Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości skłania do przypomnienia postaci, które poświęciły swoje życie stając w jej obronie. Należy do nich Antoni Wiwulski – genialny artysta, architekt i rzeźbiarz, o niezwykłej biografii i bogatym dorobku artystycznym. Jego twórczość przypada na początek XX wieku, epokę Młodej Polski, która przyniosła rozkwit artystyczny na ziemiach polskich. Sylwetkę i dzieła Antoniego Wiwulskiego przybliży prof. dr hab. Krzysztof Stefański podczas kolejnego spotkania w ramach cyklu Artefakty z Niepodległą. Wykład odbędzie się w Willi Caro – Muzeum w Gliwicach w sobotę 5 maja.
Antoni Wiwulski urodził się w 1877 roku w głębi Rosji, w dzieciństwie mieszkał na Łotwie, a następnie uczył się w jezuickim zakładzie w Chyrowie, nieopodal Przemyśla, wówczas na terenie Galicji. Studiował architekturę w Wiedniu, a rzeźbę w Paryżu. Stworzył tak wspaniale dzieła jak ufundowany przez Jana Paderewskiego w 1910 roku Pomnik Grunwaldzki w Krakowie – zburzony przez hitlerowców – oraz Trzy Krzyże w Wilnie z 1915 roku – zburzone przez komunistów. W późniejszym czasie obydwa monumenty odbudowano. Dziełem jego życia miał być kościół Serca Jezusowego w Wilnie o śmiałej formie architektonicznej i żelbetowej konstrukcji. Niedokończony przed 1939 r. obiekt w czasach sowieckiej Litwy został przebudowany na Dom Budowlanych. Antoni Wiwulski zginął w styczniu 1919 r., stając w obronie Wilna zagrożonego przez sowieckich najeźdźców.
Był okres, gdy twórczość Wiwulskiego była zapomniana. Obecnie o jego dziełach mówi się coraz częściej. Warto przywrócić pamięć o tym wspaniałym artyście i polskim patriocie.
Prof. dr hab. Krzysztof Stefański – historyk sztuki. Urodzony w Bolesławcu na Dolnym Śląsku, absolwent Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1992 r. pracownik Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się architekturą polską XIX i XX wieku, głównie zagadnieniami architektury sakralnej i poszukiwania form narodowych oraz sztuką Łodzi i problematyką rewitalizacji. Autor ponad 200 publikacji, w tym 20 książek – m. in.: Polska architektura sakralna w poszukiwaniu stylu narodowego (Łódź 2000), Jak zbudowano przemysłową Łódź. Architektura i urbanistyka miasta w latach 1821-1914 (Łódź 2001), Architektura XIX wieku na ziemiach polskich (Warszawa 2005), Łódzkie synagogi. Wirtualne dziedzictwo „zaginionej dzielnicy” (Łódź 2009), Łódzkie wille fabrykanckie (Łódź 2013), Narodziny miasta. Rozwój przestrzenny i architektura Łodzi do 1914 r. (Łódź 2016). Zaangażowany w ochronę łódzkich zabytków – współzałożyciel Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem w Łodzi, Fundacji Na Rzecz Ratowania Kaplicy Karola Scheiblera. Fundacji „Lux pro Monumentis” organizującej coroczne Festiwale Światła.
Z okazji jubileuszu odzyskania przez nasze państwo niepodległości Muzeum w Gliwicach w cyklu Artefaktów z Niepodległą podąży tropami Polski odrodzonej nie tylko w historii, ale i w sztuce. Przez 123 lata zaborów polskość przetrwała w dużej mierze dzięki twórcom, których dzieła nie pozwoliły zapomnieć o ojczyźnie, które krzepiły serca, ale też które wyrażały ból i traumę związaną z utraconą suwerennością. W pracy artystów destylowała się esencja polskości, wydobywając rodzime, unikatowe wartości polskiej kultury. Jej najważniejsze dokonania pozwalały wyraźniej dostrzec to, czego wyrzec się nie podobna bez względu na cenę. Począwszy od marca w ramach Artefaktów zaprasza na wykłady historii sztuki z Niepodległą w tle. Wykłady prowadzą profesor Krzysztof Stefański z Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego, którego przedmiotem badań jest architektura polska XIX i XX wieku – głównie architektura sakralna i zagadnienie poszukiwania form narodowych, sztuka Łodzi i problematyka rewitalizacji, oraz profesor Waldemar Okoń z Zakładu Historii Sztuki Nowoczesnej Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalizujący się w historii sztuki XIX i XX wieku, autor takich między innymi publikacji, jak Alegorie narodowe, Kresy w malarstwie polskim, monografie poświęcone Janowi Matejce i Stanisławowi Wyspiańskiemu. Wykłady w ramach Artefaktów z Niepodległą odbywają się raz w miesiącu, w soboty, w Willi Caro.
Cykl Artefakty z Niepodległą realizowany jest w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości.
Prof. dr hab. Krzysztof Stefański, Antoni Wiwulski – architekt i rzeźbiarz, obrońca Wilna
Wykład w ramach cyklu Artefakty z Niepodległą
5 maja 2018 roku o godzinie 16.00
Willa Caro – Muzeum w Gliwicach
