Od 22 marca w Kamienicy pod Gwiazdą w Toruniu będzie można oglądać wystawę pt. Mandaryni i uczeni. Życie urzędnika w dawnych Chinach.
Na odnoszącego sukcesy w nauce czeka kariera w służbie. W myśl tej sentencji Konfucjusza, aby stać się urzędnikiem należało zdać egzamin państwowy, sprawdzający wiedzę humanistyczną. Zgodnie z tradycją, społeczeństwo chińskie dzieliło się na cztery stany: uczonych (shenshi), rolników, rzemieślników i kupców. Portugalczycy nazwali w XVI w urzędników, doradców i innych dostojników na chińskich dworach cesarskich mandarynami (od portugalskiego słowa mandar – rozkazywać). Już od czasów dynastii Han (206 r.p.n.e. – 220 r.n.e.) egzamin był wymagany do objęcia urzędu.
Surowy system egzaminacyjny był przepustką do otrzymania odpowiedniego stopnia cywilnego albo wojskowego. Tylko zdane egzaminy umożliwiały noszenie przyznanej odznaki (buzi), zwanej potocznie kwadratem mandaryńskim. Młodzi chłopcy zaczynali nauczanie już w wieku trzech lat. Niektórzy mężczyźni spędzali całe życie próbując zakwalifikować się do noszenia kwadratu mandaryńskiego, który był symbolem wielkiego zaangażowania. Urzędnik miał być uosobieniem konfucjańskich cnót, posiadać rozległą wiedzę humanistyczną, harmonię umysłu.
Za czasów panowania dynastii Sung wprowadzony został system wielostopniowych egzaminów na stanowiska państwowe, które odbywały się w tym samym czasie w całym państwie. Początkowo egzaminy miały system kompleksowy z naciskiem na znajomość tekstów konfucjańskich. Zadawano też pytania dotyczące prawoznawstwa, matematyki, zagadnień politycznych. Jednak z czasem tematy pytań egzaminacyjnych skoncentrowały się głównie na sferze literatury i ortodoksyjnych dogmatów konfucjańskich. Studiowanie dzieł literackich oraz ich tworzenie było ważnym aspektem funkcjonowania człowieka wykształconego i cnotliwego. Warsztat erudyty tworzyły cztery skarby – papier lub jedwab, pędzelek, tusz i rodzaj płytki z wgłębieniem do jego rozcierania.
Za czasów mandżurskich najważniejszym urzędem była Rada Wojenna (Junjichu), zwana też najwyższą Radą Cesarską lub Radą Państwa, gdzie zgodnie z wolą cesarza powstawały dekrety oraz zapadały wszelkie postanowienia wagi państwowej. Władzę wykonawczą sprawował Sekretariat Wewnętrzny (Neige) oraz sześć ministerstw: Kar (Xingu), Robót Publicznych (Gongu), Ceremonii (Libu), Wojska (Bingu), Podatków (Hubu) oraz Rang Państwowych (Libu). Nadzór nad administracją miała Izba Cenzorów (Jianchayuan). Niższe funkcje wykonawcze wypełniał rozbudowany do monstrualnych rozmiarów aparat biurokratyczny. Korupcja paraliżowała funkcjonowanie państwa. (…)
Wystawa prezentuje zarówno oznaki rang urzędniczych tzw. kwadraty mandaryńskie cywilne, jak i bardzo rzadkie wojskowe, oraz przykłady malarstwa z czasów panowania dynastii Ming (1368-1643) i Qing (1644-1911), rzeźby, przedstawiające dostojników cesarskich. pieczęcie, pojemniki na stojące pędzle, a także inne wyroby rzemiosła artystycznego, które towarzyszyły chińskim urzędnikom. Przedmioty te cechuje najwyższy poziom rzemieślniczego kunsztu.
Eksponaty pochodzą z kolekcji sztuki Dalekiego Wschodu Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Pałacu w Wilanowie oraz ze zbiorów prywatnych.
Katarzyna Paczuska
Kurator i aranżacja plastyczna: Katarzyna Paczuska
Mandaryni i uczeni. Życie urzędnika w dawnych Chinach
Wystawę można oglądać od 22 marca 2013 roku
Wystawa potrwa do 8 września 2013 roku
Kamienica pod Gwiazdą
Rynek Staromiejski 35
Toruń
