16 października w Cricotece w Krakowie będzie można zobaczyć zapis fragmentu próby spektaklu Dziś są moje urodziny zrealizowanej 19 listopada 1990 roku.
Zapis prezentuje Tadeusza Kantora pracującego nad sekwencjami związanymi z Obrazem Rodziny. Pokazuje jak reżyser objaśnia sposób ustawiania stołu, pojawiania się na scenie postaci i ich wzajemne relacje. Próbowane są m.in. sceny dosiadania się członków Rodziny do stolika Kantora, upadku Infantki z obrazu Velázqueza i jej ponownego usadzania w ramie obrazu oraz sekwencja powrotu Biednej Dziewczyny. Korygowane są teksty wypowiadane przez poszczególne postaci i dodawane są nowe kwestie. Kantor zwraca szczególną uwagę na intonację i gestykulację. Dopracowywana jest także kwestia Pomywaczki podającej się za krytyka, która wnosi i ustawia blat stołu.
Pokazy rejestracji prób spektaklu towarzyszą wystawie Dziś są moje urodziny, która jest trzecią odsłoną w cyklu pokazów mających na celu tematyczną prezentację kolekcji Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka. Poświęcona została spektaklowi Dziś są moje urodziny Teatru Cricot 2, nad którym artysta pracował od października 1989 do początku grudnia 1990. Tadeusz Kantor zmarł po jednej z ostatnich prób spektaklu, 8 grudnia 1990, jego premiera odbyła się wkrótce potem, w styczniu 1991 roku w Théâtre Garonne w Tuluzie, a pokazy spektaklu miały miejsce w 22 miastach na całym świecie do czerwca 1992 roku.
Przybliżenie odbiorcom wystawy spektaklu, który był ostatnim dziełem Tadeusza Kantora, w szczególny sposób łączy się z okolicznościami realizacji tej ekspozycji, która jako ostatnia prezentowana będzie w Cricotece przy ul. Kanoniczej 5, w związku z planowanym przeniesieniem działalności ośrodka do nowej siedziby przy ul. Nadwiślańskiej w Krakowie.
Miejscem spektaklu Dziś są moje urodziny jest pracownia artysty, jego pracownia z ul. Siennej, przeniesiona na scenę. W Biednym Pokoju Wyobraźni artysty, gdzie panuje pamięć dzieciństwa, samotność, Śmierć czekająca, wielka aktorka i jej rywalka: Miłość – na uroczystości urodzinowej pojawiają się postacie z jego wcześniejszych spektakli, umarli przyjaciele-artyści, członkowie rodziny. Materią spektaklu jest życie artysty, jego czas teraźniejszy, a z tym także przeczucie śmierci, lęki, sztuka, dzieło. Przeciwstawiając się XX stuleciu jako wiekowi katastrof, totalitaryzmów, zbrodni człowieka przeciw człowiekowi, czyni siebie samego, swoją indywidualność i własną intymność głównym tworzywem, zapraszając nas, abyśmy mu towarzyszyli w jego ostatnich urodzinach, byli świadkami jego życia i śmierci, obecności i nieobecności jednocześnie.
Stąd na wystawie pragniemy przybliżyć głównie pracę nad spektaklem Dziś są moje urodziny, ale także inne działania, które przenikały się w ostatnim okresie jego życia. Oprócz obiektów ze spektaklu, prezentujemy wybrane rękopisy Kantora, odnoszące się nie tylko do samego dzieła, ale także do kondycji artysty. Pokazujemy także szkice techniczne i inne archiwalia ze zbiorów Cricoteki.
Wystawie, towarzyszy cykl projekcji filmowych, zapisów wybranych prób oraz rejestracji spektaklu, połączonych ze spotkaniami z aktorami Teatru Cricot 2 i badaczami. Ideą tych projekcji i spotkań jest próba przybliżenia się do odpowiedzi na pytanie czym było ostatnie dzieło Kantora, ale także jego życie, co w tym spektaklu okazało się realnością, a co fikcją.
Ponieważ Dziś są moje urodziny to spektakl, który nie został przez artystę ukończony, w odróżnieniu od innych spektakli Teatru Cricot 2, charakteryzuje go pewne niedomknięcie, widz pełni tutaj w wyjątkowy sposób funkcję ostatniego ogniwa w procesie oddziaływania spektaklu – stąd wspólne analizy i dyskusje towarzyszące zaplanowanym projekcjom i spotkaniom są niezwykle istotne i dopełniają ideę samej ekspozycji.
Aneksem wystawy jest aktualna ekspozycja w Galerii-Pracowni Tadeusza Kantora przy ul. Siennej 7/5: Dziś są moje urodziny. Rysunki Tadeusza Kantora.
Kuratorzy wystawy: Małgorzata Paluch-Cybulska, Bogdan Renczyński
Dziś są moje urodziny – projekcja rejestracji próby
16 października 2012 roku
Archiwum-Muzeum Teatru Cricot 2
ul. Kanonicza 5
Kraków
