Ekspozycja MASCULLINEA. Zbiór męskich historii prezentowana będzie od 1 czerwca w Galerii BWA w Kielcach. Jest to pierwsza edycja wystawy, która po odsłonie w Kielcach prezentowana będzie w Łodzi i w Warszawie.
Zebrany w jedną całość zbiór utworów, tekstów, notatek różnych autorów określany jest jako miscellanea. Zbiór ten zawierać może różne aspekty tematu dotyczące głównego motywu opracowania. W ujęciu zbioru prac, będących wypowiedziami w obszarze sztuk wizualnych kilku prezentowanych w wystawie autorów, nazwa zmodyfikowana została dla dokładnego nakreślenia znaczenia pokazu. Tak więc miscellanea zastąpiona została mascullineą będącą zbiorem męskich historii. Określenie to zawiera dwa istotne aspekty, wokół których zbudowany został zbiór prac prezentowanych w MASCULLINEI. Po pierwsze, jest to zbiór prac stworzonych przez mężczyzn. […] Wybór prac w MASCULLINEI w znacznym stopniu ukazuje wrażliwość i zaangażowanie mężczyzn w wiele tematów, związanych z ich doświadczeniami, wspomnieniami i odniesieniami do tego co było. Po drugie, przeszłość jest płaszczyzną łączącą wszystkie prezentowane tu prace. Odniesienia do tego co było, stanowią zbiór wielu historii autorstwa siedmiu artystów […].
Do nieokreślonej wielkości zbioru doświadczeń , wspomnianych tu przeżyć i odniesień jakie usytuowane są w przeszłości , należą ludzie, zdarzenia, miejsca i…..rzeczy. Wydarzenia z przeszłości mające wpływ na czas późniejszy, dokładniej na teraźniejszość, odnoszą się tu w aspektach zdarzeń do postaci zarówno bliskich jak i obcych osób, miejsc i rzeczy. W tym właśnie kontekście usytuowane są prace Roberta Kuśmirowskiego, który niejednokrotnie określany był jako „genialny imitator” czy „fałszerz i manipulator rzeczywistości”. Jego seria rysunków nazwanych Rysumentamijest doskonałym falsyfikatem rzeczywistych dokumentów, stron zeszytów, listów czy kopert pocztowych z wszystkimi oznaczeniami. Perfekcyjne „falsyfikaty” wykonane zostały w sposób najlepiej oddający charakter i podobieństwo odtwarzanych obiektów. […] W Jego sztuce przedmioty faktyczne splatają się ze stworzonymi przez niego a zapisy dźwiękowe, video czy obraz fotograficzny, są następstwem kreacji która zainicjowała jego drogę twórczą w obszarze sztuk wizualnych.
Faktyczne przedmioty, wykorzystuje w swojej twórczości również Paweł Łyjak. Jego gablotki, apteczki i zabawki dziecinne, określić można by jako przedmioty bezużyteczne czy niepotrzebne. Łyjak poprzez wykorzystanie ich nadaje im inne od poprzedniego znaczenie, w którym pojawia się postać chłopca-autora, wpisana w ramy ciężkiego dzieciństwa, z którym rozlicza się będąc dorosłym już mężczyzną. Pracą Łyjaka o szczególnym znaczeniu jest Medalion. Obiekt ten jest rodzajem pożegnania i uśmiercenia dzieciństwa. Łyjak wykorzystał tu swoje zdjęcie z dzieciństwa, które umieścił na wypukłej i owalnej formie jednoznacznie przypominającej porcelanowe zdjęcia nagrobne. Jego historia i odniesienia różnych typów „czarnych” osobowości do własnej, znalazła kontynuację w pracach z cyklu Komunia święta i Nieprzypadkowa geometria osobowości. Sytuacje z życia wzięte, mentalność która daje się we znaki, absurd i przemoc, są motywami jakie cechują bohaterów obrazów Piotra Kotlickiego. W jego pracach malarskich, zarówno mniejszych jak i w większych formatach, ukazane postacie przedstawione zostały najczęściej fragmentarycznie. […] Najczęstszym motywem jego prac w przedstawianych na obrazach sytuacjach jest mężczyzna. Kotlicki wykorzystuje też synonimy w malowanych przez siebie scenach i postaciach, by podkreślić realność mentalności i postrzegania świata spotykaną u wielu ludzi. […]
Krytyczny charakter i niekwestionowane poczuciem humoru są cechami prac Pawła Hajncla. Jego odniesienia do rzeczywistości w dość wyraźnie nakreślony sposób obrazują absurd, obłudę, małostkowość i niejednokrotnie głupotę. Hajncel, przy krytycznym charakterze obrazowania mentalności i sytuacji z nieodległej przeszłości, w serii niewielkich prac, zatytułowanych Galeria Malarstwa Tekturkowo, komentuje malarsko rzeczywistość z typowym dla siebie poczuciem humoru. Artysta ten, zarówno jako malarz, rysownik jak i performer, jest jedną z najbardziej wyrazistych postaci rodzimej sztuki. Jego performance, wykonywane najczęściej w przestrzeni miejskiej, są sytuacjami jakie zaskakują przechodniów, świadków dziejących się sytuacji wykreowanych przez artystę. Filmy w których sam autor jest postacią pierwszoplanową, są zapisem jego działań performatywnych, w których powtarza odruchy stojącego obok ojca, kichając, kaszląc na tle biało czerwonym (w filmie Ja, mój stary i flaga narodowa z 2007), czy też w biało-czerwonym ubraniu odgrywa jednoosobowy spektakl prezentując historię Polski w video-performance Historia jednego narodu z 2006 roku. Piotr Gajda, zajmujący się głównie performance, z filmie Płynę z 2017 roku, odnosi się do biegu życia, przemijania i emocjonalności człowieka. […]
Polemizując z utartymi schematami myślowymi na temat mężczyzn, Bogusław Bachorczyk w swojej twórczości odnosi się do historii wizerunków męskich. Jego „męskie kroje” i większość przedstawień w pracach malarskich, fotograficznych i collage, obrazują mężczyznę, najczęściej samego autora. Jest to mężczyzna, który wbrew utartym schematom, obnaża swoje „ja”. Obraz ten jest przedstawieniem mężczyzny, który nie wstydzi się okazywać emocji, potrzeb czy nawet zachcianek. Bachorczyk nawiązuje również do przedstawień żołnierzy, którzy utożsamiając walkę o ideały, mieli by utożsamiać siłę i być twardzielami, którym nie przystoi okazywanie emocji czy dokładniej emocjonalności która kulturowo przypisywana była kobietom. […]
Odniesienia do wybranych historii i postaci jakie zajmują moja uwagę od pewnego już czasu, znalazły obszar wspólny z pracami artystów których zaprosiłem do udziału w Mascullinei. Odkrywanie nurtujących historii z przeszłości dało tu możliwość nowej interpretacji zdarzeń i postaci, jakie znalazłem w pracach Roberta Kuśmirowskiego, Bogusława Bachorczyka, Pawła Łyjaka i innych biorących udział w wystawie. Postać (przypomnianego już wcześniej) Jacka Malczewskiego i Stanisława Wyspiańskiego, były dla mnie odniesieniami do stworzenia prac z cyklu Uwarunkowania genetyczne (2015 / 2018) oraz Piękna i bestia (2018). W odróżnieniu od szukania podobieństw z Jackiem Malczewskim, małżeństwo Wyspiańskich, budzące sprzeczne opinie, od lat było dla mnie historią wobec której nie mogłem przejść obojętnie z racji przeciwieństw Stanisława i Teofili. W ich historię wpisałem siebie, jako potrzebę identyfikowania się z nadwrażliwcem, wizjonerem i tytanem pracy jakim był Wyspiański. Historia ta była i jest dla mnie nadal, zestawieniem przeciwieństw, które… spotkały się w odległej przeszłości. Odległej i w jakiś sposób mojej, z uwagi na fakt że wywiera na mnie silne wrażenie do dzisiaj. Szukając analogii w odniesieniach do przeszłości, w wielu aspektach, istotnym dla mnie było zbudowanie narracji poprzez zestawienie wybranych prac, których autorami są mężczyźni. Wszystkie prace jakie znalazły się w tytułowym „zbiorze męskich historii” odnoszą się do różnych historii i w różny sposób. Wyznacznikiem doboru prac była tu przeszłość w odniesieniu do postaci własnej, przechowywanych z różnych powodów w głowie historii, miejsc i rzeczy. Mascullinea, ukazuje mężczyzn z różnych stron, w wielu aspektach, które warte są analizy, choćby z powodu zaprzestawania myślenia i postrzegania wszystkich mężczyzn w oparciu o utarte od dawna schematy na temat tej właśnie płci.
Tekst: Bartek Jarmoliński
MASCULLINEA. Zbiór męskich historii
Artyści: Bogusław Bachorczyk, Stanisław Piotr Gajda, Paweł Hajncel, Bartek Jarmoliński, Piotr Kotlicki, Robert Kuśmirowski, Paweł Łyjak
Kurator: Bartek Jarmoliński
Od 1 do 15 czerwca 2018 roku
Galeria BWA w Kielcach
