23 maja rozpoczął się 14. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy, który od lat przybliża najważniejsze i najciekawsze filmy poświęcone tematyce żydowskiej.
Festiwal Żydowskie Motywy jest jednym z największych tego typu wydarzeń w Europie, prezentującym filmy fabularne, dokumentalne oraz krótkometrażowe o historii i tradycji narodu żydowskiego oraz jego kulturowej tożsamości. Na szczególny charakter imprezy wpływają też liczne spotkania z reżyserami konkursowych filmów. Udział w festiwalu potwierdziło ponad dwudziestu twórców filmowych, w tym takie postaci jak: Barak Heymann z Izraela czy Ferenc Török z Węgier.
Cel festiwalu jest niezmienny – pokazać najciekawsze ujęcia tematyki żydowskiej we współczesnym kinie. „W tym roku dostaliśmy ponad sześćset zgłoszeń, a wybraliśmy spośród nich trzydzieści cztery filmy” – mówi Mateusz Toma, koordynator Festiwalu. W programie znalazły się tytuły z Polski, Niemiec, Izraela, Francji, Węgier, Australii, Argentyny, USA, Litwy, Kanady, Rumunii, Austrii, Portugalii i Czech, wyreżyserowane w latach 2016-2018, drobiazgowo zweryfikowane pod względem artystycznym i merytorycznym przez komisję festiwalową.
Przekrój tematów fabularnych, które pojawią się na festiwalu, jest szeroki. W filmie Ferenca Töröka 1945 (Węgry, 2016) dwóch ortodoksyjnych Żydów przybywa tuż po wojnie do niedużego miasteczka na Węgrzech. Mieszkańcy obawiają się, że przyjezdni są spadkobiercami zamordowanych podczas Zagłady lokalnych Żydów i upomną się o zagrabione mienie.
Maysaloun Hamoud w filmie Pomiędzy (Izrael/Francja, 2016) przedstawia portret trzech młodych Palestynek mieszkających w Tel Awiwie, uchwyconych w codzienności rozdartej pomiędzy tradycyjnym środowiskiem izraelskich Arabów a życiem nowoczesnego miasta, w którym praca, seks i wolność wyboru mają swoją cenę.
Napięte stosunki izraelsko-palestyńskie są wyłącznym tematem Wojny w 90 minut (Izrael/Niemcy, Portugalia, 2016). Nareszcie rozlew krwi ma zostać powstrzymany. Konflikt można rozwiązać poprzez organizację meczu piłki nożnej! To jego wynik rozstrzygnie, kto zostanie gospodarzem Ziemi Świętej, a kto będzie musiał ją opuścić. Zobaczymy całość przygotowań, od spotkania w siedzibie FIFA, aż po sam mecz w Portugalii. To tragikomiczna i bardzo politycznie niepoprawna komedia nagradzanego izraelskiego reżysera Eyala Halfona, byłego ratownika, przewodnika po pustyni, nauczyciela i dziennikarza sportowego, który – tak jak wielu reżyserów prezentowanych filmów – będzie gościł na festiwalu.
Tematy wojenne pojawią się także w filmie Kraina małych ludzi Yaniva Bermana (Izrael, 2016). Czwórka dzieci izraelskich oficerów zakłada swoją kryjówkę w opuszczonym obozie wojskowym. Trwa izraelska operacja militarna i wkrótce pojawia się tam dwójka dezerterów. Konflikt o prawa do obozu zaczyna się zmieniać w kolejną, nie mniej brutalną, wojnę.
Podczas festiwalu zobaczymy również filmy dokumentalne pokazujący świat znacznie bogatszy niż przekaz płynący z doniesień medialnych. W obrazie Ink of Yam (Niemcy, 2017) Tom Fröhlich pokaże rosyjskie studio tatuażu w Jerozolimie, w którym spotykają się mieszkańcy świętego miasta – Żydzi, Arabowie i chrześcijanie. Nieduże studio jest soczewką pokazującą nieoczywisty wymiar relacji mieszkańców.
Jednym z punktów festiwalu będzie prezentacja dwóch filmów Baraka Heymanna, czołowego izraelskiego dokumentalisty, działającego w duecie reżysersko-producenckim ze swoim bratem Tomerem: Kto mnie teraz pokocha (Izrael, 2016) oraz polska premiera #WORK_IN_PROGRESS (Izrael, 2017). Bracia Heymann w swoich filmach dokumentują skomplikowaną społeczno-polityczną rzeczywistość Izraela, skupiając się na tematyce praw człowieka, mniejszości etnicznych i seksualnych oraz społecznego naznaczenia.
W głośnym dokumencie Miss Holocaust (Polska, 2017) zobaczymy konkurs piękności, do którego wstępna selekcja odbyła się niemal 80 lat temu. Film Michaliny Musielak miał premierę na festiwalu Berlinale 2017 w konkursie filmów krótkometrażowych.
Te i wiele innych tytułów będzie konkurować o Grand Prix – Złotego Warszawskiego Feniksa oraz o nagrody dla najlepszego filmu fabularnego, dokumentalnego oraz najlepszego obrazu krótkometrażowego. Ponadto filmy festiwalowe będą rywalizowały o Nagrodę Specjalną przyznawaną przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie, a także o Nagrodę Publiczności ufundowaną przez Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w RP.
Nagrodzone filmy wybierze jury w składzie: Beata Chmiel, Andrzej Jakimowski, Adam Bajerski.
Wydarzeniem pozakonkursowym będzie projekcja cyfrowo zrekonstruowanego dokumentu Stuarta Schulberga Norymberga: lekcja dla przyszłych pokoleń z 1948 roku, bazującego na oryginalnych nagraniach z procesów norymberskich. W dyskusji po seansie będzie uczestniczyć Sandra Schulberg – córka reżysera i producentka odnowionej wersji filmu.
24 maja w JCC Warszawa odbędą się warsztaty prowadzone przez Baraka Heymanna, podczas których reżyser wraz z uczestnikami spróbuje odpowiedzieć na pytanie jak kształtować – fundamentalną dla powodzenia filmu dokumentalnego – relację z portretowanym bohaterem. Jak zasłużyć na jego zaufanie i uzyskać wiarygodny i wartościowy dramaturgicznie materiał filmowy.
Wśród wydarzeń towarzyszących znalazły się też warsztaty kuchni żydowskiej przygotowane przez Menora InfoPunkt, które odbędą się 24 i 25 maja w Charlotte Menora przy Placu Grzybowskim 2.
14. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Żydowskie Motywy
Od 23 do 27 maja 2017 roku
Kino Muranów w Warszawie
