Narodowa Galeria Sztuki Zachęta w Warszawie zaprasza na kolejne pokazy programu filmowego towarzyszącego wystawie WARSZAWA – MOSKWA / MOSKWA – WARSZAWA 1900 – 2000.
2 grudnia (czwartek), 71 min.
„Koniec Sankt Petersburga”(„Koniec Sankt Petersburga”), scen. Natan Zarchi, rez. Wsiewolod Pudowkin, Albert Gendelsztejn, ZSRR, 1927
Młody wiejski chłopak bierze udział w Rewolucji Październikowej i staje się uczestnikiem szturmu na Pałac Zimowy w Petersburgu. Dla reżysera filmu najważniejsze było ukazanie politycznych i społecznych przyczyn, które doprowadziły do rewolucyjnego przewrotu. Film jest dojrzała, niema epopeja, w której reżyser stara się zobrazować zbiorowy los narodu w określonym momencie historycznym. Jego główny bohater uosabia uciśnionych obywateli Rosji.
Reżyserzy filmu zastosowali te wszystkie środki wyrazu, które stanowią o wielkości rosyjskiego kina z lat dwudziestych. Wybitny operator Anatolij Golownia starał się obrazem podkreślić metaforyczna wymowę dzieła, filmując swego bohatera z tłumu na tle monumentalnych gmachów lub pomników.
7 grudnia (wtorek), 76 min.
„Nowy Babilon”
(„Nowyj Wawilon”), scen. i rez. Grigorij Kozincew, Leonid Trauberg, ZSRR, 1929
Akcja filmu toczy się w czasie wojny francusko-pruskiej w 1870 roku. Pomimo wojny Paryż tętni życiem. Bogate warstwy mieszczaństwa bawią się w restauracjach i ogródkowych teatrzykach. Tymczasem Prusacy już okrążają stolice Francji. Proletariat Paryża nie chce poddać miasta, ale burżuazja krwawo rozprawia się z Komuna Paryska. Na tle tych wydarzeń obserwujemy dzieje miłości Luizy i Jeana. Ona zostaje komunardką, on jest żołnierzem Gwardii Narodowej. W dni krwawej rozprawy z komunardami Jean zostaje wyznaczony do konwoju przewożącego jego ukochana na miejsce rozstrzelania. Luiza może się jeszcze uratować, jeśli podpisze oświadczenie, ze była prostytutka. Bohaterka jednak policzkuje żołnierza proponującego jej takie wyjście z sytuacji i ginie bohaterska śmiercią.
Jeden z najwybitniejszych filmów w historii kina niemego. Opierający sie na tzw. ”montażu atrakcji”, czyli zestawieniu wyrazistych dramaturgicznie obrazów rzeczywistości. Właściwy sens filmu miał się rodzic w „interwałach” czyli wynikach z zestawienia poszczególnych scen.
9 grudnia (czwartek), 84 min.
„Gorączka szachowa”(„Szachmatnaja goriaczka”), scen. Nikołaj Szpikowskij, reż. Wsiewołod Pudowkin, Nikolaj Szpikowskij, ZSRR, 1925
Wizyta szachowego arcymistrza Jose Raula Capablanki wywołuje w Moskwie szachowe szaleństwo. Ikona szachownicy wciska się natrętnie w każdy zakamarek codzienności. Film Pudowkina i Szpikowskiego to klasyk rosyjskiej awangardy lat dwudziestych. „Gorączka szachowa” była twórczym rozwinięciem doświadczeń zachodnioeuropejskiej awangardy filmowej: Luisa Bunuela, Rene Claira i Fernanda Legera.
„Dom przy Trubnej”(„Dom na Trubnoj”), scen. Wiktor Szklowski, Nikolaj Erdman, Bella Zoricz, Anatolij Marienhof, Wadim Szerszeniewicz, rez. Borys Barnet Aleksiejew, ZSRR, 1928
Lata dwudzieste. Do Moskwy przyjeżdża wiejska dziewczyna Parania. Zostaje służącą w mieszczańskiej konserwatywnej rodzinie. Zatrudniający ja Golikow zmusza Paranie do niewolniczej pracy. Jednakże w radzieckiej Rosji służące maja swój związek zawodowy. Przynależność do związku umożliwia Parani udział w życiu społecznym i poszerza świadomość prostej dziewczyny. Golikow nie tylko nie może jej już wykorzystywać, ale nawet musi wypłacić jej wysokie odszkodowanie.
W tym filmie Borys Barnet pragnął uchwycić obraz porewolucyjnej stolicy. Filmując moskiewska kamienice dal prawie dokumentalny zapis życia jej mieszkańców. Widzimy pranie rozwieszone na sznurach, lokatorów rąbiących drewno na poszczególnych piętrach, tak, ze tynk sypie się ze ścian i bezdomne koty błąkające się po klatce schodowej. Szczególnie interesujące są filmowe zdjęcia ulic. Operator zarejestrował na taśmie domy, tramwaje i wystawy sklepów. Film ten prowadzi nas w autentyczna przeszłość Rosji. Aktorzy grają bez charakteryzacji i wydają się zwykłymi ludźmi z tłumu.
Program przygotowany wspólnie z Filmoteka Narodowa i Instytutem Adama Mickiewicza
Wszystkie projekcje o godz. 17:00, sala kinowa, wstęp wolny.
