Prezentacja twórczości Tomka Kawiaka w Galerii 72 Muzeum Ziemi Chełmskiej ma wymiar szczególny. Pokaz dokonań tego wybitnego artysty, którego rozwój i rozkwit dzieła przebiegał w uwarunkowaniach francuskiego entourage’u, został przygotowany dla uczczenia trzech przypadających na ten rok jubileuszy: 45-lecia działalności Galerii 72, 50-lecia pracy twórczej Autora wystawy, czterdziestu lat upływających od daty jego pierwszego pokazu w chełmskiej przestrzeni muzealnej.
Tomek Kawiak tuż przed opuszczeniem (w 1970 roku) kraju, pozostawił po sobie mit i nieprzemijające wspomnienie happenera i autora Bólu Tomka Kawiaka – pierwszej akcji ekologicznej, która najpierw poruszyła lublinian, by następnie zatoczyć znacznie szersze kręgi, a na końcu wpisać się w dzieje sztuki naszych czasów.
W nowej paryskiej rzeczywistości, poszerzał artysta swą wiedzę w pracowni Césara tamtejszej Académie des beaux-arts, a Pierre Restany został krytykiem i komentatorem jego dzieła. Lata siedemdziesiąte przyniosły też nowe artefakty, które do dzisiaj znaczą jego artystyczną drogę. To wówczas cegła stała się budulcem jego sztuki, symbolem, logo, śladem, którym znaczy różne zakątki globu, do których dociera. Ten gliniany obiekt pełni funkcję modułu do „cegłowania” świata, formy, po którą sięga przy budowaniu złożonych struktur i instalacji. Wciąż znajduje nowy powód do jej zaistnienia oraz nową filozofię, której przyświeca idea łączenia i solidarności, tak pożądanych w tym podzielonym i pełnym konfliktów świecie.
Tomek Kawiak należy do artystów, którzy potrafią sprostać niemal wszystkim wyzwaniom w obszarze sztuk plastycznych. To gatunek Homo faber, który doskonale radzi sobie z rysunkiem, nieobca jest mu grafika, ma na swym koncie filmy wideo, z łatwością posługuje się farbą i pędzlem, z upodobaniem sięga po formy przestrzenne, z czego rzeźba i relief o kolażowym rysie, wydają się plasować najwyżej na liście jego preferencji artystycznych. Charakteryzuje go rzemieślnicze podejście do dzieła oraz dbałość o zachowanie go dla potomnych, co w dzisiejszej dobie efemerycznych projektów, może sugerować nieco anachroniczną postawę. Dodać wypada wytrwałość w cyzelowaniu szczegółu, determinację w oddawaniu szorstkości i fizyczności materiału, przywiązanie do faktur, łączenie ze sobą powierzchni lśniących, afirmatywnych i połyskliwych, z matowymi, przygaszonymi i tępo brzmiącymi.
Wystawa, którą artysta proponuje w przestrzeni Galerii 72, nie przedstawia – przeskalowanych do monumentalnych form i odlanych w brązie – dżinsowych okryć czy ich przepastnych kieszeni. Kawiak wraca do cyklu prac Rysunek – malarstwo zostawiania śladów wokół osi, datowanych na 1975 rok. Ta seria reliefowych utworów jest nie tylko efektem rozważań autora na temat utensyliów malarskich i metrycznego systemu, ale także próbą odniesienia i powrotu do jego młodzieńczych przemyśleń o formie, proporcjach, kolorze oraz środkach, przy użyciu których ten intelektualny dyskurs przybrał swój wizualny kształt. Istotę tego pokazu stanowi instalacja, gdzie cegła jest lejtmotywem przełożonym na język malarstwa, fotografii, obiektów świetlnych, rozpadającego się muru, którego konstrukcję tworzą specjalnie na tę okoliczność wypalane formy z logo autora.
Ekspozycja zakreśla koło toczące się „wokół osi” drogi twórczej artysty, wyznacza trajektorię między początkiem jego dzieła a chwilą obecną. Całość wiąże komunikat, który autor chce nam przekazać w pięćdziesiąty jubileusz swej niestrudzonej pracy i dzieła.
Jagoda Barczyńska
Tomek Kawiak. Ślady 1972–2017
Kuratorka: Jagoda Barczyńska
Od 15 września do 31 października 2017 roku
Galeria 72 Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie
