Do 17 października 2009 roku w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie potrwa Europejski Festiwal Sztuki Performance EPAF 2009. 4 już edycja odbędzie się pod hasłem Women Only. Europejski Festiwal Sztuki Performance EPAF prezentuje różnorodnoć aktualnych tendencji w sztuce akcji na świecie. 4. edycję festiwalu tworzą dwa programy: pierwszy to openEPAF, którego kuratorem jest Waldemar Tatarczuk, drugi to przygotowana przez Nikki Milican prezentacja artystów związanych z National Review of Live Art (NRLA) w Glasgow, najdłużej istniejącego festiwalu sztuki performance na świecie.
openEPAF to projekt o charakterze konkursu, którego celem jest eksplorowanie sceny performance na świecie i prezentacja nowych interesujących indywidualności artystycznych, eksperymentujących w obszarze sztuki akcji. Do openEPAF 2009 zgłosiło swój akces około 100 artystów ze wszystkich kontynentów, z których zakwalifikowano dziesiątkę. Festiwalowi towarzyszą projekcje wideo, dyskusje i spotkania z artystami.
Sztuka performance jest emanacją podmiotowości, najpełniej manifestują się w niej zawiłości ludzkiej natury, gdyż jak żadna inna nakierowana jest na artystę – który sam z siebie czyni przedmiot i podmiot swojego działania.
Tegoroczna edycja festiwalu prezentuje współczesną sztukę performance kobiet. Rytuały związane z ciałem, eksplorowanie intymności, polemika z mitami idą w parze z dużą dozą autoironii. To, co wydaje się przypisane kobiecemu doświadczeniu, wchodzi w obszar bardziej uniwersalny, zaciera się podział na męskie i żeńskie. Historie opowiedziane przez artystki rozpraszają się na wiele pojedynczych historii, w których wątek płciowy odgrywa znaczenie marginalne.
Nikki Milican, kurator programu brytyjskiego festiwalu EPAF 2009, od lat 70. inicjuje rozmaite wydarzenia związane ze sztuką akcji i tańcem współczesnym. Ma to związek z jej indywidualną aktywnością w sferze performance. Jej wpływ jest obecny nie tylko na scenie brytyjskiej. W latach 80. Nikki Milican podróżowała po Europie i Ameryce nawiązując kontakty z twórcami z Europy Wschodniej, Hiszpanii, Portugalii, Kanady, Stanów Zjednoczonych, w latach 90. skupiła się na Indiach i obrzeżach Pacyfiku. Od tamtej pory konsekwentnie stwarza możliwości prezentowania sztuki w Wielkiej Brytanii radykalnym artystom z najdalszych zakątków świata.
Milican związała się z Glasgow na początku lat 80., kiedy tworzyła programy performance dla Third Eye Centre, obecnie Centre for Contemporary Arts. Zainicjowała festiwal tańca, pierwotnie określany jako New Moves, który skupiał się na eksperymentalnych kierunkach w obszarze współczesnych nurtów sztuki. Dzięki jej programom zadebiutowali w Wielkiej Brytanii artyści tej rangi co Wim Vandekeybus i Alain Platel. Czas, który spędziła w Third Eye Centre przyczynił się do ożywienia kulturalnego Glasgow. Wyraziste i odważne programy, jakie stworzyła, pomogły ukształtować widownię, która regularnie odwiedza miejsca, w których prezentowane są performances w ramach National Review of Live Art. Podczas programu New Territories Milican prowadzi coroczne zimowe szkoły, rodzaj intensywnych kursów, które umożliwiają artystom, absolwentom i nauczycielom rozwijanie umiejętnoci i przekraczanie ograniczeń gatunkowych.
W lipcu 1998 Nikki Milican została wyróżniona honorowym MA z Nottingham Trent University, w 2002 otrzymała Award for Excellance in International Dance (za całokształt osiągnięć) nadaną przez International Theatre Institute. W latach 2002 i 2003 była szefem zewnętrznej komisji egzaminacyjnej kursu Contemporary Theatre Practice w Royal Scottish Academy of Music and Drama. Od 2006 jest profesorem wizytującym Uniwersytetu w Bristolu. Była jednym z założycieli Archiwum Sztuki Akcji (The Live Art Archives), które gromadzi cyfrowe dokumentacje performances oraz kolekcję druków i publikacji powięconych sztuce akcji. W jego skład wchodzi Record of Live Art Practice, archiwum National Review of Live Art (katalog dostępny w sieci), Digital Performance Archive, Arts Council England Live Art i Performance Archive the Franko B Archive oraz archiwum magazynu Performance. Archiwa posiadają także w swoich zbiorach oryginalne tamy z The queerupnorth Video Archive i kopie DVD dostępne dla publicznoci. W CSW w ramach EPAF 2009 Nikki Milican przedstawi 6 artystów brytyjskich reprezentatywnych dla NRLA. CSW Zamek Ujazdowski nawiąże również współpracę dotyczącą digitalizacji dokumentacji performance w związku z przygotowaniami do utworzenia cyfrowego archiwum sztuki performance w Polsce.
Artystki biorące udział w programie:
Pernille Spence jest szkocką artystką. Ma przygotowanie z zakresu tańca, rzeźby i sztuki medialnej, od połowy lat 90. tworzy instalacje, performances i wideo. Wystawia na całym świecie, jej realizacje były prezentowane m.in. w Australian Centre for Moving Image w Melbourne, Edith-Russ-Haus for Media Art w Oldenburgu w północnych Niemczech oraz we Fruitmarket Gallery w Edynburgu. Pernille prowadzi wykłady na wydziale Time Based Art w Duncan of Jordanstone College of Art & Design. W 2006 odebrała prestiżową nagrodę Creative Scotland Award przyznawaną przez Scottish Arts Council.
Francesca Steele urodziła się w 1976. Jest artystką performance i wideo, mieszka w południowo-zachodniej Anglii. W 2006 otrzymała nagrodę Belsay Hall Fellowship. Wielokrotnie brała udział w programach artist in residence, prowadziła badania w orśodkach medycznych i szpitalnych, takich jak The Centre for Life and PEALS w Newcastle, Oddział Histopatologii w Derriford Hospital w Plymouth, ostatnio w Horticultural Healing for Groundwork South West, w którym stosuje się ekoterapię dla osób z nabytym urazem mózgu. Realizacje Steele są prezentowane w różnych miejscach Wielkiej Brytanii. Wystawiała między innymi w Baltic Centre for Contemporary Art, Gateshead and the Arnolfini w Bristolu. Jej nazwisko figuruje w rozmaitych publikacjach, włączając The Live Art Almanac (Live Art Development Agency, 2008) oraz Manuel Vason’s Encounters – performance photography collaboration (Arnolfini 2007).
Cielesne medytacje Traci Kelly oscylują pomiędzy performance, obrazem i tekstem. Jej poetycka wrażliwoć, która dociera do trzewi otwiera przestrzeń dla wątpliwoci i kwestionuje status ciała. Jej realizacje angażują publicznoć, prowokują do intymnych gestów i szczerej ekspresji. Traci Kelly tworzy wraz z Richardem Hancockiem kolektyw artystyczny hancock & kelly live. Prowadzą rodzaj ledztwa wpuszczając wirus w obszar natury, stosują różne formy współpracy, które skutkują niezwykłymi, dziwacznymi nieraz wydarzeniami.
Anna Krzystek jest choreografką i performerką, mieszka w Glasgow, należy do kolektywu performance z Helsinek – Oblivia. Minimalistyczna baza mojej pracy wyrasta z nieustającej fascynacji pojęciami wiążącymi czas, przestrzeń i kondycję człowieka. Poprzez analizę fizycznoci istoty ludzkiej, poszukuję związków pomiędzy artystą performance i widzem, moje prace angażują publicznoć intelektualnie. Pochodząca z Glasgow Krzystek tworząca na obrzeżach tańca współczesnego jest jednym z najbardziej interesujących choreografów, jakie Szkocja ma do zaoferowania. (The Scotsman)
Michelle Browne mieszka w Dublinie, ukończyła rzeźbę i historię sztuki w National College of Art and Design w Dublinie. Wystawia zarówno we własnym kraju jak i za granicą, brała udział w Urban Wasanii w Kenii, Art@work w Roscommon w Irlandii, Documenta Urbana w Kassel w Niemczech i TULCA 07 w Galway w Irlandii. Jest zdobywczynią studenckiej nagrody NCAD Student Prize, The RDS James White Art Award 2006 i stypendystką The Arts Council w Irlandii. Michelle Browne jest także założycielem i kuratorem OUT OF SITE, festiwalu sztuki akcji w przestrzeni publicznej, który odbywa się w Dublinie.
Sheila Ghelani: moja praktyka artystyczna wyrasta z własnego dowiadczenia skomponowanego z kulturowym dziedzictwem, idee pojawiają się na styku pojęć. Próbuję z przymrużeniem oka zaangażować w nią słowa i idee, które są dla mnie trudne. Interesuje mnie hybrydalnoć zjawisk, przekraczanie, krew, skóra, kontrolowane eksperymenty, dobrze naoliwiona maszyna, kolory, genetyka, łączenie się i miłoć. Moja praca uwzględnia ożywianie czy też zaangażowanie widowni, wykorzystuje materiały i obiekty w mało znany sposób (często zostawiając dokładnie zaplanowany choreograficzny bałagan). Jako artystka pragnę włączyć się we współczesną debatę dotyczącą rasy, terminologii i ich elementów okrelających.
Program festiwalu EPAF 2009
środa 14 października
12.00 – konferencja prasowa [Kino.Lab]
14.00 – performance: Justyna Koeke [Pl. Konstytucji 4, przy Info Qultura]
czwartek 15 października
17.00 – projekcja/promocja DVD z zapisem filmowym EPAF2008 [Kino.Lab]
18.00 – otwarcie festiwalu [hall CSW]
od 18.15 – performances: Marta Bosowska, Angelika Fojtuch, Sofia Greff, Justyna Koeke, Francesca Steele, Agnes Yit
piątek 16 października
17.00 – spotkanie z kuratorem programu brytyjskiego Nikki Milican [Kino.Lab]
od 18.00 -performances: Tal Alperstein, Sheila Ghelani, Andrea Lange, Rita Marhaug
sobota 17 .00 października
12.00 – dyskusja z artystkami [Kino.Lab]
od 15.00 – performance: Traci Kelly
17.00 – projekcja wideo z archiwum Orodka Sztuki Performance [Kino.Lab]
od 18.00 – performances: Michelle Browne, Anna Krzystek, Pernille Spence, Melati Suryodarmo, Andree Weschler
Otwarcie festiwalu: czwartek 15.10, godz. 18.00
Kurator: Waldemar Tatarczuk, współpraca: Marta Ryczkowska
Kurator programu brytyjskiego: Nikki Milican
Program openEPAF:
Tal Alperstein (Izrael), Marta Bosowska (Polska), Angelika Fojtuch (Polska), Sofia Greff (Rumunia/Niemcy), Justyna Koekke (Polska/Niemcy), Andrea Lange (Niemcy), Rita Marhaug (Norwegia), Melati Suryodarmo (Indonezja), Andree Weschler (Francja), Agnes Yit (Malezja/Singapur)
Program z udziałem artystek brytyjskich Women’s Work UK: Traci Kelly, Michelle Browne, Francesca Steele, Anna Krzystek, Pernille Spence, Sheila Ghelani
