Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Kamienicy Szołayskich – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie (ul. Szczepańska 11) zaprasza w dniach od 30 marca do 3 lipca 2005 roku na wystawę zatytułowaną Wokół Wita Stwosza.
Wystawa poświęcona jest jednemu z największych europejskich rzeźbiarzy schyłku średniowiecza. Głównym jej celem jest zaprezentowanie dwóch wybitnych prac rzeźbiarskich „odkrytych” jako dzieła Wita Stwosza w ostatnim czasie: płaskorzeźbionej Modlitwy Chrystusa w Ogrojcu z kościoła w Ptaszkowej i krucyfiksu z kościoła w Iwanowicach.
Odkrycie to stało się inspiracją do szerszego omówienia zjawisk związanych z działalnością mistrza: kolejne sale wystawowe poświęcone są szeroko rozumianej recepcji jego twórczości.
W części poświęconej sztuce późnego gotyku autorzy ekspozycji starają się zerwać z utrwalonym mitem autora Ołtarza Mariackiego – jako jedynej silnej indywidualności artystycznej, dla której twórczych koncepcji nie było współcześnie alternatywy. W zagadnienie to wprowadza dział poświęcony małopolskiej rzeźbie niedługo przed przyjazdem norymberskiego mistrza do Krakowa. Wysoki poziom artystyczny i bogactwo mało dotąd znanej produkcji warsztatowej trzeciej ćwierci XV stulecia wskazują, że Kraków był wówczas środowiskiem dynamicznie się rozwijającym. Różnorodność rzeźby małopolskiej powstającej w latach 1480–1530 reprezentują z jednej strony prace uczniów i naśladowców Stwosza, a z drugiej – przykłady odmiennych tendencji stylowych.
Tłem dla prac rzeźbiarskich mistrza jest współczesna im rzeźba architektoniczna, a także przedmioty rzemiosła artystycznego. Problem recepcji dzieł Stwosza poza Małopolską otwiera na wystawie dział poświęcony rzeźbie na Śląsku. Prezentowane przykłady pokazują, że obok niekwestionowanych nawiązań, recepcja form Stwoszowskich miała tam na ogół powierzchowny charakter, dotąd często przeceniany przez historyków sztuki. W dotychczasowej nauce uparcie doszukiwano się wpływów wielkich indywidualności artystycznych niemal wszędzie; rolę kontaktów z twórczością Stwosza podkreślano nawet w wypadku bardzo odległych regionów, np. Pomorza. Ten stereotyp, będący echem skłonności do patrzenia na sztukę przez pryzmat artystycznych biografii, burzą dopiero współczesne badania, a to nowe spojrzenie wynika z głębokiej, ogólnej zmiany w postrzeganiu świata, polegającej na dopuszczeniu do głosu zjawisk także spoza głównego nurtu. Na dział poświęcony sztuce Pomorza składają się dzieła dobrane nieco przewrotnie: pokazują bowiem, że w odniesieniu do ich autorów nie można mówić o dogłębnej znajomości sztuki Stwosza, lecz tylko o zredukowaniu jego pomysłów do obiegowych formuł. Ostatni dział na wystawie poświęcony jest problemowi odbioru sztuki i postaci Stwosza w wiekach XIX i XX.
W Polsce, w przeciwieństwie do Niemiec, głośne za życia rzeźbiarza nazwisko „Stwosz” aż do początku XIX wieku było zapomniane. Jak się wydaje, zainteresowaniem artystów cieszył się wówczas jedynie wysokiej klasy kamienny krucyfiks Slackerowski – jako słynący łaskami obiekt kultu. O jego popularności w ostatnich dwóch stuleciach świadczą liczne przykłady naśladownictw zebrane w tej sali. Przytoczone prace-przykłady recepcji sztuki Stwosza – od twórczych nawiązań, poprzez cytaty i powtórzenia, aż po dzieła wyrażające fascynację biografią artysty – sygnalizować mają znaczenie tego zagadnienia w kulturze polskiej.
Wystawa składa się z części:
– Między liryzmem a ekspresją. Rzeźba w Małopolsce przed Stwoszem
– Wit Stwosz i jego naśladowcy
– Uczniowie i naśladowcy. Rzeźba w Małopolsce pod wpływem Stwosza 1480-1530
– Nie tylko postwoszowska. Rzeźba innych warsztatów krakowskich 1480-1530
– W blasku Ołtarza Mariackiego. Złotnictwo
– Wit Stwosz a rzeźba na Śląsku
– Refleksy sztuki Wita Stwosza na Pomorzu
– „Życia po życiu” sztuki Wita Stwosza.
Ekspozycji towarzyszy obszerny katalog oraz konferencja naukowa w dniach 19 – 22 maja 2005 roku w Sali U Samurajów,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1.
Dla dzieci został wydany kolejny przewodniczek z cyklu "Historie i sztuczki, czyli wprawki z historii sztuki" pt. Wit Stwosz w Krakowie. Sekcja Edukacji i Upowszechniania przygotowała także specjalny program edukacyjny dla dzieci inspirowany wystawą.
Ceny biletów:
– normalny 7 zł, ulgowy 4 zł.
– bilet łączony uprawniający do obejrzenia wystawy i Ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej:
normalny 9 zł, ulgowy 7 zł.
