8 listopada zostały ogłoszone wszystkie tytuły tegorocznego 10. Festiwalu Boska Komedia, zaprezentowanych zostanie aż 16 spektakli w konkursie Inferno, 11 w sekcji Purgatorio i 4 w sekcji młodych twórców Paradiso. Festiwal odbędzie się w dniach 9 do 16 grudnia.
Tematem przewodnim tegorocznej edycji jest hasło: teatr w ruinie potraktowane nie dosłownie ale oddające puls polskiej sceny, co zawsze było założeniem Festiwalu Boska Komedia.
Czeka Was niezwykła dawka adrenaliny, a wraz z nią wprost proporcjonalna ilość myśli i rewizji wobec naszego status quo. Bo teatr szarpie emocje, odwraca znaczenia by nas obudzić, wyrwać z letargu, uaktywnić zmysły. Pokazujemy na tym festiwalu teatr niebezpieczny… ten który obnaża i kompromituje mechanizmy władzy, który narusza tabu by obnażyć zmitologizowane wyobrażenia i wybić nas z dobrego samopoczucia. To Teatr, który nawołuje do solidarności w myśleniu i śmiało nazywa zagrożenia współczesnej Polski, współczesnego świata. Teatr roku 2016/2017 ma ambicję mówienia w imieniu społeczeństwa, chce sprowokować wspólny krzyk. Nowy Polski Teatr chce rządu dusz! Czy mu się uda? Czy w ogóle jest to możliwe? Sprawdźcie sami – zachęca Bartosz Szydłowski, dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia.
Sekcję Purgatorio, a zarazem cały festiwal, otworzy prapremiera duetu Rubin-Janiczak, którzy na deskach Teatru im. Juliusza Słowackiego wystawią swoją adaptację bestsellerowej powieści Virginie Despentes Vernon Subutex. Opowieść o nieprzystosowaniu, zawiedzionych nadziejach i nie przynoszącym wyzwolenia przemijaniu, w swoim centrum umieszczająca współczesnego antybohatera, stanowi rodzaj terapeutycznego czyśćca, w którym winy odpokutowuje pokolenie 30 i 40-latków.
Kolejnym przedstawieniem, będącym artystycznym kontrapunktem dla wypowiedzi Rubina i Janiczak, a podejmującym podobny temat metafizycznego impasu oraz egzystencjalnego zniewolenia będzie wyczekiwany przez polską publiczność Proces w reżyserii Krystiana Lupy. Kanoniczna powieść Franza Kafki przeniesiona na deski teatru przez mistrza polskiej sceny to bez wątpienia jedno z najważniejszych wydarzeń bieżącego sezonu teatralnego. Bilety na Proces będą w sprzedaży od 21 listopada.
W sekcji Purgatorio będzie można zobaczyć Rabację Jakuba Roszkowskiego, spektakl powstały w ramach festiwalu Genius Loci traktujący o buncie i na nowo definiujący pojęcie wspólnotowości. Do Purgatorio weszły także spektakle pokazywane przed rozpoczęciem festiwalu – Imitation of Life w reżyserii Kornéla Mundruczó, najnowsza produkcja tego reżysera z węgierskiego Teatru Proton oraz Mateluna Guillermo Calderóna z chilijskiej Fundación Teatro a Mil oraz przedstawienia dla dzieci i młodzieży pokazywane w ramach Małej Boskiej Komedii (łącznie 7 przedstawień).
Festiwalowe Purgatorio obfitować będzie również w liczne wydarzenia towarzyszące, dyskusje i spotkania z artystami. W ramach sekcji zobaczymy także kolejną odsłonę Szkołę Utopii – performatywnej instalacji Marka i Marcina Chlandów.
Najwięcej emocji wzbudzi i tym razem festiwalowe Inferno czyli konkurs polski, w którym zaprezentujemy aż 16 przedstawień.
Mocno reprezentowany jest Narodowy Stary Teatr w Krakowie, który w konkursie ma aż dwa przedstawienia – Wesele Jana Klaty oraz Triumf Woli Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego. Kolejne odczytanie kanonicznego tekstu Wyspiańskiego to w wykonaniu zespołu Starego Teatru przede wszystkim popis umiejętności aktorskich, gry zespołowej oraz dowód na bezkresną wyobraźnię twórczą Jana Klaty, który – wbrew oczekiwaniom – nie nasącza dramatu aluzjami do współczesnej sytuacji politycznej, a nowe sensy odkrywa przy pomocy często radykalnych efektów inscenizacyjnych. Przeciwwagą dla wisielczej energii Wesela jest przepełniony pozytywną energią i zakończony nietypowym dla Strzępki i Demirskiego optymistycznym przesłaniem Triumf Woli, utrzymana w iście kabaretowej konwencji opowieść o sile, determinacji w przekraczaniu ograniczających nas barier i dążeniu do szczęścia.
Wesele i jego dynamika są także tematem innego spektaklu, który zobaczymy w Inferno, a mianowicie Będzie pani zadowolona, czyli rzecz o ostatnim weselu we wsi Kamyk. Produkcja Teatru Nowego w Poznaniu zbudowana na kanwie reportażu Wiesława Łuka „Nie oświadczam się” opowiada historię pewnej zbrodni oraz wyroku, jaki wydała na rzekomych sprawcach lokalna społeczność.
Po literaturę klasyczną sięga znowu Krzysztof Garbaczewski, tym razem adaptując dla teatru Chłopów Władysława Reymonta i uwypuklając emancypacyjny i często pomijany w szkolnych analizach aspekt powieści. Głos pomijanym przez oficjalny dyskurs bohaterkom oddają także Wiktor Rubin i Jola Janiczak w spektaklu Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy, centralną postacią czyniąc Anne-Joseph Théroigne de Méricourt, znacząca postać dla Rewolucji Francuskiej, która jednak nie wryła się w zbiorową świadomość i pamięć historyczną tak mocno jak Danton czy Robespierre.
Temat wymazywania z historii i kulturowego zawłaszczania jest również tematem spektaklu Anny Smolar Henrietta Lacks. Reżyserka wraz z grupą aktorów starają się opowiedzieć historię Afroamerykanki Henrietty Lacks, która zmarła na raka szyjki macicy, a jej komórki, wbrew woli jej i jej rodziny, po dziś dzień służą do naukowych badań.
Skostniały monolit wyobrażeń o męskości, patriotyzmie i polskości starają się rozbić Cezary Tomaszewski i Marta Górnicka. Spektakl Tomaszewskiego Cezary idzie na wojnę za kanwę bierze osobiste doświadczenia reżysera w zetknięciu z komisją poborową, obnażając opresyjną rolę narosłych wokół męskości stereotypów. Spektakl Hymn do miłości Górnickiej jest natomiast reakcją na nasilające się w Europie nastroje nacjonalistyczne i prawicowe, a jego główną misją i celem – chęć zgłębienia mechanizmów odpowiedzialnych za wytwarzanie mowy nienawiści i strachu przed Innym.
Konkursowe Inferno to także bardziej radykalne i eksperymentalne formy wyrazu. Temat buntu, sprzeciwu i oporu jest tematem powstałego jako reakcja na kryzysową sytuację w Teatrze Polskim we Wrocławiu spektaklu Marcina Libera Fuck… sceny buntu. Marcin Liber wraz z byłymi aktorami Teatru Polskiego we Wrocławiu przyglądają się różnym formom społecznego i artystycznego sprzeciwu, a przywoływana przez nich historia Ryszarda Siwca w obliczu ostatnich tragicznych wydarzeń, nabiera profetycznego i niepokojącego znaczenia.
Aktualne wydarzenia polityczne silnie rezonują także we Wściekłości Mai Kleczewskiej, spektaklu w którym reżyserka kolejny raz mierzy się z nieoczywistym, ostrym jak brzytwa i najeżonym metaforami językiem Elfriede Jelinek. Tekst, który powstał krótko po zamachu na redakcję Charlie Hebdo bierze na warsztat mechanizmy odpowiedzialne na społeczne lęki i fobie związane z obcością, starając się obnażyć hipokryzję zachodnioeuropejskich społeczeństw obojętnych na jeden z największych kryzysów humanitarnych w historii ludzkości.
W Iinferno nie zabraknie też laureata dwóch ostatnich edycji Boskiej Komedii, Michała Borczucha, który tym razem przywozi przedstawienie zrealizowane w Nowym Teatrze w Warszawie. Inspirowany twórczością pisarza science-fiction Zew Cthulhu jest wiwisekcją naszych najskrytszych lęków, które skonfrontowane z fantastycznymi wyobrażeniami stają się jeszcze bardziej realne i przerażające.
Przedstawieniem, które w ironiczny nawias wkłada samą sytuację doświadczenia teatralnego jest Come Together Wojtka Ziemilskiego. Meta-krytyczny projekt badający same mechanizmy rządzące instytucją teatru ujawnia jej opresyjne i dyscyplinujące struktury.
W Inferno znajdziemy także inscenizacje bardziej klasyczne jak Harper Grzegorza Wiśniewskiego z rewelacyjną kreacją Magdy Grąziowskiej, za którą została nagrodzona przez miesięcznik „Teatr”, minimalistyczny i oszczędny w środkach wyrazu Ślub Anny Augustynowicz, Sekretne życie Friedmanów Marcina Wierzchowskiego, oparta na faktach historia zamożnej żydowskiej rodziny, której życie, wskutek oskarżenia o pedofilię wywraca się do góry nogami czy Z biegiem lat, z biegiem dni [gdzie jest Pepi] Agnieszki Glińskiej, w którym reżyserka sięga po scenariusz legendarnego przedstawienia Andrzeja Wajdy z 1978 roku, ale dołącza do niego swoją historię rodzinną, która jest także historią zasymilowanych krakowskich Żydów.
Festiwalowe Paradiso zamykające festiwalową prezentację to po raz kolejny strefa najmłodszych twórców. Tym razem będzie mieć formę przeglądu najlepszych przedstawień dyplomowych ze szkół teatralnych. Zobaczymy trzy spektakle z Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie: Kochanie zabiłam nasze koty w reżyserii Rafała Dziwisza, Efekt Agnieszki Glińskiej oraz Do Dna Ewy Kaim, a także spektakl z wrocławskiej filii AT Český díplom Piotra Ratajczaka.
Dla kuratorów i gości zagranicznych została także przygotowana „offowa ścieżka krakowska”, w czasie której obejrzą przedstawienia krakowskich teatrów prywatnych: Teatru Nowego Proxima, Teatru Barakah, Sceny Sztuka na Wynos, Teatru Mumerus.
10. Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia
Od 9 do 16 grudnia 2017 roku
Teatr Łaźnia Nowa, Krakowskie Biuro Festiwalowe
