26 czerwca 2009 roku o godz. 19.00 w toruńskim CSW odbędzie się otwarcie wystawy Nie patrz prosto w słońce / Don’t stare at the sun. Wystawa będzie pierwszą w Polsce prezentacją prac z kolekcji Daros Latinamerica. Prace z kolekcji Daros Latinamerica to w głównej mierze prace wideo, obiekty oraz instalacje artystów pochodzących z krajów Ameryki Łacińskiej. Współczesna sztuka wywodząca się z tego kręgu kulturowego nigdy nie doczekała się tak obszernej prezentacji w Polsce, a wiedza o niej opiera się głównie na stereotypach.
Wybrane na wystawę prace opowiadają o magicznych obrzędach, o tak zwanym zwyczajnym życiu, o łączeniu różnych tradycji, poszukiwaniu odrębności, o problemach społecznych – wszystko to tworzy obraz kultury bardzo barwnej i złożonej. To właśnie obraz jest tutaj punktem wyjścia do rozważań na temat tożsamości w świecie postkolonialnym, zglobalizowanym, w świecie, w którym kolektywna pamięć kultury nabiera zupełnie innego znaczenia i zastępowana jest przez techniczną pamięć archiwów i mediów. Jednak tożsamość kulturowa nie stanowi monolitu, uniwersalnego tworu, doświadczenia dzielonego przez wszystkich członków danej zbiorowości. Jak pisze Stuart Hall, tożsamość kulturowa nie jest czymś danym, lecz podlega ciągłym zmianom i jest stale konstruowana.
Kluczowymi pojęciami dla zrozumienia wystawy są zapomnienie (doświadczenie wyparte) i wspomnienie, do których odwołują się artyści, snując opowieści o pożądaniu, zmysłowym postrzeganiu świata, o pragnącym ciele, i doświadczeniach często trudnych do wypowiedzenia – ukrytych w prostych instynktach, tradycji oraz w prekolumbijskich obrzędach, ale również o wydarzeniach związanych z historią społeczną i polityczną miejsc, z których pochodzą. Punktem wyjścia jest również ciało rozumiane jako miejsce pamięci. Jak pisze Jacques Lacan: (…)mówię swoim ciałem nie wiedząc o tym. Mówię więc zawsze więcej, niż o tym wiem.
Ludzie odwracają wzrok od słońca – jak pisze Georges Bataille: erekcja i słońce gorszą tak samo, jak trup i mrok piwnic. Ludzkie oczy nie znoszą ani słońca, ani kopulacji, ani trupa, ani zmroku, różnie jednak na ich widok reagują. Tytułowe nie patrz prosto w słońce odnosi się bezpośrednio do poznania zmysłowego, które może być również przeżyciem traumatycznym, niebezpiecznym przekraczaniem tabu, wkraczaniem w sfery bolesne, jak ma to miejsce w pracach Reginy José Galindo, Teresy Margolles, Any Mendiety czy Javiera Télleza. Niektóre z prac prezentowanych na wystawie przyniosą jednak widzom ukojenie i przyjemność, jak na przykład miękkie, zmysłowe obiekty do siedzenia Ernesto Neto.
Ważnym dopełnieniem wystawy jest architektura ekspozycji oraz teksty umieszczone na ścianach, wprowadzające dodatkowe konteksty dla prezentowanych prac. Projektowi towarzyszy również pokój przeznaczony do czytania, swoiste archiwum tekstów i dodatkowych materiałów związanych z tematyką wystawy oraz historią kolekcji Daros Latinamerica. Jest to również przestrzeń wspólna dla projektu Poszliśmy do Croatan oraz projekt długofalowy, bowiem zgromadzone archiwum będzie powiększać się wraz z kolejnymi wystawami.
Artyści: Mauricio Alejo, Juan Carlom Alom, María Fernanda Cardoso, Clemencia Echeverri, Regina José Galindo, Teresa Margolles, Ana Mendieta, Ernesto Neto, Javier Téllez
Kuratorki: Agnieszka Pindera, Joanna Zielińska
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
25 czerwca, 18.00
Wykład o twórczości Lygii Clark ( Kamila Wielebska)
Prezentacja projektu Romeo Gongora I AM THE OTHER
26 czerwca – 3 lipca
Prezentacja bloku filmów latynoamerykańskich pod wspólną nazwą NIE PATRZ W SŁOŃCE na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym TOFFIFEST
wrzesień
Wykład o twórczości Paulo Freire
Pokaz filmów Davida Lamelasa, spotkanie za artystą
Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu
