoptować białego chłopca z poważnymi problemami zdrowotnymi. Pojawienie się nowego członka rodziny wprowadza dysharmonię w dotychczasowym życiu rodziny. Jedna z reżyserek dokumentu, Zosya Rodkevich, za film Mój przyjaciel Borys Niemcow otrzymała w 2016 roku Złoty Róg dla reżysera najlepszego filmu dokumentalnego.
Chiński Syn, syn (reż. Shen Zhang) to zupełnie inna historia, ale również opowiada o dramatycznej decyzji, jaką podejmuje matka. Po tragicznej śmierci syna postanawia bowiem zaadoptować chłopaka, który go zamordował. To wstrząsający dokument o straszliwej rozpaczy, nieustającej żałobie i niezbędnym przebaczaniu.
W filmie Święty od bandytów Maïlys Audouze – córka i reżyserka – próbuje zrozumieć i lepiej poznać swojego ojca, który w bardzo wczesnym wieku wszedł w konflikt z prawem. W intymnej rozmowie poznaje dokładnie jego kryminalną przeszłość, a także sprawia, że musi się on skonfrontować z pewnymi dokumentami, do których po latach dotarła.
Hafis & Mara (reż. Mano Khali) to z kolei portret dojrzałego małżeństwa. On – artysta malarz libańskiego pochodzenia, obieżyświat, wiecznie przekraczający granice w sztuce i własnym życiu, ona – jego wierna żona i muza, domatorka. Dokument złożony z wywiadów i obserwacji codziennego życia to próba uchwycenia ich wyjątkowej, nietypowej relacji.
Nie zabraknie również tematów przedstawionych z perspektywy konkretnych miejsc. Rabot opowiada o komunalnym bloku w Belgii przeznaczonym do wyburzenia. Reżyserka Christina Vandekerckhove śledzi losy mieszkańców budynku, którzy muszą się wyprowadzić, co dla niektórych równa się z podjęciem niekiedy bardzo dramatycznych decyzji. O innym bloku, tym razem w multikulturowej dzielnicy Jerozolimy, opowiada natomiast film Przy ulicy Sterna (reż. Gad Abittan). To osobista historia reżysera, który ten blok zamieszkiwał i przez kilka lat filmował swoich sąsiadów. Wraz z pojawieniem się nowych mieszkańców – ultraortodoksyjnych Żydów – dotychczasowy pluralizm religijno-kulturowy dzielnicy zostaje zachwiany.
Dokument Godziny otwarcia (reż. Silvia Bellotti) prezentuje z kolei pracę urzędu we Włoszech i próbę zapanowania nad panującym w nim chaosem. To uniwersalna opowieść o biurokracji, przedstawiona z punktu widzenia zniecierpliwionych urzędników oraz ludzi oczekujących dzień w dzień na swoją kolej i odsyłanych wciąż z miejsca na miejsce.
Kaplica przy ruchliwej autostradzie w Niemczech staje się natomiast bohaterką filmu Wyznania przy autostradzie (reż. Elsbeth Fraanje). Tysiące ludzi mija ją codziennie, część z nich zatrzymuje się na chwilę zadumy i refleksji oraz by zostawić ślad w księdze gości. Poznajemy bliżej odwiedzających i opiekujących się tym nietypowym punktem na trasie.
Białoruski Debiut (reż. Anastasiya Miroshnichenko) śledzi próby amatorskiej grupy teatralnej w zakładzie karnym dla kobiet. Dla wielu udział w sztuce to jedyna szansa na oderwanie się od brutalnej rzeczywistości, w której się znalazły, a także próba poradzenia sobie z tęsknotą za bliskimi.
W filmie Lęk (reż. Pablo Aparo, Martín Benchimol) życie i zdrowie mieszkańców argentyńskiej wioski El Dorado są podporządkowane wierze w niezwykłą moc lokalnych znachorów. Z rozmów z kolejnymi uzdrowicielami i ich pacjentami wyłania się portret bardzo konserwatywnej i radykalnej społeczności, żyjącej w oderwaniu od współczesnej cywilizacji.
Zmarła pod koniec zeszłego roku Racy Taylor to bohaterka dokumentu Gwałt na Recy Taylor w reżyserii Nancy Buirski. W 1944 roku 24-letnia wówczas Taylor padła ofiarą zbiorowego gwałtu. Sprawców, mimo że szybko zostali zidentyfikowani, nigdy nie skazano. Taylor była Afroamerykanką, a została zgwałcona przez sześciu białych mężczyzn. Przez całe życie walczyła o sprawiedliwość.
Konkurs dokumentalny odbywa się już po raz dwunasty. Twórca najlepszego filmu otrzyma Złoty Róg – najwyższe wyróżnienie konkursu.
58. Krakowski Festiwal Filmowy
Od 27 maja do 3 czerwca 2018 roku
