6 marca 2019 roku o godzinie 18:00 w Galerii Promocyjnej w Warszawie odbędzie się wernisaż wystawy: Delaine Le Bas i Małgorzaty Mirgi-Tas zatytułowanej Mówiąc własnym głosem.
Przedstawienia malarskie i dokumentalna fotografia określiły wyobrażenie Romów, nierzadko wzmacniając klisze i sprowadzając romską mniejszość do roli obserwowanego zjawiska. Stąd nieuniknione odniesienia do własnej tożsamości dodatkowo złożonej przez kontrastowe zestawienie spojrzenia na społeczność romską od wewnątrz ale także z zewnątrz. Konfrontowanie się ze stereotypami stanowi nieodłączny wymiar sztuki współczesnych romskich artystów. Wystawa ta prezentuje wybór prac dwóch artystek brytyjsko-romskiej Delaine Le Bas i polsko-romskiej Małgorzaty Mirgi-Tas, które od lat uczestniczą w dialogu artystycznym między krajami europejskimi a współczesną kulturą Romów.
Twórczość Delaine Le Bas posługująca się językiem malarstwa, fotografii, instalacji i performance’u wyraźnie wskazuje na społeczne problemy. Podnosząc kwestię ludzkiej godności, nie zatraca przy tym związku z własną historią i romską tożsamością. Jej sztuka w subtelny sposób inscenizuje istotne wyzwania stojące przed współczesnym społeczeństwem, ujawnia mechanizmy nierówności i odwołuje się do jednego z najszlachetniejszych odruchów ludzkich, jakim jest zdolność empatii. Twórczość Le Bas cechuje indywidualna perspektywa, unikająca abstrakcyjnego operowania pojęciami. Artystka nie tworzy programowych systemów, pozostaje odległa od pouczającego tonu wolna od pokusy przebierania sztuki w społeczne badania. Nie tyle opowiada o określonych doświadczeniach, co pozwala je zrozumieć albo przeżyć w swojej intymności.
Obrazy i instalacje Małgorzaty Mirgi-Tas są niezwykłym połączeniem przedstawienia codziennego życia Romów z wypracowanym przez siebie, rozpoznawalnym, plastycznym językiem, formalnie czerpiącym z romskiego otoczenia, ze szczególnym uwzględnieniem tkaniny. Jej obrazy to kolorowe kolaże, częściowo oklejane wzorzystymi warstwami materiału. Gotowe tkaniny są zarówno środkiem plastycznym, ale także częścią przedstawionego świata, gdzie ubrania, czy to suszące się na sznurze, czy noszone przez postacie, czy kupowane na targu stanowią jedno z podstawowych odniesień wizualnych i afirmację „romskości”. W obrazach odczuwa się przesycone życzliwością spojrzenie na przedstawione postacie i sytuacje, które nierzadko są podszyte melancholią. To właśnie przezwyciężenie uprzedmiotowiającego spojrzenia sztuki na Romów decyduje o jakości tej twórczości.
Do niedawna traktowana protekcjonalnie i redukowana do folkloru twórczość romskich artystów doczekała się uznania i stała się równowartościową częścią panoramy współczesnego świata kultury. Przełomowym momentem był pierwszy Pawilon Romski w weneckim Biennale w 2007 roku. W Polsce kluczowym wydarzeniem była wystawa w warszawskiej Zachęcie w 2013 roku pod tytułem „Domy srebrne jak namioty”. Od tego czasu miały miejsce mniejsze wystawy w Tarnowie, Wrocławiu, Gdańsku, Koninie i Krakowie, a przede wszystkim poza Polską w Berlinie, Budapeszcie, Brnie, Belgradzie itd.
Tytuł wystawy „Mówiąc własnym głosem” odnosi się bezpośrednio do romskiego doświadczenia i współczesnej sztuki. Artyści mają prawo mówić własnym głosem, nie będąc zmuszanym do ukrywania swojej tożsamości, do której się poczuwają. Słowo „głos” jest jedną z najważniejszych metafor politycznych i społecznych, przysługuje wszystkim, a jednocześnie jest czymś indywidualnym, osobistym, a także związanym z płcią. Prezentacja wspólna tych dwóch artystek jest również świadectwem ich wieloletniej przyjaźni i współpracy m.in. w ramach warsztatów i rezydencji organizowanych przez Małgorzatę Mirgę-Tas w Czarnej Górze na południu Polski.
(Konstanty Szydłowski)
Delaine Le Bas
Urodzona 17 lipca 1965r. w Worthing West Sussex Mieszka i pracuje w różnych miejscach w Europie
Delaine Le Bas urodziła się w Worthing U.K. w 1965 roku. Studiowała w St Martins School Of Art w Londynie. Le Bas jest artystką interdyscyplinarną, tworzącą instalacje, performance, fotografię i film.
Była jedną z szesnastu artystów biorących udział w „Paradise Lost” Pierwszym Romskim Pawilonie na Biennale w Wenecji 2007 roku. Ze swoim zmarłym mężem, artystą Damianem Le Basem, realizowała wspólnie instalację „Safe European Home?” i projekty Gypsy Revolution i Gypsy DaDa, a w 2017 roku wspólnie produkowała prace sceniczne i kostiumy dla Roma Armee w Gorki Berlin. W 2015 roku Delaine Le Bas stworzyła „Romani Embassy”. Le Bas w swoich performansach używa tekstów przygotowywanych razem z jej synem, pisarzem Damianem Jamesem Le Basem. Jej prace znalazły się na Biennale Praskim 2005 i 2007, Biennale w Wenecji 2007 i 2017, Biennale Gwangju 2012, Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w 2013 roku, MWW Muzeum Współczesnym we Wrocławiu w 2014 roku, na trzeciej edycji projektu Biennale Sztuki Współczesnej D-0 Ark Underground w Bośni i Hercegowinie w 2015 roku, Off Biennale Budapest 2015, Goteborg International Biennale For Contemporary Art Extended 2015, Critical Contemplations Tate Modern w 2017 roku, ANTI Athens Biennale 2018. Delaine Le Bas była jednym z kuratorów I Roma Biennale 2018 w Gorki Berlin, jest kuratorem stowarzyszonym w 198 Contemporary Arts & Learning London U.K. oraz kuratorem artystycznym w RomaTrial Berlin. Delaine Le Bas jest jednym z artystów na Casablanca Biennale 2020. Niedawno miała indywidualną wystawę „Untouchable Gypsy Witch” w Transmission Glasgow od listopada do grudnia 2018 roku oraz „Tutis A Rinkeni Moola, Abri” w Yamamamoto Keiko Rochaix w Londynie od stycznia do marca 2019 roku.
Małgorzata Mirga-Tas
Urodzona w 1978 roku w Zakopanem. Absolwentka Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom w pracowni prof. Józefa Sękowskiego w 2004 roku. Zajmuje się rzeźbą i malarstwem. Jej malarstwo mają cechuje intensywna kolorystyka połączona z mocnym kontrastowym konturem. Stosuje technikę mieszaną, używając w swoich obrazach tkanin, wycinków z czasopism, cekinów i innych materiałów. Tematyka jej twórczości ściśle wiąże się z romską kulturą i społecznym doświadczeniem tożsamości.
Uczestniczyła w Międzynarodowym Sympozjum Rzeźbiarskim w Brnie (Czechy, 2012). Współtworzyła wystawę „Zalikierdo Drom” w Warszawie (2014). Była stypendystką programu rządu amerykańskiego International Visitor Leadership Program w USA na temat „Promoting Social Good Through the Arts”(2015). Otrzymała wyróżnienie na 42. Biennale Malarstwa „Bielska Jesień 2015”. W 2018 roku otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest organizatorką, kuratorką i koordynatorką projektu Romani Art, oraz corocznego Międzynarodowego Pleneru Artystów romskich i nieromskich w Czarnej Górze JAW DIKH!
_______________
Delaine Le Bas & Małgorzata Mirga-Tas
Speaking in One’s Own Voice (Mówiąc własnym głosem)
Kurator: Konstanty Szydłowski
Galeria Promocyjna (Staromiejski Dom Kultury)
Rynek Starego Miasta 2
00-272 Warszawa
6.03 – 31.03.2019 r.
Wernisaż: 6 marca 2019 r., godz. 18:00
