Żyd Niemalowany na XIX-wiecznych drzeworytach sztorcowych

Od 20 listopada w warszawskiej Bibliotece Publicznej im. Stanisława Staszica można oglądać zbiór prawie stu dziewiętnastowiecznych polskich rycin pt. Żyd Niemalowany w Warszawie. Stołeczni Żydzi i ich miasto na XIX-wiecznych drzeworytach sztorcowych. Wszystkie łączy przede wszystkim, ale nie jedynie, tematyka.

Ulica Ptasia w Warszawie, podczas targu. Drzeworyt sztorcowy w rysunku Edmunda Perle rytował Kazimierz Piastuszkiewicz, „Tygodnik Powszechny” 1883 © Fundacja Żyd Niemalowany. Muzeum Wieczny Tułacz (źródło: materiały prasowe organizatora)

Tym wiodącym tematem są Żydzi warszawscy. Na wystawie m.in. sceny z życia żydowskiego i sceny z codziennego życia polsko-żydowskiego, czyli po prostu staro-warszawskiego. Jest ich zdecydowanie najwięcej (Targi Końskie na Pradze), także wizerunki ulic i obiektów (Wielka Synagoga na Tłomackiem, Pałac Kronenberga) związanych z historią, kulturą i cywilizacją żydowską nad Wisłą. Dziś te ulice wyglądają zupełnie inaczej, budynki na ogół zaś nie istnieją.

Bielany, pod Warszawą w Zielone Świątki. Drzeworyt sztorcowy według rysunku Michała Elwiro Andriollego rytował Antoni Zajkowski i Michał Kluczewski, „Kłosy” 1874 © Fundacja Żyd Niemalowany. Muzeum Wieczny Tułacz (źródło: materiały prasowe organizatora)

Szpital dla dzieci, fundacyi małżonków Bersohnów i Baumanów przy ulicy Ślizkiej Drzeworyt sztorcowy (kolorowanie wtórne z epoki) według fotografii Konrada Brandla rytował Stanisław Antoszewicz, „Kłosy” 1878 © Fundacja Żyd Niemalowany. Muzeum Wieczny Tułacz (źródło: materiały prasowe organizatora)

Panorama Warszawy z kopuły kościoła Ewangelickiego [I]. Drzeworyt sztorcowy według rysunku Adolfa Kozarskiego rytował Feliks Zabłocki, „Kłosy” 1870 © Fundacja Żyd Niemalowany. Muzeum Wieczny Tułacz (źródło: materiały prasowe organizatora)

Dla wszystkich niemal prezentowanych grafik wspólny jest też fakt wyjścia spod ręki najwybitniejszych polskich malarzy i rysowników epoki: Michała Elwiro Andriollego, Juliana Fałata, Wojciecha Gersona, Juliusza i Wojciecha Kossaków, Henryka i Ksawerego Pillati, Alfreda Wierusz-Kowalskiego, Stanisława Witkiewicza i oczywiście najbardziej warszawskiego z warszawskich rysowników: niezapomnianego Franciszka Kostrzewskiego. Także jednego polskiego rysownika-Żyda: Edmunda Perle.

Wszystkie grafiki pochodzą z wielkiej rodzinnej kolekcji, należącej do Alicji B. Schottlas. Właścicielka od kilku lat udostępnia poszczególne partie swoich zbiorów kilkuosobowemu zespołowi organizacyjnemu Żyda Niemalowanego. Dzięki temu wystawa – nigdy w tej samej wersji – mogła być prezentowana już w wielu miejscach w całej Polsce.

Żyd Niemalowany w Warszawie. Stołeczni Żydzi i ich miasto na XIX-wiecznych drzeworytach sztorcowych
Wystawę można oglądać od 20 listopada 2013 roku do 15 stycznia 2014 roku
Biblioteka Publiczna im. Stanisława Staszica w Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy
ul. Duracza 19
Warszawa