W dniach od 6 do 7 października 2009 roku w Hemmerdinger Hall na New York University w Nowym Jorku odbędą się spotkania poświęcone sztuce reportażu literackiego i literatury faktu. Seria dyskusji pt.: Po Kapuścińskim: Sztuka reportażu w XXI wieku organizowana jest przez Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku, we współpracy z National Book Critics Circle, New York Institute for the Humanities oraz Kierunkiem Reportażu Literackiego w Instytucie Dziennikarstwa im. Arthura L. Cartera.
Projekt jest kontynuacją starań Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku o popularyzację polskiego reportażu literackiego w USA, rozpoczętych Hołdem dla Ryszarda Kapuścińskiego na festiwalu PEN World Voices, zorganizowanym przez Instytut w New York Public Library po śmierci pisarza w 2007 r. Kolejnym krokiem była dyskusja Reportaż literacki. Inwigilacja kryzysu z udziałem Wojciecha Tochmana w maju 2009 roku.
Najnowsza inicjatywa Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku ma na celu nie tylko promocję twórczości Ryszarda Kapuścińskiego i polskiej szkoły reportażu, ale zapewnienie polskim intelektualistom okazji do zabierania na forum międzynarodowym głosu w dyskusji osadzonej w kontekście globalnym i podejmującej problematykę światową, a nie skoncentrowanej wyłącznie na Polsce – mówi Monika Fabijańska, dyrektor Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku – Do podjęcia tematyki reportażu literackiego zachęca też różnica w jego postrzeganiu na rynku polskim i anglojęzycznym – gdzie wciąż nie jest on jednoznacznie uznany za gatunek literacki, do czego przyczynia się zapewne ścisłe w kulturze protestanckiej rozdzielenie faktu od fikcji. Daje to okazję zaprezentowania publiczności międzynarodowej zjawiska specyficznie polskiego – polskiej szkoły reportażu. Wszak zarówno dorastanie w wieloetnicznym Pińsku, jak i doświadczenie życia w systemie totalitarnym miały wpływ na sposób obserwacji świata przez jej najwybitniejszego przedstawiciela, Ryszarda Kapuścińskiego.
Dwudniowe sympozjum będzie otwartą dla publiczności debatą o kondycji sztuki reportażu w gwałtownie zmieniającym się otoczeniu medialnym, o różnych wizjach i praktykach literatury faktu, oraz o dziedzictwie jednego z najwybitniejszych reporterów, Ryszarda Kapuścińskiego.
W czasie gdy różnice pomiędzy fikcją i literaturą faktu ulegają coraz większemu zatarciu, a dystans pomiędzy odpowiadającymi im segmentami rynku wydawniczego staje się coraz mniejszy, dyskusja o reportażu jako formie sztuki literackiej staje się coraz bardziej potrzebna. W dyskusji na NYU pisarstwo Kapuścińskiego nie będzie jednak obiektem refleksji czy hołdu, a raczej punktem wyjścia dla zrozumienia obecnej kondycji reportażu i jego przyszłości. Jako pisarz polski, reprezentuje on tradycję dziennikarstwa rozumianą jako poważna literatura (polska szkoła reportażu), oferując jednocześnie czytelnikom anglojęzycznym unikalne spojrzenie na doświadczenia postkolonialne i globalne relacje.
W dyskusji udział wezmą czołowi przedstawiciele gatunku z USA i ze świata: Robert S. Boynton, Breyten Breytenbach, Jane Ciabattari, Joshua Clark, Ted Conover, Klara Glowczewska, Eliza Griswold, Arif Jamal, Adrian Nicole LeBlanc, Suketu Mehta, Alistair Reid, Elizabeth Rubin, David Samuels i Lawrence Weschler, oraz przedstawiciele polskiej szkoły reportażu po Kapuścińskim: Wojciech Jagielski i Paweł Smoleński, a także Klara Główczewska, tłumaczka Kapuścińskiego, i Wiktor Osiatyński, specjalista w dziedzinie praw człowieka i przyjaciel pisarza.
Program Po Kapuścińskim: sztuka reportażu w XXI wieku:
6 października, godz. 17.00-19.00 / Sztuka reportażu: w terenie i w zapisie
W jaki sposób z reportażu wyłania się opowieść? Jaka przemiana materiału zachodzi podczas procesu pisania? Na te pytania odpowiedzą dziennikarze, którzy łączą talent śledczy z talentem literackim: Jane Ciabattari, Joshua Clark, Eliza Griswold, Arif Jamal, Elizabeth Rubin, Paweł Smoleński.
6 października, godz. 19.30-2130 / Reportaż literacki między faktem a fikcją, między Sobą a Innym
Jeśli pisarstwo stricte obiektywne jest w sposób oczywisty niemożliwe, jakiego rodzaju gwarancji obiektywizmu powinien od twórcy literatury faktu oczekiwać czytelnik? Do jakiego stopnia, jeśli w ogóle, punkt widzenia takiego pisarza wyrażany w narracji pierwszoosobowej przybliża lub oddala czytelnika od obiektywnej prawdy? Lawrence Weschler, Alaistair Reid, Wojciech Jagielski, Adrian Nicole LeBlanc, Suketu Mehta
7 października, godz. 18.30-20.30 / Dziedzictwo Kapuścińskiego w XXI wieku
Ryszard Kapuściński był jednym z najbardziej uznanych, ale i kontrowersyjnych dziennikarzy ostatnich 50 lat, wspaniałym narratorem i świadkiem wydarzeń, miał sobie tylko właściwy poetycki styl, nawet jeśli niektórzy zarzucają jego pisarstwu, że nie jest źródłem w pełni wiarygodnym. Czy rodzaj reportażu, który uprawiał Kapuściński jest dziś w ogóle możliwy? Co może wynieść z jego pracy następne pokolenie pisarzy? Robert S. Boynton, Breyten Breytenbach, Ted Conover, Klara Glowczewska, Wiktor Osiatyński, David Samuels
6-7 października w Hemmerdinger Hall na New York University, 100 Washington Square East, New York City
