Powieścią Pięćdziesiątka nominowana do Nagrody Nike Inga Iwasiów po raz kolejny dowodzi pisarskiej klasy. Pokazuje, że jest mistrzynią trudnych tematów i jedną z najodważniejszych współczesnych polskich pisarek. Nie boi się ryzykować i wyprawiać w rejony, do których nikt jeszcze nie dotarł. Pięćdziesiątka to gorzki portret pięćdziesięcioletniej alkoholiczki, a zarazem wnikliwy, oglądany z perspektywy codzienności obraz minionego pięćdziesięciolecia w Polsce.
Małgorzata Miła ma pięćdziesiąt lat i jest alkoholiczką. Pięćdziesiątka to dla niej graniczny wiek – czas, w którym co miała od życia dostać, to dostała. Do stracenia jest już niewiele. Nie musi już niczego udawać, nikogo czarować. Dlatego dobiegając tych ważnych urodzin, zaczyna szczerze spoglądać na swoje przeszłe życie. Śmierć matki i powtórne małżeństwo ojca. Dorastanie w Szczecinie w czasach PRL – wchodzenie w dorosłość przy dźwiękach Radia Luxemburg, smak papierosów Caro, szkolne przyjaźnie. Studia, wyprawę do Londynu, pracę nauczycielki angielskiego. Stan wojenny, a potem nadejście nowej, kapitalistycznej, demokratycznej Polski. Swoich licznych kochanków i kochanki, poważną partnerkę. Samobójstwo koleżanki… W tej podróży przez zmieniające się systemy, mody, okoliczności jest jeden element stały: alkohol. Małgorzata Miła pije, i to nałogowo. Tanie wino w podstawówce, wiśniówka utrwalona piwem w liceum, a w dorosłości morze wódki. Podróże zagraniczne pamięta przez pryzmat wypitego alkoholu. Tak sobie organizuje pracę, by mieć czas na picie i kaca. Ratuje się lekami z domowej apteczki i porannym piwem. Toczy walkę z organizmem i z ciałem, które – źle traktowane – zaczyna gorzej wyglądać i szwankować. Dlatego Małgorzata dba o siebie, wyjeżdża na wakacje, chodzi do kosmetyczki i manicurzystki. Otwiera piwo świeżo pomalowanymi paznokciami. Coraz bardziej zatraca się w nałogu. Nie pomaga uczucie do innej kobiety – Joanny. Wreszcie, po dwudziestu pięciu latach picia, podejmuje decyzję o rozstaniu z nałogiem. Gdy zawodzą terapie, postanawia wszyć sobie esperal.
W swojej najnowszej powieści Inga Iwasiów mistrzowsko gra z własną biografią, ale także z historią literatury, tworząc własną wersję powieści alkoholowej. To zupełnie inna książka niż ta, do której przyzwyczaiły nas tradycyjnie męskie narracje tego typu. Z pozoru zimna, wystudzona, tak naprawdę mocna i dotkliwa rozprawa pięćdziesięcioletniej alkoholiczki z nałogiem. To alkoholizm pokazany z zupełnie codziennej perspektywy pozbawionej patosu i heroizmu. Alkoholizm koncentrujący się nie na wyimaginowanych wzlotach i upadkach, lecz prozie życia, mozolnej, odczarowanej codzienności poddanej nałogowi.
Pięćdziesiątka to wymykający się stereotypom portret kobiety w alkoholowym nałogu – aktywnej zawodowo, unikającej sentymentów, śmiało eksperymentującej z seksem pani swego losu. A przy tym dramatycznie świadomej swego uwikłania w rzeczywistość i tym bardziej bezradnej w ciężkim kryzysie życiowym. To stale obecne pytanie: jak daleko może się obnażyć kobieta, by uniknąć ohydy? Jak nisko może upaść? Gdzie jest granica obsceniczności? I co różni tę opowieść od męskich narracji?
Pięćdziesiątka to także opowieść o życiu w PRL-u – czasie, gdy „słowo intymność miało inne od dzisiejszego znaczenie”. Chwilami zabawne, chwilami gorzkie wspomnienie o czasach szarości i niedostatku skonfrontowanych z zaskakującym obyczajowym wyzwoleniem bohaterki. Mocna, odważna, igrająca ze stereotypami, zarazem chłodna i dotkliwa, zapadająca w pamięć powieść.
Inga Iwasiów (ur. w 1963 r.) – profesorka literaturoznawstwa, krytyczka literacka, pisarka. Opublikowała mi.in. powieściowy dyptyk: Bambino (finał Nike 2008), Ku Słońcu, powieść Na krótko, opowiadania Smaki i dotyki. W 2013 ukazały się eseistyczne Blogotony oraz autobiograficzny Umarł mi. Notatnik żałoby. W 2014 roku opublikowała powieść W powietrzu. W latach 2010–2013 członkini jury Nagrody Literackiej Nike, jedna z inicjatorek Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia, prezeska Polskiego Towarzystwa Autobiograficznego. Pracuje na Uniwersytecie Szczecińskim. Posiada tytuł Honorowej Ambasadorki Szczecina.
Inga Iwasiów, Pięćdziesiątka
Premiera: 7 października 2015 roku
Wielka Litera
